جاستاردىڭ كەمەل تۇلعا بولىپ قالىستاسۋى ءۇشىن ولاردى شىعارمالار وقۋعا كوبىرەك باۋلۋ قاجەت. مۇنداي پىكىردى «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ Nur Otan Talks وتىرىسى بارىسىندا مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگىدەي قارىشتاپ دامىعان ۋاقىتتا جاستاردىڭ ءبىلىمدى، ساۋاتتى بولۋى اسا ماڭىزدى. جاستار باسەكەلەستىك داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جات­قاندىقتان، ءوزىنىڭ جەكە قابىلەتتەرىن دامىتۋ ءۇشىن كوپ ەڭبەكتەنىپ، كىتاپ وقۋدى جيىلەتۋى قاجەت.

قازىرگى تاڭدا «نۇر وتان» پارتياسى جاس­تاردى كىتاپ وقۋعا باۋلۋعا ارنالعان بىرقاتار جوبالاردى ىسكە اسىرۋدا. كىتاپحانالاردى تسيفرلاندىرۋ، كىتاپحانالاردا زاماناۋي كوۆوركينگ ورتالىقتار اشۋ – سونىڭ دالەلى. مۇنداعى ماقسات – كىتاپحانالاردى جاستاردىڭ سۇيىكتى مەكەنىنە اينالدىرۋ. سول ارقىلى بۇرىن قالىپتاسقان ەسكى قاعيدانى بۇزىپ، قازىرگى زامان جاستارىنىڭ سۇرانىسىنا ساي ورتاعا اينالدىرۋ.

بۇل جوبا اياسىنداعى «نۇر وتان» پارتيا­سىنىڭ Nur Otan Talks كەزەكتى وتىرىسى «مەنىڭ ءومىرىمدى وزگەرتكەن كىتاپ» تاقىرىبىن ارقاۋ ەتتى. ونلاين رەجيمدە سويلەگەن سپيكەرلەر وزدەرىنىڭ تابىستارى مەن وعان جەتەر جولدا وقىعان كىتاپتارىنىڭ تيگىزگەن پايداسى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەردى.

2018 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىندا وتكەن پارتيا ساياسي كەڭەسىنىڭ سوڭعى وتىرىسىندا ەلباسى، پارتيا توراعاسى جاڭا پارتيالىق جوبالار مەن جۇمىس باعىتىن ماقۇلداپ، ناقتى تاپ­سىرمالار بەرگەن بولاتىن. بۇعان دەيىن دە مەملەكەت باسشىسىنىڭ پارتيا قىزمەتىن جاڭعىرتۋ جونىندە ءتيىستى ماقسات-مىندەتتەردى ايقىنداپ بەرگەنى بەلگىلى. Nur Otan Talks ەركىن پىكىرتالاس الاڭى – سونىڭ اياسىندا قولعا الىنىپ، قايتا جاڭعىرتىلعان جوبالاردىڭ ءبىرى.

ءىس-شارانى اشقان «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ پارتيا قىزمەتىندەگى تۇبەگەيلى وزگەرىستەرگە وسىنداي تىڭ باستامالار ايقىن دالەل ەكەنىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى ايلاردا پارتيالىق جاڭعىرۋ اياسىندا ەلباسى­نىڭ تاپسىرماسىمەن جاڭا 22 جوبا، سونىڭ ىشىندە جاستاردى كىتاپ وقۋعا باۋلۋ جوباسى قولعا الىنىپ، ولاردى جۇزەگە اسىرۋ جۇمىستارى قارقىندى جۇرگىزىلۋدە.

– بۇگىن ءبىز قوعامىمىزدا ءبىلىم سالتانا­تىنىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەسىن تالقىلاۋ­دامىز. مەملەكەت باسشىسى «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقا­لاسىندا ەلىمىزدى رۋحاني جاڭعىرتۋعا ارنالعان كوپتەگەن ماسەلەلەردى كوتەرگەن بولاتىن. سونىڭ ءبىرى – قوعامىمىزدا ءبىلىمدى جاستاردى، ءبىلىمدى ازاماتتاردى تاربيەلەۋ. ال ءبىلىم كىتاپ وقۋدان باستالادى، – دەدى ول.

ماۋلەن اشىمباەۆتىڭ ايتۋىنشا، زاماناۋي الەمدە جاستاردىڭ ءبىلىمدى، ساۋاتتى بولۋى اسا ماڭىزدى. جاستار باسەكەلەستىك داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىقتان، ءوزىنىڭ جەكە قابىلەتتەرىن دامىتۋ ءۇشىن كوپ ەڭبەك ەتۋى كەرەك. سوندىقتان جاستاردى كىتاپ وقۋعا، اسىرەسە ولاردىڭ تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا سەپتىگىن تيگىزەتىن شىعار­مالاردى وقۋعا كوبىرەك باۋلۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ول سونداي-اق قازىرگى جاستاردىڭ الەۋ­مەتتىك جەلىدەن باس المايتىنىنا قىنجىلىس ءبىلدىردى.

– وكىنىشكە قاراي، الەۋمەتتىك جەلىلەر قوعامنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋىنە سەپتىگىن تيگىزبەيدى. كەرىسىنشە قوعامنىڭ العا باسۋىنا تۇساۋ بولۋى مۇمكىن. قالاساق تا، قالاماساق تا ءبىلىمنىڭ كوزى – جاقسى كىتاپ. كىتاپتى ەشتەڭە دە الماستىرا المايدى، – دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

پارتيا توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قازىرگى كۇنى قازاق­ستاندا كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا ۇلكەن ءمان بەرىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى. – وسىعان وراي، بۇگىندە پارتيا كىتاپحانا­لاردىڭ زاماناۋي تالاپتارعا ساي بولۋى، جاستاردىڭ سۇيىكتى ورنىنا اينالۋى ءۇشىن اۋقىمدى جۇمىستار اتقارۋدا. كىتاپحانالاردا تۇراقتى تۇردە ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرى­لىپ، بۇل عيماراتتار ەلىمىزدە قوعامدىق ءومىردىڭ قايناعان ورتاسىنا اينالۋى قاجەت. سونداي-اق پارتيا «جاس وتان» جاستار قاناتىنىڭ بەلسەندى ارالاسۋىمەن ءوزىن-ءوزى دامىتۋعا، تانۋعا ارنالعان كىتاپتار ورنالاساتىن بىرەگەي ونلاين-كىتاپحانا جوباسىن دايارلاۋدا، – دەپ اتاپ ءوتتى ماۋلەن اشىمباەۆ.

ءىس-شارا اياسىندا Amalbooks باسپاسىنىڭ نەگىزىن سالۋشى جانە جەتەكشىسى، «كۇمىس كىتاپ»، «ناستولنايا كنيگا كازاحسكوگو بيزنەسمەنا»، «كۇنكورىستەن كەت، بايلىققا جەت» كىتاپتارى­نىڭ اۆتورى باقىتجان بۇقارباي، قازاقستان پرەزيدەنتى جانىنداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كوميسسيا مۇشەسى ساۋلە مەكتەپ­باەۆا، بەلگىلى بلوگەر ياكوۆ فيودوروۆ، كاسىپكەر، «ا2» سۋپەرماركەتتەر جەلىسى جانە قازاقستان­داعى العاشقى كروسسفيت-زالدار جەلىسىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى ميراس يبرايموۆ جاستايىنان ومىرلىك ۇستانىمى مەن تۇلعالىق قاسيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا اسەر ەتكەن ەرەكشە كىتاپتارى تۋرالى اڭگىمەلەدى. شارا سوڭىندا «اشىق ميكروفون» ايدارى بويىنشا قاتىسۋ­شىلار سپيكەرلەرگە وزدەرىن تولعاندىرعان سۇراقتارىن قويىپ، ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىردى.

باقىتجان بۇقارباي، «كۇمىس كىتاپ»، «ناستولنايا كنيگا كازاحسكوگو بيزنەسمەنا»، «كۇنكورىستەن كەت، بايلىققا جەت» كىتاپتارىنىڭ اۆتورى:

– نۇر وتان» – ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن پارتيا. سوفندىقتان الدىنا قويعان ماقساتتارى دا بيىك. وسىنداي الاڭدار ۇيىمداستىرىپ، ءتۇرلى سالادا جۇرگەن مامانداردى، ساراپشىلاردى شاقىرىپ، ولاردىڭ تاجىريبەسىن تىڭداپ، اۋديتورياعا پاش ەتۋ – ۇلكەن ەڭبەك. بۇل – وتە جاقسى باستاما. Nur Otan Talks ءداستۇرلى تۇردە قوعامداعى ەلدى ەلەڭ ەتكىزەر تاقىرىپتاردى كوتەرىپ وتىرادى. اسىرەسە، قوعامنىڭ رۋحاني دامۋىنا قاتىستى ماسەلەلەردى ماقسات قىلعان. وسىنداي اۋقىمدى شارالاردىڭ ۇيىمداستىرىلۋىنا مۇددەلى بولىپ وتىرعاندىعىنا قۋانامىز. بۇل – زاماناۋي باستاما، پارتيا جۇمىسىنىڭ جاڭعىرۋى اياسىندا جاسالىپ جاتقان جاقسى جاڭالىق. زاماننىڭ تالابىنا، كورەرمەننىڭ تالعامىنا ساي اقپارات تاراتۋ، ماڭىزدى ماسەلەلەردى كوتەرۋ وتە قاجەت. بۇگىنگى كوتەرىلگەن تاقىرىپ – وتە اۋقىمدى. بۇل ماسەلەنى كوتەرۋ قاجەت. دەسەك تە مۇنى كوتەرىپ قانا قويماي، ونىڭ شەشۋ جولدارىن دا ۇسىنۋىمىز قاجەت. ماسەلەن، كىتاپتى شىعارىپ قانا قويماي، ول كىتاپتاردا وقىرماننىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن شىعارمالاردى جاريالاۋ قاجەت. قازىرگى جاستاردىڭ سۇرانىسى قانداي؟ سوعان ساي زاماناۋي ادەبي شىعارمالاردى كوبىرەك شىعارۋ كەرەك. قازىرگى جاستاردىڭ تالعامى مۇلدەم بولەك. مەنىڭ ويىمشا كىتاپتار الەۋمەتتىك جەلىمەن جارىسقا تۇسە الادى. ول ءۇشىن شىعارمالاردى قىزىقتى قىلىپ جازۋ قاجەت. وقىرماننىڭ كوڭىلىن جاۋلاپ الاتىنداي ەتىپ جازۋ كەرەك. بۇگىنگى وقىرمان پراگماتيزمدى قالايدى. قاجەتىن عانا الادى. ءىلىپ الار اقپارات بولماسا، كىتاپتى جاۋىپ تاستايدى. قازاقتىلدى اۋديتورياعا زاماناۋي ادەبيەتتەر ۇسىنۋ قاجەت. وكىنىشكە قاراي، قازاق تىلىندەگى زاماناۋي ادەبيەت وتە از. وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋىمىز قاجەت.

ياكوۆ فەدوروۆ، بلوگەر:

– قازىرگى زاماندا الەۋمەتتىك جەلىلەر ءومىرىمىزدى جاۋلاپ الدى. ادامداردىڭ كوبى اقپاراتتى رەسمي اقپارات كوزدەرىنەن ەمەس، عالام­توردان الادى. مەنىڭ ويىمشا، قوعامنىڭ دامۋىنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە ادامدار اراسىندا سىني ويلاۋدى دامىتۋ قاجەت. سوندىقتان مەن ساراپتامالىق ويدى دامىتاتىن كىتاپتاردى كوپ وقيمىن. وقىرماندارعا دا وسىنى ۇسىنار ەدىم. سىني ويلاي الاتىن ادام اقپاراتتى ساراپتاي الادى، قانداي دا ءبىر اقپاراتتىڭ ىقپالىنا توتەپ بەرە الادى. ول وزىنە قاجەتتى، دۇرىس اقپاراتتى الادى. قازىرگى كۇنى ءسۇيىپ وقيتىن كىتاپتاردىڭ ءبىرى – ستيۆەن لەۆيت جانە ستيۆەن دابنەردىڭ «فريكونوميكا» دەپ اتالاتىن كىتابى. ولار وزگەشە ويلايتىن، ءداستۇرلى ەمەس ەكونوميستەر. كىتاپ اۆتورلارى ءوز شىعارمالارىندا قوعامداعى جانە ەكونوميكاداعى جاعدايلاردىڭ سالدارىنىڭ ناقتى سەبەپتەرىن انىقتاۋعا ۇيرەتەدى. وسى ورايدا Nur Otan Talks سياقتى پىكىرتالاس الاڭدارىن كوبىرەك ۇيىمداستىرۋ قاجەت. ءوز سالاسىندا جەتىستىككە جەتكەن جاندار ءوز تاجىريبەسى ارقىلى تىڭدارماندارعا كوپتەگەن قاجەت اقپاراتتار بەرە الادى. بۇگىندە ادامدار ءار شىعارمانىڭ تاقىرىبىنا قاراي باعا بەرىپ، سوعان قاراي وقۋعا داعدىلانعان. بۇگىن وتكەن كەزدەسۋدى كورگەن ادامدار، سونىڭ ىشىندە جاستار وزىنە قاجەتتى اقپارات الىپ، جەكە قابىلەتتەرىن دامىتۋ ءۇشىن كەرەك كىتاپتاردى وقۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ ويلايمىن.

ساۋلە مەكتەپباەۆا، قازاقستان پرەزيدەنتى جانىنداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كوميسسيا مۇشەسى:

– كەزدەسۋ بارىسىندا ءوزىم­نىڭ ءسۇيىپ وقيتىن ءۇش كىتا­بىم تۋرالى ايتتىم. ءبىرىنشىسى – پوەزيالىق شىعارمالار. مەنىڭ ويىمشا، پوەزيا – ءبىزدى روبوتتاردان اجىراتاتىن قۇرال. ول ءبىزدىڭ ادام ەكەنىمىزدى، سەزىنە الاتىنى­مىزدى كورسەتەدى. بۇگىندە ءبىز جەتىستىككە جەتەلەيتىن كىتاپتاردى وقۋدى ادەتكە اينالدىردىق. قالاي قارجى تابۋ، قالاي جەتىستىككە جەتۋ، ءوز كاسىبىن اشۋ تۋرالى وقۋ ادامنىڭ، ونىڭ ىشىندە قوعامنىڭ وزگەرۋىمەن بايلانىستى. نەگىزىندە، بولاشاقتا ادامنىڭ الەۋەتى ونىڭ شىعارماشىلىعىنان انىق بايقالادى. ەكىنشىدەن، وقىرماندار ەكونوميكالىق سالادا جازىلعان كىتاپتارعا باسىمدىق بەرۋ كەرەك. 1955 جىلى جارىق كورگەن ۇلىبريتانيا تاريحشىسى سيريل پاركينسوننىڭ «پاركينسون زاڭدارى» اتتى كىتابىن وقۋدى ۇسىنار ەدىم. بۇل كىتاپتا ەكونوميكاعا ارنالعان شىعارمالارداعىداي قۇرعاق اقپارات ەمەس، اۆتوردىڭ باسىنان وتكەن وقيعالار باياندالادى. مەملەكەتتىك قىزمەتتە كەزدەسەتىن كەدەرگىلەر اشىق جازىلىپ، ولاردىڭ شەشۋ جولدارى ناقتى دالەلدەرمەن كەلتىرىلگەن. بۇل كىتاپتا جازىلعان كوپتەگەن زاڭدار قازىردىڭ وزىندە ومىرشەڭدىگىن دالەلدەۋدە. ماسەلەن، پاركينسون زاڭدارىننىڭ بىرىندە مينيسترلەر كابينەتىندە نەمەسە جالپى باسقارۋشى ورگانداردا قانشا باسشى بولعانى ايتىلعان. 2007 جىلعى زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە، مينيسترلەر كابينەتىندە 7 ادامنان كوپ بولماۋ كەرەكتىگى دالەلدەندى. سەبەبى، ودان كوپ بولسا، ول ءوز تيىمدىلىگىن جوعالتادى. 1 مىڭنان استام جۇمىسشىسى بار مەكەمە دە ءوز تيىمدىلىگىن جوعالتادى، سەبەبى ولار وزدەرىنىڭ پايداسى ءۇشىن عانا جۇمىس ىستەي باستايدى. بۇل وقيعالاردىڭ بارلىعى كىتاپتا بريتاندىق ازىلمەن جازىلعان. سوندىقتان بولار بۇل شىعارما جەڭىل وقىلادى. ءۇشىنشىسى – ءوزىمنىڭ «تابىستى مارتەبە: قۇقىقتىق رەفورمالار ساباقتارى» اتتى كىتابىم. مەنىڭشە، ءار وقىرمان وقۋى ءتيىس كىتاپتار كلاسسيكالىق ادەبيەت، ەكونوميكا جانە قۇقىقتىق سالاعا بايلانىستى بولۋى شارت. بۇگىندە قۇقىقتىق سالاعا قاتىستى وقۋلىقتار تىم از. سەبەبى، ساراپتامالىق شىعارماعا كوبىنە ۋاقىت تاپشى. مەنىڭ كىتابىم قۇقىقتىق رەفورمالاردى ساراپتامالىق تۇرعىدا، وقىرمانعا جەڭىل وقىلۋ ءۇشىن ءازىل ارالاس ۇلگىدە جازىلعان.

ميراس يبرايموۆ، كاسىپكەر:

– ادامداردىڭ كوبى جەتىس­تىككە بىردەن جەتكىزەتىن كىتاپ وقىعىسى كەلەدى. ونداي وقۋلىق بولمايدى. ءبىر كىتاپتى وقىپ، ەرتەگىدەي بىردەن بايىپ نە بەلگىلى سالانىڭ مامانى بولىپ كەتە المايسىڭ. بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن ءبىر كىتاپ ەمەس، جۇزدەگەن كىتاپ وقىساڭ دا ازدىق ەتەدى. كوبىنە مەنەن «قانداي كىتاپ جاقسى؟ قاي كىتاپتى وقۋ كەرەك؟» دەپ سۇراعاندا مەن جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتامىن. سەبەبى، ەڭ جاقسى كىتاپ – سەنىڭ قولىڭداعى كىتاپ. عاجايىپ كىتاپتى ىزدەپ جۇرگەنشە، ءوزىڭدى قىزىقتىراتىن سالاداعى كىتاپتى الىپ، سونى وقۋدان باستاۋ قاجەت. اقپاراتتى الۋدىڭ اسىل كوزى – كىتاپ. سوندىقتان كىتاپ وقۋدان قاشپاي، بۇگىننەن باستاپ تالعامىڭا ساي شىعارمالاردى وقي باستاعان ابزال.

Abai.kz