ەرتە مە، كەش پە...
(ازاماتتىق قوعام تۋرالى ويلار)
- ازاماتتىق قوعام - الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى مەملەكەت دەگەندى بىلدىرەدى.
- ازاماتتىق قوعامنىڭ سايلانبالى بيلىگى بولادى. ول بيلىك ازاماتتىق قوعامعا قىزمەت ەتپەسە - اۋىستىرىلادى.
- بيلىك جۇيەسىندەگى جانە مەملەكەتتەگى قارجىلىق، الەۋمەتتىك، ەكولوگيالىق جانە ت.ب. جوبالار قوعامنىڭ قاتاڭ باقىلاۋىندا!
- بيلىك تاراپىنان سىبايلاستىق بولۋىن ازاماتتىق قوعامنىڭ زاڭدارى مەيلىنشە شەكتەيدى.
- كوررۋپتسيالىق لوببيزم بولۋى مۇمكىن ەكەنى ەسكەرىلىپ، وعان قارسى زاڭدار دا جەتىلدىرىلىپ وتىرادى.
- ازاماتتىق قوعامنىڭ بيلىگى ءوزىنىڭ ء"ومىر ءسۇرۋ شارتى" الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق، تەرريتوريالىق، دەموگرافيالىق، ەكولوگيالىق جانە باسقا قاۋىپسىزدىكتى، ياعني - مەملەكەت دامۋىنداعى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ەكەنىن تابيعي تۇرعىدا تۇسىنەدى جانە مويىنداۋعا ءماجبۇر بولادى.
- ياعني، مۇندا مەملەكەت پەن قوعام اراسنداعى قاتىناس بيلىك ارقىلى جۇزەگە اسادى، ءارى، مەملەكەتى "حالىققا قىزمەت ەتۋدىڭ" ۇلگىسى بولىپ تابىلادى.
- ەگەر، بەلگىلى ءبىر بيلىك ءتۇرى (اۆتوريتاريزم، توتوليتاريزم...) مەملەكەتتىك بيلىكتى جاۋلاپ السا، وندا "جاۋلاۋشى بيلىك" تەك قانا ءوز تۇعىرىن قورعاۋعا كىرىسەدى. - - -
- ونىڭ "حالىقتىڭ مۇددەسىمەن" اينالىسۋى دا ء"وزىن-ءوزى ساقتاۋ" شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلىپ وتىرادى.
- الايدا ول ءىس-ارەكەتتەردىڭ تۇپكىلىكتى ناتيجەسى، پايداسى، جەمىسى مەن جەڭىسى - تەك بيلىكتىڭ ەسەبىنە جازىلادى.
- پايدا كوزى "مەملەكەتتىك بيلىك" بولىپ وتىرعاندىقتان، "بيلىككە تالاس" ءورشيدى.
- ول ءورشۋ تەك قانا كوررۋپتسيالىق جانە سىبايلاستىق جولمەن جۇزەگە اسا الادى.
- مەملەكەتتەگى شىعارىلعان زاڭدار لوببيستىك سيپاتتا بولىپ، زاڭدار مەملەكەت پەن حالىقتىڭ ەمەس، ۇيىمداسقان بيلىك جۇيەسىنىڭ ماقساتى مەن مۇددەسىنە قىزمەت ەتە باستايدى.
- بۇل جاعداي ۇزاققا سوزىلسا، قوعام ساياسي-ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك اپاتياعا تاپ بولادى.
- مەملەكەت دامۋى ءوزىنىڭ وبەكتيۆتى مۇمكىندىگىنەن الشاقتاپ، بەلگىلى ءبىر توپتار مەن كلانداردىڭ سۋبەكتيۆتى شەشىمدەرىنە تولىق تاۋەلدى بولىپ قالادى.
بىراق، ول توپتىڭ سۋبەكتيۆتى ويلارى مەن شەشىمدەرى ەشقاشان دا مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ كەپىلى بولا المايدى.
سەبەبى، "مۇددە ۆەكتورى" جەكەگە قاراي اۋىسىپ كەتكەنىنەن.
بىراق، ءتۇپتىڭ-تۇبىندە - ەگەر سىرتقى كۇشتەردەن قاۋىپ بولماعاندا - بۇل جاعداي حالىقتىڭ مۇددەسىنە بۇرىلادى: ۇلت - ۇلت بولادى، ازامات - ازامات بولادى...
ەرتە مە، كەش پە...
ءابدىراشيت باكىرۇلى
Abai.kz