قازاق مۇنايىنا قازاقتان باسقانىڭ ءبارى باستىق
وتكەندە قازاقستانداعى ءىرى مۇناي كومپانياسىنا قىتاي ازاماتى باسشى بولىپتى دەگەن اڭگىمە الەمجەلىدە ءسوز بولدى. ءسويتىپ، ىزدەپ قاراساق، راسىندا سولاي ەكەن. «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى بولىپ ليۋ جيڭشەڭ دەگەن تاعايىندالىپتى. الگى ليۋ جيڭشەڭنىڭ ءنامى قىتاي. قازاق جەرىندە ءبىرازدان بەرى ءجۇر. ءجاي جۇرگەن جوق، باسشىلىق قىزمەتتە ءجۇر. «ايدان» دەيتىن كومپانيادا پرەزيدەنت، بوزاشىدا باستىق بولعان. اسىرەلەگەنىمىز ەمەس، قازاق مۇنايىن سورىپ، قازاقتارعا قوجالىق ەتىپ ءجۇر.
بۇل اقپاراتتى «qazaquni.kz»، «qamshy.kz»، «lada.kz» سەكىلدى بىرقاتار اقپارات قۇرالدارى جارىسا جازدى. الگى جيڭشەڭنىڭ قاي جىلى قاي جەردە باسشىلىق قىزمەت ەتكەنىن ءتىزىپ جازدى. ونىڭ بارلىعىن قايتالاپ جاتپايىق.
شىندىعىن جازساق، ليۋ جيڭشەڭ قازاق مۇنايىنا قوجالىق ەتىپ وتىرعان جالعىز قىتاي ەمەس. بيىل قاراشانىڭ باسىندا اقتوبەدەگى «CNPC-اقتوبەمۇنايگاز» كومپانياسىندا دا باسشىلىق اۋىسقان ەدى. وبلىس باسشىسى بەردىبەك ماشبەكۇلى قاتىسقان جيىندا اتى دارداي كومپانيانىڭ ۇلتى قىتاي باسشى بيان دىجى دەيتىن ازامات تاعى ءبىر قىتايلىق ۋاڭ جۋڭجاڭدى قىزمەتىنەن بوساتىپ، ورنىنا تاعى ءبىر قىتايلىق ۆەي يۋشياڭدى تاعايىنداعان ەدى. بۇل 6 قاراشادا بولعان. ونى اتالعان كومپانيانىڭ رەسمي سايتى حابارلاپ ايتتى.
وسىمەن ءبىز قوزعايىق دەپ وتىرعان تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندەگى اقپارات ءتامام. بۇل ەكى اقپارات قازاقستاندىق باق-تا جانە الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقى بولدى. وسىداي كەيىن-اق، «ۆاتساپتا» ءبىر توپ قىتاي ازاماتىنىڭ سۋرەتى تاراي باستادى. ولار قازاقستانداعى مۇناي كومپانيالارىندا باسشىلىق جاساپ ءجۇر ەكەن، سەنسەك. بۇل ماقالانى جازۋعا سەبەپ بولعان دا وسى اقپارات. ويتكەنى، وزەكتى. قازاق مۇنايىنا كىمدەر قوجالىق ەتىپ وتىر؟
ءبىز قازاقستانداعى مۇناي كومپانيالارىنا كىمدەر باسشىلىق جاساپ جۇرگەنىن بىلمەك بولىپ، شولۋ جاسادىق. شىنىمەن سولاي ما؟
قازاقستاندا ءىرىلى-ۇساقتى ءبىرشاما مۇناي كومپانيالارى بار، بەلىسىزدەر. اۋقىمى ۇلكەن ترانسۇلتتىق كومپانيالاردان باستاپ، ۇساق جەكە-مەنشىك كومپانيالارعا دەيىن ايتا بەرسەڭ كوپ. دەيتۇرعانمەن، سولاردىڭ ىشىندە نەگىزگى دەپ ايتىلاتىنى «تەڭىزشەۆرويل»، «قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ»، «قازمۇنايگاز» ۇك، «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اق، «CNPC-اقتوبەمۇنايگاز» جانە باسقالارى.
وسى كومپانيالاردىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىندە، ديرەكتوراتىندا كىمدەر وتىر؟ ءبىز بۇل اقپاراتتاردى سول كومپانيالاردىڭ رەسمي سايتتارىنان انىقتاپ بىلدىك. كورىڭىز، بىلە ءجۇرىڭىز دەپ ارقايسىسىنىڭ ەسىم-سويلارىن ەكشەلەپ كورسەتەمىز، ەندى.
«تەنگيزشەۆرويل» اق
باسشىلىق قۇرام:
مايكل ۋيرت، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى،
تەد ەتچيسون، تشو باس ديرەكتورى،
مۇرات مۇقاشەۆ، باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى،
يمەر بوننەر، ءوندىرىستىڭ باس مەنەدجەرى.
«قازمۇنايگاز» ۇك
قازمۇنايگاز – قازاقستانداعى ەڭ ءىرى ۇلتتىق مۇناي جانە گاز كومپانياسى. ونىڭ اكتيۆىنە «رازۆەدكا دوبىچا «كازمۋنايگاز»»، كازاحويل-اقتوبە (67%), ماڭعىستاۋمۇنايگاز (50%), تەنگيزشەۆرويل (20%), كازمۋنايتەنيز (20%), قاشاعان (16,81%), پەتروكازاحستان (33%) جانە باسقا دا كومپانيالار كىرەدى.
ديرەكتورلار كەڭەسى: 8 ادام
ۋولتون كريستوفەر دجون، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى، تاۋەلسىز ديرەكتور،
گريۋال بالجيت كاۋر، «سامرۇق-قازىنا» اق مۇددەسىن قورعاۋشى،
ۋايت ستيۆەن دجەيمس، تاۋەلسىز ديرەكتور،
دايەر فيليپ دجون، تاۋەلسىز ديرەكتور،
اليك ايدارباەۆ، ساۋات مىڭباەۆ، ەرلان بايمۇراتوۆ، ۇزاقباي قارابالين
«ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اق
باسشىلىق قۇرام:
ليۋ جيڭچەڭ، باس ديرەكتور،
چەڭ يۋاڭ، ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى،
چەڭ تسزۋنسيان، كوممەرتسيالىق جوبالار جونىندەگى ورىنباسارى،
باقىت يمانباەۆ، باس ديرەكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى،
قازىبەك كينوۆ، ورىنباسار،
نۇرسەرىك كۇدەرەەۆ، ورىنباسار،
جەتىباي تۋلەگوجاەۆ، ورىنباسار،
مۇرات اساباەۆ، ورىنباسار.
«قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ»
باسشىلىق قۇرام:
ەدۆين رونالد بلوم، قپو باس ديرەكتورى،
دجەننارو زۋككارو، باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى، ءوندىرىس جونىندەگى ديرەكتورى،
ەدواردو ستەفانو ماۋري، قارجى ديرەكتورى،
البەرتو كاستەللي، ماركەنتينگ ديرەكتورى،
ماتتەو گراسساني، قۇقىقتىق ماسەلەلەر جونىندەگى ديرەكتورى،
لۋكا موري، قپو جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى ديرەكتورى،
ماۋريتسيو پيننا، جوبالاردى دامىتۋ ديرەكتورى، شميدت لورا، ۇيىمداستىرۋ ديرەكتورى،
مارات كاريموۆ، باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى،
نۇرجان كامالوۆ، ۇكىمەتپەن بايلانىس ديرەكتورى.
«CNPC-اقتوبەمۇنايگاز» اق
باسشىلىق قۇرام:
بيان دىجى، «CNPC-اقتوبەمۇنايگاز» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى،
ۆەي يۋيسيان، «CNPC-اقتوبەمۇنايگاز» اق باس ديرەكتورى،
ۆان چجۋنتساي، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، CNPC Exploration and Development Company Ltd ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى،
چجان حۋنبين، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.
(ەسكەرتۋ! اقپاراتتار ەسكىرۋى مۇمكىن)
«قازترانسويل» اق
ديرەكتورلار كەڭەسى: 7 ادام
لۋيس كويمبرا، تاۋەلسىز ديرەكتور،
فەرناندو ماچينەنا، تاۋەلسىز ديرەكتور،
دانيار بەرىلباەۆ، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى، ديماش دوسانوۆ، باس ديرەكتور، نۇرتاس شمانوۆ، ارداق مۇقىشوۆ، سەرىك پىرىمبەتوۆ.
«قازمۇنايتەڭىز» تمك جشس
اڭشىباەۆ امانتاي، كومپانيا ديرەكتورى
مۇناي-گاز سالاسىنداعى جۇمىس ءوتىلى — 30 جىلدان استام.«قازمۇنايتەڭىز» تمك اق اكتسيالارىنىڭ 100 پايىزى «قازمۇنايگاز» ۇك اق-قا تيەسىلى.
قازاقستاندىق مۇناي كومپانيالارى:
كاسپيان تريستار جشس «ءولى قولتىق - 50%»، Aday Petroleum, جالعىزتوبەمۇناي, Aral Petroleum, تولقىنمۇنايگاز، كازپولمۋناي, حازارمۇناي, اناكو (قىرىقمىلتىق - 81 %), ەميرويل, اي-دان مۇناي، ۇك كولجان (تۇزكول، سولتۇستىك-باتىس قىزىلقيا), گالاز ي ك (سولتۇستىك-باتىس قونىس), اكتاۋ ترانزيت, كازنەفتەحيم-كوپا جانە باسقالارى.
رەسەيلىك مۇناي كومپانيالارى:
قازاقستانداعى نەگىزگى رەسەيلىك مۇناي كومپانيالارى - لۋكويل مەن روسنەفت.
لۋكويلدىڭ ۇلەسى – تەڭىزدە 2,5%، قاراشىعاناقتا 15%، سولتۇستىك بوزاشىدا 25%، قاراقۇدىقتا 62,5%، ارماندا 50%، سولتۇستىك قۇمكولدە 33%، قوجاسايدا 33%، الىمبەكمولادا 50%، تۇپقاراعاندا 50%، اتاشسكيدا 50%، وڭتۇستىك جامبايدا 12,5%.
ال روسنەفتتىڭ ۇلەسى – قۇرمانعازىدا 50%.
امەريكالىق جانە ەۋروپالىق مۇناي كومپانيالارى:
Chevron-نىڭ ۇلەسى – تەڭىزدە 50%، قاشاعاندا 16,81%، قاراشىعاناقتا 20%.
Eni-ءدىڭ ۇلەسى – قاراشىعاناقتا 25%، قاشاعاندا 16,81%.
Total-دىڭ ۇلەسى – قاشاعاندا 16,81%.
ExxonMobil-ءدىڭ ۇلەسى – تەڭىزدە 25%، قاشاعاندا 16,81%.
Royal Dutch Shell-ءدىڭ ۇلەسى – قاشاعاندا 16,81%، ارماندا 50%.
British Gas-دىڭ ۇلەسى – قاراشىعاناقتا 20%.
Repsol YPF-ءتىڭ ۇلەسى – وڭتسۇىتك جامبايدا 25%.
Petrom-نىڭ ۇلەسى تاسبولاتتا، اقتاستا، تۇركىمەندە.
Maersk Oil – دۋنگا، Jupiter Energy-ءدىڭ ۇلەسى – شىعىس اققاردا.
Lancaster Petroleum-ءنىڭ ۇلەسى – قۇمساي، كوكجيدەدە.
قىتايلىق مۇناي كومپانيالارى:
قازاقستاننىڭ مۇنايى نارىعىنا قىتايلىق كومپانيالار 1997 جىلدان بەرى دەندەپ كىردى.
1997 جىلى قىتايلىق CNPC اقتوبەمۇنايگازدى (جاڭاجول مەن كەڭقياقتى) ساتىپ الدى.
2001 جىلى قىتايلىق CNPC سولتۇستىك بوزاشىنىڭ (Buzachi Operating Ltd) 50%-ىن;
2006 جىلى قىتايلىق CNPC پەتروكازاحستاندى;
2006 جىلى قىتايلىق CITIC قاراجامباسمۇنايدىڭ 50%-ىن;
2009 جىلى قىتايلىق CNPC ماڭعىستاۋمۇنايگازدىڭ 50%-ىن;
2013 جىلى قىتايلىق CNPC قازمۇنايگازدان قاراشاعانداعى ConoccoPhllips-ءتىڭ 16,8%-ىن ساتىپ الدى.
ازيالىق كومپانيالار:
Inpex-ءتىڭ ۇلەسى – قاشاعاندا 7,56%.
Mittal Investments-ءتىڭ ۇلەسى – قاراقۇدىقتا 37,5%، سولتۇستىك بوزاشىدا 25%، وڭتۇستىك جامبايدا 12,5%.
JNNK-ءتىڭ ۇلەسى – قۇلاندىدا 50%.
ONGC Videsh Ltd-ءدىڭ ۇلەسى – ساتپاەۆتا 25%.
قازاقتۇرىكمۇنايدىڭ ۇلەسى – سازتوبەدە، ەلەمەستە 49%.
قازىر قازاقستاندا 3 مۇناي وڭىدەۋ زاۋىتى بار. ولار: اتىراۋداعى، پاۆلودارداعى جانە شىمكەنتتەگى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارى.
ول جەرلەردەگى باسشىلىق قۇرام:
اتىراۋ ءموز – باقىلاۋشى اكتسيونەرى قازمۇنايگاز اق.
عالىمجان امانتۋرلين – باس ديرەكتور، باسقارما توراعاسى،
نۇرلان كەيكين – باسقارما مۇشەسى، دەپارتامەنت ديرەتكورى،
مۇراتجان مۇسايبەكوۆ – باسقارما مۇشەسى، ۇجىمدىق باسقارۋ بويىنشا باس ديرەكتوردىڭ كەڭەسشىسى،
نۇرلان شانگەرەەۆ – باسقارما مۇشەسى، ماركەنتينگ بويىنشا باس ديرەكتوردىڭ كەڭەسشىسى،
ەلدار قارىمساقوۆ – باسقارما مۇشەسى، ۇجىمدىق قۇرىلىم جونىندەگى باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى.
پاۆلودار ءموز – باقىلاۋشى اكتسيونەرى قازمۇنايگاز اق.
وسپانبەك السەيىتوۆ – باس ديرەكتور،
دۇيسەنبەك كوجەكباەۆ – باس ينجينەر، باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى،
ەرمەك بايمۋحانوۆ – باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى.
شىمكەنت ءموز – باقىلاۋشى اكتسيونەرى «پەتروكازاحستان»
«پەتروقازاقستان ينك.» – بۇل اكتسيونەرلەرى بولىپ «CNPC E&D» (67%) جانە «قازمۇنايگاز» ءبو (33%) تابىلاتىن، مۇناي جانە گازدى ساتىپ الۋ، بارلاۋ، شىعارۋ جانە ءوندىرۋ، سونداي-اق مۇناي ونىمدەرىن ساتۋ بويىنشا قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن كومپانيالار توبى.
باسشىلىق قۇرام:
ۆەي يۋيسيان، «پەتروكازاحستان ينك.» كومپانياسىنىڭ باس اتقارۋشى ديرەكتورى،
ين سيانتسين، لوگيستيكا مەن ماركەتينگ جونىندەگى ۆيتسە-پرەزيدەنتى،
چجان پينچجان، الماتى فيليالىنىڭ باسشىسى،
يان مينيۋي، قارجى ديرەكتورى،
ۋ لينگان، «پەتروكازاحستان قۇمكول رەسوريز» باسقارما توراعاسى،
تسزيان شي، «پەتروكازاحستان ويل پروداكتس» پرەزيدەنتى،
تسزەن سيۋيدۋن، «پەتروكازاحستان ويل پروداكتس» ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جونىندەگى ۆيتسە-پرەزيدەنتى،
رۇستەم بەكتۇروۆ، ستراتەگيالىق كوممۋنيكاتسيا جونىندەگى ۆيتسە-پرەزيدەنتى،
بولات كوشەرباەۆ، «پەتروكازاحستان قۇمكول رەسوريز» ۆيتسە-پرەزيدەنت،
اسقار تۇرىسبەكوۆ، «پەتروكازاحستان ويل پروداكتس» ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەزيدەنتى،
راقىمجان جانعابىلوۆ، «پەتروكازاحستان ويل پروداكتس» مودەرنيزاتسيا جانە دامۋ جونىندەگى ۆيتسە-پرەزيدەنتى.
ءتۇيىن. ءبىز بۇل ءتىزىمدى ءارى قاراي دا جالعاي بەرۋىمىزگە بولار ەدى. ءبىز ءسوز ەتپەگەن «ەمبىمۇنايگاز»، «وزەنمۇنايگاز» ت.ب. مۇناي كومپانيالارى جەتەرلىك. دەگەنمەن، ايتپاعىمىز تۇسىنىكتى بولدى عوي دەگەن ويمەن وسى جەردەن تۇيىندەگەندى ءجون كوردىك.
ءبىز ءسوز ەتكەن ءىرى كومپانيالاردىڭ باسشىلىعى كىل شەتەلدىكتەر ەمەس، ارينە. ءبىرلى-جارىم قازاعى بار ىشىندە. دەيتۇرعانمەن، كورگەندەرىڭىزدەي، سويى بولەك شەتەلدىك شۇرەگەيلەردىڭ قاراسى كوپ. بۇل دەگەنىڭىز، ەسىگىمىزدەن ىرجيىپ كىرىپ، ىعىسىپ تورىمىزگە شىققان مەسقارىن، مەشكەي ميسسيونەرلەر مۇنايىمىزدى سوراپتاپ ءىشىپ جاتىر دەگەن ءسوز.
جەرىمىز مۇنايلى، ءتىلىمىز شۇرايلى، قۇداي ءبىزدى اق التىنعا دا، قارا التىنعا دا قارىق قىلعان، دەپ ماقتانعاندا قۇداي-اۋ، الدىمىزعا جان سالمايمىز. بىراق ءبىزدىڭ كول-كوسىر بايلىقتىڭ قىزىعىن كىم كورىپ جاتىر؟ جوعارىداعى كومپانيالاردىڭ دەنى «ترانسۇلتتىق» دەگەن تەلىمە ستاتۋسى بار كومپانيالار. الگى شۇرەگەيلەردىڭ شالقايا باسىپ، تالتايا ءسيىپ، كەردەڭدەپ جۇرگەنى دە سوندىقتان. نەگە؟ سەبەبى، قارا حالىقتى بىلاي قويعاندا مۇناي-گاز سالاسىنداعى وتاندىق كومپانيالار سول شەتەلدىك ينۆەستوردىڭ كوڭىل-كۇيىنە تاۋەلدى. ويتكەنى، ولار ينۆەستور.
قازىر قازاقستانداعى ءىرى ينۆەستور مەملەكەت قىتاي ەكەنى وتىرىك ەمەس. كەيبىر دەرەكتەرگە كوز جۇگىرتسەك، ەلىمىزدەگى مۇناي ءوندىرىسىنىڭ 25 پايىزى قىتايلىق كومپانيانىڭ باقىلاۋىندا. ونى جوعارىدا كوردىڭىزدەر، كوز جەتكىزدىڭىزدەر.
وكىنىشكە وراي قازاق مۇنايىنىڭ جارتى قۇدايىنا اينالعان قىتاي اۋەلگى ميسسياسىنان اينىپ، ينۆەستورلىق شەكپەننىڭ ىشىندە جات پيعىلىن جاساماسىنا كەپىل كىم؟
قازىردىڭ وزىندە بىرتە-بىرتە وسى ەلدىڭ قوجايىنىنداي ەلدىڭ زاڭىنا دا، باسقاسىنا دا قىرىن قاراي باستادى. ءسوزىمىز سۇيىق شىقپاسىن، از-كەم مىسال كەلتىرەيىك.
ارىگە بارماي-اق، قويايىق، بىلتىر...
2017 جىل. قاڭتار ايى. قىتايدىڭ سول كەزدەگى قازاقستانداعى ەلشىسى چجان حانحوي سۇمدىق ءسوز ايتتى. ايتقاندا دا: «قازاقستاننىڭ قىزدارى قىتايلىق جىگىتتەردى وتە قىزىقتىرادى» دەدى. وسى ءسوزدى باسقا-باسقا ەمەس، ەلشى ايتتى.
«قازاقستاندىق قىزدار قىتايلىق جiگiتتەردى وتە قىزىقتىرادى. قازاقستاندىق قىزدار وتە سۇلۋ، نازiك، جوعارى بiلiمدi, اتا-انالارىن، ۇلكەن كiسiلەردi سىيلايدى، وتباسىلارىن جاقسى كورەدi. ءداستۇر جاعىنان كەلگەندە بiزدە ۇقساستىقتار كوپ»، - دەدi ول.
2016 جىل. ناۋرىز ايى. جاڭاعى ەلشى حانحوي ءبىزدى قويىپ، قازاقستان بيلىگىنە دوق كورسەتىپ، دىكەڭدەپ سويلەدى. «سىزدەر ءبىزدىڭ كىم ەكەنىمىزدى بىلەسىزدەر مە؟!»
«ولار (قازاقستان بيلىگى – رەد.) كىممەن بەتپە-بەت كەلىپ وتىرعاندارىن بىلە مە؟ قىتاي – سىزدەردىڭ كورشىلەرىڭىز، ول ەشقاشان قازاقتار مەن قازاقستاننىڭ مۇددەلەرىنە قول سۇقپادى، وسى ۇلتتىڭ، وسى حالىقتىڭ گۇلدەنىپ تۇرعان شاعىندا دا شابۋىل جاساماعان»، - دەدى ەلشى.
2015 جىل. مامىر ايى. قىتاي كومپانياسىندا جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىق جۇمىسشىلاردى قحر ءانۇرانىن ايتۋعا ماجبۇرلەدى دەگەن اقپارات تارادى.
CNPC «اقتوبەمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى باسشىلىق قىتاي ءانۇرانىن ايتۋعا ماجبۇرلەيتىندىگىن ايتىپ، شاعىم ءتۇسىردى.
2014 جىل. قاراشا ايى. تاعى دا سول CNPC «اقتوبەمۇنايگاز» كومپانياسىنداعى قىتايلىقتار قيقارلىق جاساپ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جولعا الا بوگەت (شلاگباۋم) قويدى.
اقتوبە وبلىسىندا شەتەلدىك ينۆەستورلار جەردى زاڭسىز مەنشىكتەپ العان. كەڭقياقتان ەمبىگە اپاراتىن رەسپۋبليكالىق جولدىڭ بويىنا قىتايلار بەكەت ورناتىپ، رۇقساتسىز ەشكىمدى اتتاپ باستىرماي قويعان.
http://alashainasy.kz/society/aktobe-oblyisyinda-kyitaylyiktar-joldyi-jauyip-tastagan-57441/
ايتا بەرسەڭ مۇنداي مىسالدار جەتىپ ارتىلادى. ەڭ سوراقىسى-قازاقستاندا وتىرىپ، اتالمىش كومپانيا قىتايدىڭ ەكونوميكاسىن كوتەرىپ وتىر.
وكىنىشكە وراي، بىزدەگى بۇگىنگى جاعداي وسى، مىنە. «قازاننان قاقپاق كەتسە، يتتەن ۇيات كەتەدى» دەگەن ءسوز بار عوي. بۇگىنگى ءبىزدىڭ جاعداي، ءبىزدىڭ قازاقستان ءدال سول قاقپاقسىز قازان سەكىلدى كورىنەدى. قارا قىتاي قاپتاسا بۇحار ايتقان، كورىڭدى قازىپ جەيدى كومىلۋلى دەگەندى ەستەن شىعارماعانىمىز دۇرىس...
نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى
Abai.kz
