سەناتقا جاستار شاقىرىلىپ، دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى
سەناتتا «مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۋرالى» زاڭدى ىسكە اسىرۋ جانە جاستار جىلىن وتكىزۋ اياسىندا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، قوعامدىق جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ الدىندا تۇرعان مىندەتتەرگە ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسى بولدى.
سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ جاستار الدىندا ءسوز سويلەپ، وندا ەلباسىمىز جاريا ەتكەن جاستار جىلىنىڭ ەڭ باستى ماقساتى - وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بارىنشا ساپالى ءومىر سۇرۋىنە قاجەتتى جاعداي جاساۋ، جاستار – بۇل مەملەكەتىمىزدىڭ كۇش-قۋاتىن ەسەلەيتىن ەڭ نەگىزگى، مىقتى بۋىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
جوعارعى پالاتا توراعاسى ق.توقاەۆتى دوڭگەلەك ۇستەلدە سويلەگەن ءسوزىنىڭ تولىق ءماتىنىن ۇسىنىپ وتىرمىز.
-قازاقستان وسىنداي ارىندى ۇرپاقتان كەندە ەمەس جاس مەملەكەت. ءاربىر ەكىنشى قازاقستاندىقتىڭ جاسى 30-دان تومەن بولسا، ازاماتتارىمىزدىڭ ورتاشا جاسى 34-تەن اسپايدى.
مەملەكەت باسشىسى جۋىردا جاستارمەن وتكىزگەن كەزدەسۋىندە اتاپ كورسەتكەندەي، اعا بۋىن وكىلدەرى كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىنگى اسا كۇردەلى گەوساياسي احۋالدا جاڭا مەملەكەتتىڭ ىرگەتاسىن قالادى، مەملەكەتىمىزدى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوستى، كورشىلەس ەلدەرمەن ءتيىستى شارتتارعا قول قويىپ، شەكارانىڭ مىزعىماستىعىن قامتاماسىز ەتتى جانە قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ودان ءارى قارقىندى دامۋى ءۇشىن قاجەتتى جاعداي جاسادى.
ەلباسىنىڭ ايرىقشا كۇش-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا بۇگىندە ەلىمىز بارشا الەمگە تانىمال، ىقپالدى جانە بەدەلدى مەملەكەتكە اينالدى. قازىر قازاق حالقىن بۇكىل الەم قاۋىمداستىعى قۇرمەتتەيدى جانە ونىڭ پىكىرىمەن ساناسادى. بۇل – ەل تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان، اتا-بابامىز ارمانداعان ەڭ ۇلكەن جەتىستىك. سوندىقتان پرەزيدەنت ايتىپ وتكەندەي، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى جاس ۇرپاقتىڭ قولىنداعى اسىل امانات.
قازىر الەم كۇن ساناپ قۇبىلۋ ۇستىندە. جاھان دامۋىنىڭ كەيبىر تۇستارى ادامزات ءۇشىن ۇنەمى ءتيىمدى بولا بەرمەيتىنى داۋسىز. حالىقارالىق احۋال شيەلەنىسكەن كەزەڭدە ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە تونەتىن سىن-قاتەرلەر دە ارتا تۇسەدى.
وسىنداي اسا كۇردەلى الەمدىك احۋالدا ەلدىگىمىزدى ساقتاپ قالۋ مەن تابىستى دامۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى، شىن مانىندە، ۇلت بولىپ ۇيىسا وتىرىپ، ارەكەت ەتۋ ەكەنىن ءتۇسىنۋىمىز قاجەت. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قازاقستان حالقىنىڭ جارقىن بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ تىكەلەي ءوزىمىزدىڭ ءىس-ارەكەتىمىزگە بايلانىستى. مەملەكەتتىڭ دامۋى، ونىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ۇلتىمىزدىڭ وركەندەۋى ءبىزدىڭ وزىمىزدەن باسقا ەشكىمگە قاجەت ەمەس ەكەنى انىق. سوندىقتان ءبىز جاستاردى وتانسۇيگىشتىك رۋحتا تاربيەلەۋدىڭ اسا ماڭىزدى مىندەت ەكەنى تۋرالى ءسوز قوزعاپ وتىرمىز.
الايدا، جاستاردىڭ وتانشىلدىق رۋحى جالاڭ ۇرانشىلدىق پەن جوعارى مانساپقا ەمەس، ەڭ الدىمەن، تەرەڭ بىلىمگە نەگىزدەلۋى ءتيىس. كەلەشەك شىنايى بىلىممەن قارۋلانعانداردىڭ قولىندا ەكەنىن بارشامىز جاقسى بىلەمىز. يننوۆاتسيالىق تابىسقا قول جەتكىزگەن جانە سول جەتىستىكتەردى ءوز حالقىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن پايدالانا بىلگەن مەملەكەتتەر عانا كوش الدىندا بولارى انىق. بۇل ورايدا، دامىعان ەلدەر جاساندى ينتەللەكت پەن وزگە دە ماڭىزدى عىلىمي زەرتتەۋلەرگە ايتارلىقتاي قاراجات ءبولىپ وتىرعانى كەزدەيسوق جاعداي ەمەس.
باسقاشا ايتقاندا، الەم قاۋىمداستىعى ايقىن قاراما-قايشىلىقتاردىڭ الدىندا تۇر. عىلىم مەن جاڭا تەحنولوگيالارعا دەن قويعان مەملەكەتتەردىڭ جولى داڭعىل بولارى ءسوزسىز. قالعاندارى كۇنكورىستىڭ قامىن كۇيتتەپ، جولى بولىپ جاتسا، دايىن عىلىمي ءونىمدى تۇتىنۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلادى.
عۇلاما اباي ايتقانداي، «تەگىندە، ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، عىلىم، ار، مىنەز دەگەن نارسەلەرمەن وزباق. ونان باسقا نارسەمەنەن وزدىم عوي دەمەكتىڭ ءبارى دە – اقىماقتىق». سوندىقتان الەمدىك دامۋدا ورىن الىپ وتىرعان بولجامدارعا نەمقۇرايلى قاراماي، ءتيىستى قورىتىندى شىعارۋىمىز قاجەت. بۇل تۇستا، جاستاردىڭ كۇش-جىگەرى مەن بەلسەندىلىگى اسا ماڭىزدى ەكەنىن ايتۋ كەرەك.
الەمدىك ساراپشىلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا قازاقستاندا جالپىۇلتتىق جانە جاھاندىق مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا قابىلەتتى، شىعارماشىلىق ويلاۋ الەۋەتى جوعارى، الدىنا بيىك ماقساتتار قويا بىلەتىن جاستار از ەمەس. ءبىزدىڭ، پارلامەنتشىلەردىڭ الدىندا تۇرعان مىندەت - وسىنداي دارىندى جاستارعا قاجەتتى قۇقىقتىق جاعداي جاساۋ بولىپ تابىلادى. جاستار جىلىنىڭ ءمان-ماڭىزى دا وسىندا.
كەزىندە پرەزيدەنت جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىن قۇرۋ جونىندە تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. مازمۇنى وتە سالماقتى ماڭىزدى باستامانى ءتيىستى مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار ۇرانشىلدىققا سالىپ، قىسقا مەرزىمدى ناۋقانعا اينالدىرىپ جىبەرگەنىن مويىنداۋ قاجەت. شىن مانىندە، ءبىز جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامى يدەياسىن العا تارتا وتىرىپ، بارشا حالىقتىڭ، سونىڭ ىشىندە جاستاردىڭ ۇلتتىق وي-ساناسى مەن مىنەز-قۇلقىن تۇبەگەيلى قايتا قاراۋ ماسەلەسىنە نازار اۋدارۋىمىز قاجەت.
اتا-بابامىزدىڭ اسىل قاسيەتتەرىن – مەيىرىمدىلىكتى، قايىرىمدىلىق پەن قوناقجايلىلىقتى، شەشەندىك پەن ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاي وتىرىپ، ءبىز بۇگىنگى زاماننىڭ تالاپتارىنا ساي مۇلدەم جاڭا قاسيەتتەرگە دە يە بولۋىمىز كەرەك. بۇل، ەڭ الدىمەن، تاباندى ەڭبەككە دەگەن، ەڭبەكتىڭ ءار الۋان تۇرلەرىنە سۇيىسپەنشىلىك بولۋى ءتيىس. ەشقاشان باعاسىن جوعالتپايتىن قۇندىلىقتار، ابايشا ايتقاندا، بۇل - «تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي».
بارشامىز اياق باسقان جاڭا عاسىردا ءبىزدىڭ الدىمىزدا تەرەڭ ويلى، ەڭبەكقور، سىندارلى، ءتوزىمدى، ۇتقىر جانە جاڭاشىلدىققا ۇمتىلعان ۇلتتىڭ جاڭا بەينەسىن، دەمەك، باسەكەگە قابىلەتتى ۇلت يەسىن قالىپتاستىرۋ مىندەتى تۇر. جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى باعدارلامالاردىڭ مازمۇنى جاستاردى ءدال وسى زاماناۋي قاسيەتتەرگە باۋلۋى ءتيىس. وسى ورايدا، وتاندىق جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ كوشىن باستاپ تۇرعان – نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ەلىمىزدەگى ءبىلىم وردالارىنا باعدار بەرە الاتىنىن ەسكەرۋ قاجەت.
ەلباسى ۇسىنعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى، ەڭ الدىمەن، جاستاردىڭ ماقسات-مۇددەسىن كوزدەيتىن بىرەگەي جوبا. بۇل قوعامدى جاھاندىق وركەنيەتتىڭ تەڭدەسسىز جەتىستىكتەرىمەن تانىستىراتىن، جاڭا قۇندىلىقتارعا، اتاپ ايتقاندا، سىندارلى كوزقاراس پەن ەڭبەككە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەيتىن كەڭ اۋقىمدى باعدارلاما. الايدا، ءبىز حالقىمىزدىڭ رۋحاني مۇراسىنا ادال بولىپ، وتكەننىڭ ساباقتارىن ۇمىتپاۋىمىز قاجەت.
پرەزيدەنتتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسى دا – جاستاردى ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا باۋليتىن وتە كەرەمەت تۋىندى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ماقالاسى جاس ۇرپاقتى اتا-بابالارىمىز مۇرا ەتكەن جەتىستىكتەرمەن تانىستىراتىن قۇندى دۇنيە.
مەملەكەت باسشىسى باستاما جاساعان جاڭا اۋقىمدى جوبالار جاستار ساياساتىنداعى جۇيەلى وزگەرىستەردى قامتيدى.
بۇل تۇستا ءبىلىم بەرۋدىڭ ساپاسى مەن قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ، تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، جاستاردىڭ اراسىنداعى كاسىپكەرلىكتى ىنتالاندىرۋ، دەنساۋلىقتارىن نىعايتۋ، جاس ۇرپاق ءۇشىن ءتيىمدى جۇمىس ىستەيتىن الەۋمەتتىك ساتىلاردى ىسكە قوسۋ تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر.
جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىنە ايرىقشا نازار اۋدارىلاتىن بولادى. الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا ەلىمىزدەگى جاستاردىڭ 40 %-عا جۋىعى تۇراقتى تۇردە جۇمىسقا ورنالاسۋ پروبلەمالارىن باستارىنان وتكىزەدى ەكەن.
الايدا، قازىرگى ۋاقىتتا جاستاردىڭ اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق بارلىق الەمدە وتكىر ماسەلەگە اينالىپ وتىر. سوڭعى دەرەكتەر بويىنشا جاستاردىڭ جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 13%-دى قۇرايدى، ال كەيبىر ەلدەردە 40%-عا جەتەدى. بۇۇ دەرەكتەرى بويىنشا الەمدەگى ءاربىر بەسىنشى جاس وقىمايدى جانە جۇمىس ىستەمەيدى.
الەمدىك تاجىريبە كورسەتىپ وتىرعانىنداي، جاستاردىڭ جۇمىسسىزدىعىن جويۋدىڭ باستى مۇمكىندىكتەرىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس سالاسىنان تابۋعا بولادى.
ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ بويىندا كاسىپكەرلىك باستامالاردى ىسكە اسىرا ءبىلۋ قابىلەتىن تاربيەلەۋ قاجەت. قازاقستانمەن سالىستىرعاندا ەكونوميكالىق جاعدايى اناعۇرلىم قيىن جاعدايداعى كورشى مەملەكەتتەردىڭ جاستارىنىڭ قانشالىقتى يكەمدى، ىسكەر ەكەنى، ءوز شاعىن بيزنەستەرىن جۇرگىزۋگە بەيىمدەلگەنى بايقالىپ وتىر. بۇل ەلدەردە جاستار جاڭا ماماندىقتاردى يگەرگەن، ءوز تۋىستارى مەن ءوز مەملەكەتىنە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا وزدىگىنەن جۇمىس تاۋىپ، شەتەلدەردە دە جۇمىس ىستەۋدە.
وكىنىشكە وراي، كاسىپكەرلىك سالاسى قازاقستان جاستارىن ءالى دە قىزىقتىرماي وتىر. الەۋمەتتىك ساۋالداردىڭ دەرەكتەرى بويىنشا سۇرالعان جاستاردىڭ 51 %-ىنىڭ بيزنەسپەن اينالىسۋ تۋرالى وي جوسپارىندا جوق ەكەن. بۇل پروبلەماعا باسقا جاعىنان قاراعان دۇرىس. مۇمكىن، ءبىز بيزنەسپەن اينالىسۋ ءۇشىن ءوزىمىز ءتيىستى جاعداي جاساماي وتىرعان شىعارمىز؟
جوعارى جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ سالالارىندا نارىقتىڭ سۇرانىستارىن باعدارعا الۋدىڭ جوسپارلانىپ وتىرعانى ماڭىزدى. «جاس مامان» باعدارلاماسى جاڭعىرتىلعان 200 وقۋ ورنىنىڭ نەگىزىندە يندۋستريالىق جانە سەرۆيستىك باعىتتاعى 100 اسا قاجەتتى ماماندىق بويىنشا مامانداردى دايارلاۋ كوزدەلىپ وتىر.
جاستاردىڭ كاسىپكەرلىگىن ىنتالاندىرۋ «بيزنەستىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى بويىنشا گرانتتاردىڭ كولەمىن ەكى ەسە ۇلعايتۋدى كوزدەيدى. جاستاردىڭ ستارتاپتارىن قولداۋ قورى قۇرىلىپ، جاستاردى بيزنەستىڭ نەگىزدەرىنە وقىتۋ جولعا قويىلادى، ءار وڭىردە سانى 100 مىڭعا دەيىنگى ءبىلىمدى جۇمىسسىز جاستار مەن ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان ادامدارعا ارنالعان «جاس كاسىپكەر» باعدارلاماسى دايىندالاتىن بولادى.
قازاقستان جاستارعا اسا مىقتى مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتىپ وتىرعان بىردەن-ءبىر ەل. الەمنىڭ ەشبىر مەملەكەتى ءدال وسىنداي بەلسەندى شارالار جۇرگىزگەن ەمەس. سوندىقتان ءبىز جاستارعا زور ءۇمىت ارتىپ قارايمىز جانە ولار ارقاشان العا ۇمتىلادى دەپ كامىل سەنەمىز. بۇل جەردە مەملەكەتتەن ۇنەمى كومەك كۇتۋ تۋرالى ءسوز بولماۋى ءتيىس. باستاماشىل، ۇتقىر جانە ەتى ءتىرى ادامدار عانا تابىسقا جەتەتىنىن ەستەن شىعارماۋىمىز قاجەت. بۇل – الەمدە قالىپتاسقان ءۇردىس.
تۋريزم جاستار اراسىنداعى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باعىتىندا كەلەشەگى زور سالاعا اينالادى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ەكولوگيالىق، سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ جانە ەكسترەمالدى تۋريزم سالالارىن دامىتۋ ءۇشىن بارلىق مۇمكىندىكتەر بار. تۋريزم سالاسى بويىنشا بىلىكتى مامانداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا تۋريزم جانە قوناقۇي بيزنەسى فاكۋلتەتتەرىن كەڭىنەن اشۋ قاجەت.
ۇلتىمىزدىڭ زياتكەرلىك الەۋەتىن نىعايتۋ – ماڭىزى ايرىقشا مىندەتتەردىڭ قاتارىندا. دۇنيەجۇزىنە ايگىلى IT-كومپانيالاردا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتكەن وتانداستارىمىز دا بار. وسىنداي بولاشاعى زور جاس ماماندار ەل يگىلىگى ءۇشىن، ەكونوميكامىزدى دامىتۋ جولىندا قىزمەت ەتۋى قاجەت. ارينە، ەڭ الدىمەن، ءبىز ولارعا قاجەتتى جاعداي جاساۋعا ءتيىسپىز. دارىندى جاستارعا جەتكىلىكتى دەڭگەيدە قولداۋ كورسەتپەي، «الدىڭعى قاتارلى زياتكەر مەملەكەت» قاتارىنا قوسىلۋ قيىن ەكەنىن مويىنداۋىمىز كەرەك.
قازىرگى الەمدە ۆولونتەرلىك ينستيتۋتىن دامىتۋعا ۇلكەن ءمان بەرىلۋدە. ۆولونتەرلەردىڭ ازاماتتىق قوعامدى قۇرۋ ىسىنە جانە ونى نىعايتۋعا قوسىپ وتىرعان ۇلەسىنىڭ ماڭىزى جوعارى. مەملەكەت باسشىسى ۆولونتەرلىك قىزمەتپەن بەلسەندى اينالىسىپ جۇرگەن ستۋدەنتتەردىڭ شاكىرتاقىلارىن كوبەيتۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى. پارلامەنتتىڭ الدىندا «ۆولونتەرلىك قىزمەت تۋرالى» زاڭدى جەتىلدىرۋ، پىسىقتاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ مىندەتى تۇر. زاڭنىڭ قولدانىستاعى رەداكتسياسى ۆولونتەرلىك قىزمەتتى ىنتالاندىرۋ مەن كوتەرمەلەۋدىڭ ناقتى تاسىلدەرىن رەگلامەنتتەمەيدى.
جاستاردى پارلامەنتتىڭ جانە جەرگىلىكتى وكىلەتتى ورگانداردىڭ جۇمىسىنا كەڭىنەن تارتۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن. ءبىز وزدەرىنىڭ ازاماتتىق كوزقاراسىن بەلسەندى تۇردە بىلدىرە الاتىن جانە ونى تاباندىلىقپەن قورعايتىن جاڭا بۋىن وكىلدەرىنە قولداۋ كورسەتۋىمىز كەرەك.
العا قويعان ماقساتتارىنا قول جەتكىزىپ، ءوزىن-ءوزى دامىتۋعا تالپىنعان جاستارعا شىنايى قولداۋ قاجەت. قازاقستاندىق جاستار ءوز بولاشاقتارىنا سەنىممەن قاراۋى ءتيىس، ولار ءۇشىن قازاقستان مەملەكەتتىك باسقارۋدان باستاپ عىلىم مەن شىعارماشىلىققا دەيىن سان الۋان سالالاردا تابىسقا جەتۋگە مول مۇمكىندىكتەر بەرەتىن ەل بولۋى ءتيىس.
بۇگىنگى كۇنى بارشا قوعام بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە باسا نازار اۋدارىپ وتىر.
ايرىقشا نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەتىن الەۋمەتتىك پروبلەمالاردىڭ ءبىرى – جاستار اراسىنداعى قىلمىس دەڭگەيى. جىل سايىن ەلىمىزدە جاسالاتىن قۇقىق بۇزۋشىلىقتار مەن قىلمىستاردىڭ 50 %-عا جۋىعىن جاستار جاسايدى ەكەن. ماسەلەن، 2017 جىلى بارلىق قىلمىس جاساعان ادامدار سانىنىڭ 46 %-ى 14 پەن 29 جاس ارالىعىنداعى جاستار بولعان.
سوڭعى كەزدەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى جانە تانىمال قوعامدىق قورلاردىڭ قىزمەتى ارقىلى بەلگىلى بولىپ وتىرعان، مەكتەپتەردە ورىن العان كۇش كورسەتۋ، قورقىتۋ مەن قورلىق كورسەتۋ ارەكەتتەرى كەڭ كولەمدە قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىر.
بۇل پروبلەما بارشا الەمدە كەڭىنەن ورىن الۋدا. يۋنيسەف بالالار قورىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا الەمدە 13-15 جاس ارالىعىنداعى ءاربىر ەكىنشى وقۋشى، شامامەن 150 ملن-عا جۋىق بالا مەكتەپتەردە نەمەسە وعان جاقىن جەرلەردە ءوز قۇرداستارى تاراپىنان قورلىق كورەدى ەكەن.
مەكتەپتەردە ورىن الىپ وتىرعان زورلىق-زومبىلىق جاعدايلارى – بۇل بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىنداعى كەمشىلىك ەكەنىن مويىنداۋ قاجەت. بۇل ماسەلەگە كوز جۇمىپ قاراۋعا بولمايدى. وسى تۇيتكىلدىڭ شىعۋ سەبەپتەرىن انىقتاپ، مەكتەپتەردى جايلاعان قورقىنىش پەن ۇرەيدەن تۇبەگەيلى قۇتىلۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قولدانۋ قاجەت. بۇل مۇعالىمدەردىڭ، اتا-انالار مەن جاستار ۇيىمدارىنىڭ، بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەردىڭ جانە تۇتاس قوعامنىڭ الدىنداعى ماڭىزدى مىندەتكە اينالۋى ءتيىس.
جاستاردىڭ دىنگە بايلانىستى قارىم-قاتىناسى - ءبىزدىڭ نازارىمىزدان تىس قالىپ جاتاتىن ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. قازاقستان بارلىق ءداستۇرلى دىندەرگە توزىمدىلىكپەن قارايتىن زايىرلى مەملەكەت بولىپ تابىلادى جانە الداعى ۋاقىتتا دا سولاي بولا بەرەتىنى انىق. ءار ءۇش جىل سايىن ەلوردا تورىندە وتەتىن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى بارشا وركەنيەت وكىلدەرىنىڭ باسىن قوساتىن جاھاندىق دەڭگەيدەگى بىرەگەي باستاما بولىپ تابىلادى.
ەلىمىزدەگى ءاربىر جاس ازامات، ءوزىنىڭ ءدىني سەنىمىنەن تىس مەملەكەتكە، ونىڭ زاڭدارى مەن نىشاندارىنا قۇرمەتپەن قاراۋى ءتيىس. مەكتەپتەردەگى ءجۇرىس-تۇرىس ادەبى جانە كيىم كيۋ ۇلگىسى حالىقارالىق تاجىريبەنى، ەڭ باستىسى، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق داستۇرلەرىن نەگىزگە الۋى كەرەك. شىن مانىندە، ءبىز شەتەلدەن كەلگەن «جالعان ءدىني ستەرەوتيپتەردى» ەمەس، ۇلتتىق داستۇرلەرىمىزدى ارقاۋ ەتۋىمىز ءتيىس. بۇگىنگى تاڭدا ءدىني سەنىمىنە بولا بالالاردى ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىپ، ولاردىڭ ءبىلىم كوزدەرىنەن قول ۇزۋىنە ءماجبۇر بولعان جاعدايلار ورىن الىپ وتىر. مەنىڭ ويىمشا، بۇل ماسەلە بويىنشا ءالى دە تولىققاندى شەشىم تابىلعان جوق. سوندىقتان وسى كۇردەلى ماسەلە جونىندە كەلىسىلگەن جانە ورىندى شەشىم تابۋ ءۇشىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتتى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە شاقىرامىن.
ادىلبەك قابا
Abai.kz