رەسەي فەدەراتسياسىنداعى سوڭعى قازاق مەكتەبى جابىلدى. بۇل تۋرالى بەلگىلى بلوگەر ايبار ازاماتوۆ ينستاگرام پاراقشاسىندا جازعان. ايتۋىنشا، رف نىڭ كەرەي التاي ايماعىنداعى جالعىز قازاق مەكتەبى بىلتىرعى وقۋ جىلىندا تولىعىمەن ورىس تىلىنە كوشكەن.

سول مەكتەپتىڭ ديرەكتورى نۇرعايشا بارينوۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇل جاعداي ءبىلىم تۋرالى زاڭ قابىلدانعاننان كەيىن بولعان. ەندى رەسەيدىڭ اۋماعىندا رەسمي تۇردە بىردە-ءبىر قازاق مەكتەبى دە، بالاباقشاسى دا جوق.

بلوگەردىڭ سوزىنشە، 2018 جىلى قازاقستاندا 3.588.626 ورىس ۇلتىنىڭ وكىلى بولسا، ال، ورىس تىلىندەگى مەكتەپتەردىڭ سانى 1500-گە جۋىق بولعان. ال، رەسەيدە، 2018 جىلى 900.000 قازاق بولسا، ەندى ول جەردە بىردە-ءبىر قازاق مەكتەبى بولمايتىن كورىنەدى.

ءبىز بۇل ماسەلە توڭىرەگىندە قوعام قايراتكەرى دوس كوشىم مىرزانىڭ ويىن سۇراپ بىلگەن ەدىك...

دوس كوشىم، ساياساتتانۋشى:

- مەن رەسەيدەگى سوڭعى قازاق مەكتەبىنىڭ جابىلعانىن قوس قولىمدى كوتەرىپ قولدايمىن. سەبەبى، ول ورىس مەملەكەتىنىڭ ءوز يدەولوگياسى بار. ونداعى تۇرعىندار  دا ورىس ءتىلىن ءبىلۋ كەرەك. سوندىقتان، قازاق مەكتەبى جابىلادى. جانە جوو-لاردا دا باسقا تىلدەن ساباق بەرىلمەيدى. بۇل گەرمانيادا دا بار، فرانتسيادا بار، بارلىق مەملەكەتتەردە بار نارسە. سوندىقتان، وعان بولا اشۋلانۋدىڭ قاجەتى جوق.

ءبىزدىڭ رەنجيتىنىمىز، ءوزىمىز سونداي قادامعا بارا الماي وتىرمىز. بىزدە ەشقانداي اۆتونوميا جوق. مىسالى، رەسەيدە تاتارلارعا، باشقۇرتتارعا باسقالارعا وزدەرىنىڭ تىلدەرى بولۋ كەرەك دەيدى. بىزدە ونداي جوق قوي. بىزدە بارلىعى مەملەكەتتىك تىلدە بولۋ كەرەك. سوندىقتان ءبىز دە بارلىق مەكتەپتى قازاق تىلىنە كوشىرۋگە ءتيىسپىز.

ءتىل نەگىزىنەن وتباسىندا ساقتالادى. بىزدەگى شەشەندەردى، ينگۋشتاردى قاراساڭىز بىرىمەن-ءبىرى تەك قانا ءوز تىلدەرىندە سويلەسەدى. كۇرتتەر، تۇرىكتەر دە سولاي. ولار ورىس مەكتەبىندە وقيدى، كەيبىرى قازاق مەكتەبىندە وقيدى. بىراق، ءوزارا تەك قانا انا تىلدەرىندە سويلەسەدى. بۇل وتباسىنداعى قاعيدا. سوندىقتان ول جاقتاعى اعايىن بالاسىنا كىشكەنتايىنان قازاق ەكەنىن قۇلاعىنا قۇيىپ وسىرسە، ءتىلىن، مادەنيەتىن ساقتاپ  قالۋعا بولادى. بۇل جەردە مەكتەپكە بايلانىپ قالعان ەشتەڭە جوق.

ءيا، ولار دا سول مەملەكەتتىڭ ازاماتى ەسەبىندە جاقسى قىزمەت اتقارعىسى كەلەدى، باسەكەلەس بولعىسى كەلەدى. ول ءۇشىن ورىس مەكتەپتەرىندە وقىعاندارى دۇرىس. ەگەر، بولاشاقتارىن سول ەلمەن بايلانىستىرىپ، سوندا قالۋعا نيەتتەنگەندەر بولسا. ال، "مەن قازاقتىڭ ازاماتىمىن، قازاق مەملەكەتىندە تۇرامىن" دەپ كەلگەندەر بولسا، ءاردايىم ەسىگىمىز اشىق. ەگەر، كەلمەيتىن بولسا، وزدەرىنىڭ تاڭداۋى، قاجەت بولسا سول جەردە ءجۇرىپ-اق قازاق مادەنيەتىن ساقتاپ قالار. ول - ورىستىڭ ورتاسى. ونى مويىنداۋىمىز كەرەك. قىتايداعى، وزبەكستانداعى، باسقا جاقتاعى قازاقتار دا وسىنى ويلانۋ كەرەك.

سوندىقتان بۇل جەردە “ەسىڭ باردا ەلىڭ تاپ” دەپ ءبىر-اق نارسە ايتۋعا بولادى.

ءتۇيىن.

قوش! دوس كوشىم رەسەيدىڭ قازاق مەكتەبىن جاۋىپ جاتقانىن قولداپ وتىرعانى تەگىن ەمەس. ساياساتتانۋشى رەسەي سوڭعى قازاق مەكتەبىن جابۋ ارقىلى بىزگە داڭعىل جول سالىپ بەرگەنىن سۇيىنشىلەپ وتىرعانداي. ال، قازاقستانداعى 1500-دەن اسا ورىس مەكتەبى قاشان جابىلادى؟ كەز-كەلگەن ءىستى رەسەيگە قاراپ اتقاراتىن ءبىزدىڭ بيلىك، بۇل جاعدايدان ۇلگى الار ما ەكەن؟

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz