سىر بويىنداعى قارماقشى اۋدانىنىڭ باسقا وڭىرلەردەن ءبىر ايىرماشىلىعى جوسالى كەنتىندە مۇناي قۇيۋ تەرمينالى مەن مۇناي تاسىمالداناتىن ۆاگون-تسيستەرنالاردى جۋ ستانتسياسى جۇمىس ىستەپ تۇر. اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىمەن اينالىساتىن اۋدان اۋماعىنان قىزىلقيا-ارىسقۇم-مايبۇلاق (كام) كەنىشتەرىن جالعايتىن قوسىمشا قۇبىر جۇرگىزىلىپ، تەرمينالدىق كەشەن پايدالانۋعا بەرىلگەن-ءدى. نەگىزگى مەنشىك يەسى "قازاقستانقۇمكولرەسورسيز" اكتسيونەرلىك قوعامى بولعانىمەن بەلگىلى ءبىر مولشەردەگى پايىزىن رەسەيلىك "لۋكويل" مۇناي كومپانياسىنا قاراستى "تورعايپەترولەۋمنىڭ" ۇلەسى قۇرايتىندىقتان بارلىق جۇمىستار كونسورتسيۋمدىق باعىتتا جۇرگىزىلگەن. سوناۋ باتىستاعى مەملەكەتتەردىڭ سۇرانىسىنا ساي مۇناي ەكسپورتتايتىن اينالما جولدى جوعارى قىسىمداعى جاڭا جەلى ارقىلى 1300 شاقىرىمعا قىسقارتۋدىڭ ءتيىمدى ەكەندىگىن تۇسىنگەن قۋاتتى قومپانيانىڭ باسشىلارى بۇل قۇرىلىستى جۇرگىزۋگە 77 ملن. دوللاردى قۇرايتىن قوماقتى قارجى بولگەندەرىن بىلدىك. تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى اياسىندا العاش رەت قولعا الىنعان كەشەندىك قۇرىلىمنىڭ زاماناۋي ۇلگىدەگى شەتەلدىك قۇرال-جابدىقتارمەن جاراقتاندىرىلۋىنىڭ ءمانىسى وسىندا بولسا كەرەك.

سىر بويىنداعى قارماقشى اۋدانىنىڭ باسقا وڭىرلەردەن ءبىر ايىرماشىلىعى جوسالى كەنتىندە مۇناي قۇيۋ تەرمينالى مەن مۇناي تاسىمالداناتىن ۆاگون-تسيستەرنالاردى جۋ ستانتسياسى جۇمىس ىستەپ تۇر. اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىمەن اينالىساتىن اۋدان اۋماعىنان قىزىلقيا-ارىسقۇم-مايبۇلاق (كام) كەنىشتەرىن جالعايتىن قوسىمشا قۇبىر جۇرگىزىلىپ، تەرمينالدىق كەشەن پايدالانۋعا بەرىلگەن-ءدى. نەگىزگى مەنشىك يەسى "قازاقستانقۇمكولرەسورسيز" اكتسيونەرلىك قوعامى بولعانىمەن بەلگىلى ءبىر مولشەردەگى پايىزىن رەسەيلىك "لۋكويل" مۇناي كومپانياسىنا قاراستى "تورعايپەترولەۋمنىڭ" ۇلەسى قۇرايتىندىقتان بارلىق جۇمىستار كونسورتسيۋمدىق باعىتتا جۇرگىزىلگەن. سوناۋ باتىستاعى مەملەكەتتەردىڭ سۇرانىسىنا ساي مۇناي ەكسپورتتايتىن اينالما جولدى جوعارى قىسىمداعى جاڭا جەلى ارقىلى 1300 شاقىرىمعا قىسقارتۋدىڭ ءتيىمدى ەكەندىگىن تۇسىنگەن قۋاتتى قومپانيانىڭ باسشىلارى بۇل قۇرىلىستى جۇرگىزۋگە 77 ملن. دوللاردى قۇرايتىن قوماقتى قارجى بولگەندەرىن بىلدىك. تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى اياسىندا العاش رەت قولعا الىنعان كەشەندىك قۇرىلىمنىڭ زاماناۋي ۇلگىدەگى شەتەلدىك قۇرال-جابدىقتارمەن جاراقتاندىرىلۋىنىڭ ءمانىسى وسىندا بولسا كەرەك.

العاشقى 22100 باررەل "قارا التىندى" 49 تسيستەرنامەن اتىراۋعا جونەلتىپ، ارى قاراي سامارا قالاسى ارقىلى ەۋروپا جەرىنە جەتكىزگەن جوسالى تەرمينالىنىڭ بۇگىنگى تاڭدا ءار اي سايىن 80-90 مىڭ توننا ءونىمدى تاسىمالدايتىن مول مۇمكىندىگى بار. قازىرگى كەزدە وسى مەجەنى تولىقتاي ورىنداپ وتىرعان ىرگەلى ۇجىم مۇشەلەرى كورشىلەس وڭتۇستىك وڭىردەگى شىمكەنت مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىن دا 15 مىڭ توننا شيكىزاتپەن تۇراقتى قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى.

- بۇل ەكى كاسىپورىننىڭ ىرگە كوتەرۋى اۋدانداعى ءوندىرىستى دامىتۋ ارقىلى ەكونوميكانى ىلگەرىلەتۋگە جول اشتى. جانە دە تۇرعىلىقتى حالىقتىڭ ەڭبەكپەن قامتىلۋىنا سەپتەسىپ تۇر، - دەدى ءوز اڭگىمەسىندە اۋدان اكىمى بيعالي قايۋپوۆ. - ءار اۋىسىمداعى 90 ادامنىڭ 60-65 پايىزىن قارماقشىلىقتار قۇرايدى. جۇمىس ەكى اۋىسىمدا اتقارىلادى دەسەك، ۇلەس سالماعىمىزدىڭ قانشالىقتى ەكەندىگىن ەسەپتەي بەرىڭىز.

ەكى جاقتىڭ باسشىلىعى دا ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋىن ناقتى قولداۋلارى رەتىندە داعدارىسقا قارسى شارالار اياسىندا ۇجىم مۇشەلەرىن قىسقارتقان جوق. بىلىكتىلىگىن كوتەرۋ ءۇشىن سىرتتاي وقىپ جۇرگەندەردىڭ تولەم اقىسىنا جاردەمدەسىپ، از قامتاماسىز ەتىلگەن وتباسىلاردى الەۋمەتتىك قورعاۋعا العان مۇناي كومپانياسى ەكىنشى كەزەڭنىڭ وندىرىستىك جوبالارىن جاساۋدا. دەمەك ولار بۇعان دەيىن شيكىزاتتىق ءونىمدى ۆاگون-تسيستەرنالارعا قۇيۋمەن عانا شەكتەلىپ كەلسە، ەندى الداعى ۋاقىتتا مۇنايدى قۇمكول ارقىلى "اتاسۋ -الاشانقاي" ترانسشەكارالىق قۇبىرعا قوسپاقشى. ەۋرازيا ايماعى ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى زور جانە ەلىمىزدىڭ كومىرسۋتەگى تاسىمالىنداعى باستى باعىت بولىپ سانالاتىن بۇل جاڭا جەلى پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى باسشىلىعىمەن كەلىسكەن تاريحي ۋاعدالاستىقتىڭ بىرەگەيى بولاتىن. جاڭا تەحنولوگيالارعا سايكەس مۇناي تاسىمالداناتىن ۆاگونداردى ەكولوگيالىق جاعىنان زيانسىز قوسپالارمەن جۋىپ تازالايتىن ارنايى زاۋىت تۇرعىزعان جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى "بيس"سەرىكتەستىگىنىڭ دە دامۋ باعىتىنداعى وزىندىك ىزدەنىستەرى بار. ەگەر ولار تاراپىنان مۇناي وڭدەيتىن زاۋىت اشىلسا، اۋدانداعى اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمدارىن تولىقتاي ديزەل وتىنمەن قامتۋ كوزدەلگەن. جوبالىق قۇنى 1,5 ملرد. تەڭگەگە باعالانعان ستانتسيانى ۋاقىتىلى ىسكە قوسقان كاسىپورىنداعى 120 ادامنىڭ كۇشىمەن بۇگىنگى تاڭدا تاۋلىگىنە 150 ۆاگون تازارتىلۋدا. ودان الىنعان وندىرىستىك قالدىقتاردى مازۋت دەڭگەيىنە دەيىن قايتا وڭدەۋ ارقىلى بايقوڭىر قالاسىنداعى جىلۋ ورتالىعىنا ساتۋ ارقىلى پايداعا جاراتقان "بيستىكتەردىڭ" دە الداعى الار اسۋى از ەمەس سياقتى. كومپانيا جەتەكشىلەرىنىڭ ۇتىرلى ۇسىنىستارى اۋدان اكىمشىلىگى تاراپىنان ناقتى قولداۋعا يە بولىپ، ىسكەرلىك بايلانىستار بويىنشا تاراپتاردىڭ مۇددەسىنە سايكەس كەلەتىن ورتاق ماسەلەلەردى بىرلەسە شەشۋدىڭ جولدارى انىقتالۋدا. قوسىمشا نىساندار قۇرىلىسى سالىنىپ، كومپانيالاردىڭ كەرەگەسى كەڭەيسە تەحنيكالىق سالاعا ماماندانعان جوعارى ءبىلىمدى كاسىپ يەلەرى مەن باسقا دا ازاماتتارعا جۇمىس تابىلادى ەمەس پە؟ سوندىقتان اۋدان اكىمشىلىگى مۇناي مەن گاز سالاسىنا قاجەتتى ورتا بۋىن مامانداردى جەرگىلىكتى №12 كاسىپتىك ليتسەيدىڭ بازاسىندا دايىنداۋدىڭ قامىنا كىرىستى.

بيعالي ابدىكەرۇلىنىڭ ايتۋىنشا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جۇرتشىلىق جاعدايىن جاقسارتۋ جولىندا بيزنەس وكىلدەرىنىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ جانە كاسىپكەرلىكتى قولداۋ باسىمدىقتارى بويىنشا اتقارۋشى بيلىك ورگاندارى باسشىلارىنا جۇكتەگەن ءتاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋىندا وسىنداي باتىل باستامالار بار.

وسى ءوڭىردىڭ جەر استىنا ءار جىلدارى جاسالعان ءتۇرلى گەولوگيالىق زەرتتەۋلەردىڭ الدىنا-الا بولجانعان دەرەكتەرى ارقىلى قورقىت بابامىز ماڭگىلىك مەكەن ەتكەن قاسيەتتى دە كيەلى توپىراقتىڭ قۇتتى قويناۋىندا مۇناي قورى بارىن بىلەتىن قارماقشىلىقتار قۋاتتى كومپانيالاردىڭ قارقىندى قادامىننىڭ ساتىمەن ساباقتاسارىنا سەنىمدى. سەبەبى جەرگىلىكتى ءوندىرىس ورىندارىنىڭ جوعارىداعى جوبالارىنا كەنىشتى يگەرۋدىڭ ماقساتتى مىندەتتەرى  ۇشتاسقان كەزدە ارىدەن بەرگى اتا كاسىپ رەتىندە اق مارجاندى ماپەلەۋدەگى مارتتىگىمەن ايماقتاعى ارىپتەستەرىنىڭ الدىڭعى ساپىندا تۇرعان ەڭبەكشىل جۇرت بولاشاقتا وندىرىستىك سالانىڭ بيىك بەلەستەرىن باعىندىرۋ ارقىلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تايقازانىن تولاعاي تابىستارمەن تولىقتارا تۇسەرى داۋسىز.

نۇرلان تىلەگەنۇلى.

قىزىلوردا وبلىسى.