قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى: «...مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەتىندەگى وكىلەتتىگىمدى توقتاتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم» – دەدى. جانە تاعى دا: «...وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، زاڭدارىمىزعا سايكەس مەن تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى (ۇلت كوشباسشىسى) مارتەبەسىنە يە بولدىم. ەلەۋلى وكىلەتتىگى بار قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى رەتىندە قىزمەت ەتە بەرەمىن. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ توراعاسى، كونستيتۋتتسيالىق كەڭەستىڭ مۇشەسىمىن.» – دەپ ءوتتى.

تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى دەگەن كىم؟

سۇراق تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى (ۇلت كوشباسشىسى) دەگەن قانداي مارتەبە دەگەن سۇراققا 2000 جىلى 20 شىلدەدەگى بەكىتىلگەن قر تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭى ناقتى جاۋاپ بەرەدى. اتالعان زاڭنىڭ 1-باپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ — ەلباسىنىڭ مارتەبەسى جانە وكىلەتتىگى – دەگەن باپتا بىلاي دەپ كورسەتىلگەن:

قازاقستان مەملەكەتتىلىگىن قۇرۋدىڭ باستاۋىندا تۇرعان جانە دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ەگەمەن قازاقستاندى دامىتۋعا اسا زور ۇلەس قوسقان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسى بولىپ تابىلادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنە — ەلباسىنا ونىڭ تاريحي ميسسياسىنا بايلانىستى ءومىر بويى:

1) قازاقستان حالقىنا، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن لاۋازىمدى ادامدارعا مەملەكەتتىك قۇرىلىستىڭ، ەلدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتى مەن قاۋىپسىزدىگىنىڭ اسا ماڭىزدى ماسەلەلەرى بويىنشا ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن لاۋازىمدى ادامدار مىندەتتى تۇردە قاراۋعا جاتاتىن باستامالار جاساۋ;

2) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى مەن ونىڭ پالاتالارىنىڭ الدىن دا، رەسپۋبليكا ۇكىمەتىنىڭ وتىرىستارىندا ەل ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ كەزىندە ءسوز سويلەۋ; قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن باسقارۋ; قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن باسقارۋ; قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا كىرۋ قۇقىعى تيەسىلى.

مەملەكەتتىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى بويىنشا ازىرلەنەتىن باستامالار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىمەن — ەلباسىمەن كەلىسىلەدى.

قاۋىپسىزدىك كەڭەسى توراعاسىنىڭ قۇزىرەتى قانداي؟

ءوز مالىمدەمەسىندە: «...ەلەۋلى وكىلەتتىگى بار» – دەپ استىن سىزىپ كورسەتكەن ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ توراعا رەتىندە قىزمەت ەتە بەرەتىن  قاۋىپسىزدىك كەڭەسى قانداي ۇيىم؟ بۇل سۇراققا جاۋاپتى ءبىز قۇرمەتتى ن.نازارباەۆ مىرزانىڭ قولىمەن 2018 جىلعى 5 شىلدەدەگى   بەكىتىلگەن قر قاۋىپسىزدىك كەڭەسى تۋرالى زاڭىنان تابامىز.  زاڭدا بىلاي دەپ جازىلعان: 1 تاراۋ. جالپى ەرەجەلەرىنە قارايتىن بولساق:

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى (بۇدان ءارى – قاۋىپسىزدىك كەڭەسى) ىشكى ساياسي تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ، كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىستى، مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىكتى، اۋماقتىق تۇتاستىقتى جانە حالىقارالىق ارەنادا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن قورعاۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قۇراتىن جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى مەن قورعانىس قابىلەتىن قامتاماسىز ەتۋ سالاسىندا بىرىڭعاي مەملەكەتتىك ساياسات جۇرگىزۋدى ۇيلەستىرەتىن كونستيتۋتسيالىق ورگان بولىپ تابىلادى.

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنە – ەلباسىنا ونىڭ تاريحي ميسسياسىنا بايلانىستى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن توراعا رەتىندە باسقارۋ قۇقىعى ءومىر بويى تيەسىلى.

3. قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قۇرامىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسىمەن كەلىسە وتىرىپ قالىپتاستىرادى.

كونستيتۋتسيالىق كەڭەس مۇشەسى قانداي قۇقىققا يە؟

قازاقستان رەسپبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 6 ءبولىمى تولىعىمەن كونستيتۋتسيالىق كەڭەسكە ونىڭ مۇشەلەرىنىڭ قۇقىعىنا ارنالعان. اتا زاڭنىڭ 6 ءبولىمىنىڭ 1 تارماعىنا سايكەس: رەسپۋبليكانىڭ ەكس-پرەزيدەنتتەرى قۇقىعى بويىنشا عۇمىر بويى كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ مۇشەلەرى بولىپ تابىلادى. ەندى، اتالعان ءبولىمىنىڭ 5 تارماعىن تولىعىمەن ۇسىنامىز. وندا: كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ توراعاسى مەن مۇشەلەرىن وزدەرىنىڭ وكىلەتتىگى مەرزىمى ىشىندە تۇتقىنعا الۋعا، كۇشتەپ اكەلۋگە، وعان سوت تارتىبىمەن بەلگىلەنەتىن اكىمشىلىك جازالاۋ شارالارىن قولدانۋعا، قىلمىس ۇستىندە ۇستالعان نەمەسە اۋىر قىلمىستار جاساعان رەتتەردى قوسپاعاندا، پارلامەنتتىڭ كەلىسىمىنسىز قىلمىستىق جاۋاپقا تارتۋعا بولمايدى.

سونىمەن، 1991 جىلى تاۋەلسىزدىك العان قازاقستانىمىزدىڭ مەملەكەت رەتىندە وركەندەۋى جولىندا ەرەكشە ەڭبەك ەتكەن تۇلعا نۇرسۇلتان ءابىشۇلى ەندى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ەمەس. الايدا، پرەزيدەنت ەمەس ەكەن دەپ كوڭىل-كۇيىمىزدى ەش تۇسىرۋگە بولمايدى. ول قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى. ن.نازارباەۆتىڭ بۇل قىزمەتىنىڭ قۇزىرەتى – كەلەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قۇزىرەتى مەن وكىلەتتىگىن ون، ءتىپتى ءجۇز وراپ الادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ رەسمي سايتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ شەشىمدەرى شىعا باستادى. اقپارات بەتىنە شىققان ەڭ ءبىرىنشى اقپارات بەتىندە جاريالانعان شەشىم «ماحمۇد بازارقۇلۇلى قاسىمبەكوۆتى قازاقستان تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كەڭسەسىنىڭ باسشىسى بولىپ تاعايىندالسىن – دەپ استىنا  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆپەن بەكىتىلگەن. ەڭ قىزىعى اقپارتتا، الەۋەممەتتىك جەلىدە العاش جاريالانسا دا بۇل شەشىم № 2 شەشىم ەكەن. ال، №3 شەشىمدە: «ا.ا. بيسەمباەۆتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ كومەكشىسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ءىس باسقارۋشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالسىن» – دەلىنگەن. بۇل شەشىم دە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆپەن بەكىتىلگەن. سۇراق. № 1 شەشىم قايدا؟ ول شەشىمنىڭ كىم ءۇشىن شىعارىلعانىن بىلەتىن شىعارسىزدار؟

قاراپايىم حالىق ءۇشىن ەلدىڭ تىنىش بولعانى اۋاداي قاجەت! پرەزيدەنتتەر كەلەدى، كەتەدى. ال، وتانىمىز قازاقستان ماڭگى قالادى. ەل باسقارۋعا كەلگەن ازامات قازاقستاننىڭ بۇدان دا مىقتى بولۋىنا جۇمىس جاساي بەرسىن!

بۇل جازبامىزدا، اتا زاڭ مەن زاڭداردى باپ-باپ، تارماق-تارماق ەتىپ تارامداي، تالداۋدى وقىرماننىڭ ەنشىسىنە قالدىردىق.

ەركىنبەك سەرىكباي

Abai.kz