20 ءساۋىر كۇنى ساعات 08:30-دا تورعايدان تۇركىستان وبلىسىنىڭ سوزاق اۋدانىنا اتتى ەكسپەديتسيا جولعا شىقتى. ءۇش ادامنان تۇراتىن توپ 900 شاقىرىمنان استام جولدى 1 اپتا كولەمىندە ەڭسەرمەك.

شارانى «قازاق ەپوس» كومپانياسى ۇيىمداستىرىپ وتىر. باستى ماقسات – ەلباسىنىڭ«رۋحاني جاڭعىرۋ» جانە «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالالارىن ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋ، قازاقتىڭ تاريحىن جاڭعىرتۋ، اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىن ناسيحاتتاۋ.

ايتا كەتەيىك، ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «كوشپەندىلەرىندە» قازاقتىڭ سوڭعى حانى كەنەسارىنىڭ تورعايدان سوزاققا جىلىنا ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت بارىپ كەلەتىنى تۋرالى ايتىلادى. 800 شاقىرىمنان استام جولدى ونىڭ اسكەرى 1 اپتانىڭ كولەمىندە ءجۇرىپ وتىرادى ەكەن.

«ەگەر حان كەنە قازىرگى زاماندا ءومىر سۇرسە، ءبىز ونىڭ اسكەرىنىڭ قاتارىندا بولۋعا جارار ما ەدىك، ول 1 اپتادا ەڭسەرگەن جولدى ءبىز دە جەتى كۇن ىشىندە ءجۇرىپ وتە الامىز با؟ حان مەن حاننىڭ اسكەرى قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولدى، قاي جەرلەرگە توقتادى – وسىنىڭ ءبارىن ءوز باسىمىزدان وتكىزىپ، تاريحىمىزدى قايتا جاڭعىرتۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز»، - دەيدى ەكسپەديتسيا جەتەكشىسى باقىتجان تۇرلىبەك.

سونىمەن قاتار، توپ مۇشەلەرى قازاقتا ەجەلدەن قالىپتاسقان اتقامىنۋ مادەنيەتىن جانداندىرىپ، ونى ناسيحاتتاۋدى دا كوزدەپوتىرمىز دەيدى.

ولاي دەۋى بەكەر ەمەس، جىلقى جانۋارى قازىرگى قازاق دالاسىن مەكەندەگەن حالىقتارمەن تىعىزبايلانىستى. قازاقستاننىڭ ايماقتارىندا جۇرگىزىلگەن ارحەولوگيالىق قازبالاردان كوز جەتكەندەي، جىلقىلار الەمدە ەڭالعاش رەت ءدال وسى ۇلى دالادا قولعا ۇيرەتىلگەن. كەيىن اتا-بابالارىمىزدىڭ سالت-ءداستۇرى مەن ادەت-عۇرپىنان دا ءوزورنىن تاپتى.

ەسكە سالايىق، ەلباسىنىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتىقىرى» ماقالاسىنىڭ ءبىرىنشى قىرى–اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىنە باعىتتالعان. جىلقىلار كوشپەندىلەر تۇرمىسىنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگىنە اينالىپ قانا قويعان جوق، بۇل جانۋار قولعا ۇيرەتىلگەننەن كەيىن بابالارىمىز ءوز داۋىرىندە ادام ايتقىسىزۇستەمدىك كە يە بولدى. ال جاھاندىق اۋقىمدا الساق، شارۋاشىلىق پەن اسكەري سالاداعى تەڭدەسسىز رەۆوليۋتسياعا جول اشتى. جىلقىنىڭ قولعا ۇيرەتىلۋى اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىنىڭ دە نەگىزىن قالادى. بەس قارۋىن اسىنعان سالت اتتى سارباز ايبارلى كوشپەندىلەر يمپەريالارى تاريح ساحناسىنا شىققان ءداۋىردىڭ سيمۆولىنا اينالدى.

كەنەسارى حان ءولتىرىلىپ، قازاق دالاسىن رەسەي يمپەرياسى تولىقتاي وتارلاپ العاننان كەيىن حالقىمىز اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىنەن دە اقىرىنداپ قول ۇزە باستادى. بۇل پروتسەسس كوممۋنيستەر تاريح ساحناسىنا شىققاندا ءتىپتى جەدەلدەپ، كەشەگى سەكسەنىنشى-توقسانىنشى جىلدارى قازاق اتقا مىنۋدەن مۇلدەم قالدى دەۋگە دە بولادى.

«اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىن جانداندىرۋداعى ماقساتىمىز – قازاق حالقىنىڭ بويىنداعى ۇلتتىق رۋحتى وياتۋعا از بولسا دا ۇلەسىمىزدى قوسۋ، تاريحىمىزدى جاڭعىرتۋ. قازىرگى جاستار تەك ءبىر باعىتتا عانا دامىماي، بابالاردان قالعان رۋحاني قۇندىلىقتاردى بويىنا ءسىڭىرىپ وسسە عانا قالىپتاسقان «ماڭگىلىك ەلگە» اينالا الامىز»، - دەيدى ب.تۇرلىبەك.

ايتا كەتەيىك، ءۇش ادامنان تۇراتىن ەكسپەديتسيا 4 جىلقىمەن جولعا شىقتى. ءبىر جىلقى اس-سۋدى تاسىمالداۋ ءۇشىن. ولار 27 ءساۋىر كۇنى سوزاق جەرىنە اياق باسۋدى كوزدەپ وتىر.

Abai.kz