بىلتىر ناۋرىز ايىندا ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ “پرەزيدەنتتىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى” اتتى قازاقستان حالقىنا ارنالعان ۇندەۋ جاريالاعان بولاتىن. حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋدى ماقسات ەتكەن اتالمىش باستاما قوعام تاراپىنان قىزۋ قولداۋعا يە بولعانى بەلگىلى. اسىرەسە ونداعى ءبىرىنشى باعىت – ء“اربىر وتباسىنا باسپانا الۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىن بەرۋ” دەپ اتالعان ءبىرىنشى باعىت ءار قازاستاندىقتىڭ باسپانا الۋعا دەگەن سەنىمىن نىعايتقانداي بولدى.

ەلباسىنىڭ وسى تاپسىرماسىنا سايكەس، وڭىرلەردە اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار دا قارقىندى. ماسەلەن، قىزىلوردا قالاسىندا “بايتەرەك” دەپ اتالاتىن شاعىن اۋدانى بار. مۇندا قازىر الەۋمەتتىك جاعىنان قورعاۋعا مۇقتاج جاندارعا ارنالعان تۇرعىن ۇيلەر سالىنىپ جاتىر. ال، وڭىردەگى كوپبالالى وتباسىلاردىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ءوڭىر باسشىسى قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ باستاماسىمەن “بالامەكەن” جوباسى قولعا الىنعان. بۇل جوبا بۇگىندە  بولات وتەمۇراتوۆتىڭ جەكە قورىمەن بىرگە وڭىردە ءبىراز يگىلىكتى ىستەرگە مۇرىندىق بولىپ كەلە جاتىر.

بۇگىندە سىر وڭىرىندە وتە تومەن دەڭگەيدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان 150 وتباسى اتالعان شاعىن اۋداندا جاقىن ارادا باسپانالاى بولماق. ول تۇرعىن ۇيلەردىڭ 50 ءى جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن بولسا، قالعان 100 باسپانا وتەمۇراتوۆ قورىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن جۇزەگە اسپاق.

قىزىلوردا قالاسىنىڭ اكىمى نۇرلىبەك نالىباەۆتىڭ ايتۋىنشا، وڭىردەگى تۇرعىن ۇيلەردىڭ 1 شارشى مەترى – 70 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. ال، 65 شارشى مەترلىك ءبىر پاتەردىڭ قۇنى 4,5 ميلليون تەڭگەنى قۇراماق. ولاردىڭ ارقايسىندا جاتىن بولمە، قوناق ءۇي، اس بولمەلەرى بولادى. ول باسپانالاردىڭ ينفراقۇرىلىمدىق جۇمىستارى بەلگىلەنگەن مەرزىم ىشىندە اياقتالادى. سونىمەن قاتار، ول باسپانالاردىڭ تۇرعىندارىنا 6 سوتىق قوسىمشا جەر تەلىمى بەرىلمەك.

ايتا كەتۋ كەرەك، قىزىلوردا وبلىسىندا الداعى ۋاقىتتا كوپبالالى وتباسىلارعا ارنالعان باسپانالىق باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋعا  3,6 ميلليارد تەڭگە بولىنبەك. بۇل قارجى 470 پاتەرلى 10 ءۇي سالۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كورىنەدى. ال، وسى جىلى سىر وڭىرىندە 1966 پاتەرلىك 45 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي سالىنباق. ولاردىڭ ءبىراز بولىگى مۇقتاج ازاماتتارعا بەرىلەدى.

قازىر وڭىردە “التىن القا”، “كۇمىس القالى” انالارعا ۇلكەن قولداۋ كورسەتىلگەن. سولاردىڭ ءبىرى 6 بالانىڭ اناسى نۇرگۇل كوپبەرگەنوۆا. ول بۇگىندە شاھارداعى جاپپاسباي باتىر اتىنداعى جاڭادان سالىنعان پاتەردە تۇرىپ جاتىر. نۇرگۇل حانىمنىڭ ايتۋىنشا، قازىر وڭىردە عانا ەمەس جالپى ەلىمىزدە ەل تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋى ءۇشىن ۇلكەن جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. سونداي-اق ول، مەملەكەت يگىلىگىن كورگەن ادامنىڭ ءبىرى رەتىندە ەل اعالارىنا العىس ايتتى.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بۇگىندە وڭىردە قىزىلوردا وبلىسى اكىمىنىڭ باستاماسىنا وراي، كومەككە ءزارۋ جانە كوپبالالى وتباسىلاردى قولداۋ ماقساتىندا “جول كارتاسى” اتتى 2019-2021 جىلدارعا ارنالعان الەۋمەتتىك جوبا قابىلدانعان. ول جوباعا سايكەس، كومەككە ءزارى وتباسىلاردىڭ مەتكەپ جاسىنداعى بالالارى قوعامدىق كولىكتە تەگىن جۇرەدى. سونداي-اق، ىستىق تاماق پەن كيىم-كەشەك، ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتىلەدى. سوىنمەن قاتىر، كوپبالالى جانە جاردەمگە مۇقتاج وتباسىلاردىڭ تۇرعىن ۇيمەن قامتىلۋى دا اتالعان جوبانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. ودان بولەك، قوسىمشا الەۋمەتتىك قولداۋ جانە مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ بالاباقشاعا بارۋىنا جاعداي جاساۋ سياتقىبىراقاتار ماڭىزدى جوسپارلار بەكىتىلگەن. بۇل شارالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بيۋدجەتتەن 2 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە قارادات بولىنبەك.

وسىدان ەكى جىل بۇرىن، سىر وڭىرىندە الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان وتباسىلارعا ارناپ وبلىستىق اكىمدىكتىڭ ۇسىنىسىمەن ايماقتىق “وردا” اتتى “جول كارتاسى” قابىلدانعان بولاتىن. ناتيجەسىندە، باستاپقى 20 پايىزدىق جارناسىز، 500 سىڭ تەڭگە كولەمىندەگى كەپىلدى جارنامەن باسپانا الۋعا مۇمكىندىك جاسالدى. سونىمەن قاتار، ول جوبانىڭ نەگىزىندە وڭىردەگى اپاتتى دەپ تانىلعان باسپانالاردىڭ 474 تۇرعىنى جاڭا پاتەرگە يە بولعان. ال، بىلتىرعى جىلى قىزىلوردا قالاسىندا 14 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي، ياعني، 604 پاتەر ەل يگىلىگىنە بەرىلگەن. بۇگىندە، مۇنداعى پاتەرلەردىڭ ءار شارشى مەترى 120 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى.

سىر ءوڭىرى ەلباسى تاپسىرماسىن وسىلايشا جوعارى قارقىندا اتقارىپ جاتىر.

Abai.kz