جارىلىستىڭ جاڭعىرىعى قۇلاعىندا قالعان ارىستىقتارعا مورالدىق وتەماقى قاجەت. ءدال وسى ماسەلەنى "اق جول" پارتياسىنىڭ توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ كوتەرىپ، ۇكىمەت باسشىسى مەن ۇلتتىق بانك توراعاسىنا حات جولدادى. بۇل تۋرالى پارتيانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەمەر-ءمينيسترى

ا.ۇ. مامينگە،

قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكىنىڭ توراعاسى

ە.ا. دوساەۆقا

قۇرمەتتى اسقار ۇزاقبايۇلى!

قۇرمەتتى ەربولات اسقاربەكۇلى!

2019 جىلدىڭ 26-27 ماۋسىم كۇندەرى بىرقاتار قر پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتارى جانە «اق جول» پارتياسىنىڭ باسشىلارى  تۇركىستان وبلىسىنا بارىپ، ارىس قالاسىنىڭم جاعدايىمەن تانىسىپ،  تۇرعىندارىمەن كەزدەستى.

ەۆاكۋاتسياعا شىعارىلعان تۇرعىندارمەن اڭگىمە بارىسىندا، ۇكىمەت جانە رەسپۋبليكانىڭ ۇلتتىق بانكى دەڭگەيىندە شەشىلۋى ءتيىس بىرنەشە جۇيەلى ماسەلەلەر (قالا ىشىندە قارۋ-جاراق قويماسىن جويۋ قاجەتتىگىنەن بولەك) كوتەرىلدى.

1. تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، اپات بارىسىندا تۇرعىنداردى قۇلاقتاندىرۋ جانە دابىل قاعۋ جۇيەسى ءتيىستى ساتتە قوسىلماعان.

دابىل قالا كوشەلەرىندە جارىلىس بولىپ، سناريادتار قۇلاعاننان كەيىن، ياعني اۋماققا قاۋىپ تونگەنى بەلگىلى بولعاندا عانا قوسىلىپتى. مۇنداي قاۋىپ تۋرالى جاپپاي حابارلاما قويمادا ءورت باستالعان ساتتەن-اق ايتىلۋ كەرەك-ءتى.

بىزبەن تىلدەسۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، ولار  قالادان شىققانعا دەيىن نە تەلەراديو حابارلاما، نە داۋىس زورايتقىش، نە سمس، نە ۋاكىلەتتى ورگاندار  ارقىلى ەشقانداي ەۆوكۋاتسيا نۇسقاۋلىعىن الماعان. قالادان شىققان بوس ورىندارى بار اۆتوكولىكتەر ءسابي كوتەرگەن انالاردىڭ  وتىنىشىنە قاراماي، ولاردى قاۋىپتى جاعدايدا قالدىرعان، ت.ب.

«ازاماتتىق قورعانىس تۋرالى» زاڭ جوباسىنا قاتىسۋشى دەپۋتات رەتىندە زارداپ شەككەندەر جونىندەگى اقپاراتتار اتالعان زاڭنىڭ كوپتەگەن نورمالارىنىڭ جانە ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن باسقا دا بىرقاتار تالاپتاردىڭ ورىندالماعانىن كورسەتەدى دەپ ەسەپتەيمىن.

مۇنداي ۋاكىلەتتى ورگانداردىڭ جاۋاپسىزدىعى جانە دە باسقا فاكتىلەر بويىنشا جان-جاقتى تەكسەرىس جۇرگىزىلىپ، ولاردىڭ ارەكەتتەرىنە  ءتيىستى باعاسى بەرىلە جاتار دەگەن ويدامىز.

دەگەنمەن دە اڭگىمەلەسكەندەردىڭ بارلىعى وبلىس جەتەكشىلەرىنىڭ قالانى ەۆاكۋاتسيا تۋرالى شەشىمى مەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بالالار مەكەمەلەرىن قالادان شىعارۋ جونىندەگى شۇعىل ءارى نىق قيمىلدارى ءۇشىن ەرەكشە العىس ايتادى.

سونىمەن قاتار، اپاتتى توقتاتقان كەزدە ءوز ومىرلەرىن قاۋىپكە تىككەن ءورت سوندىرۋشىلەر مەن ساپەرلەردىڭ ەرلىگى مەن كاسىبيلىگىنە باس يەدى. اتالمىش قاھارمانداردىڭ ەرلىگى مەملەكەتتىك ماراپاتقا  ۇسىنىلۋعا ابدەن لايىق دەپ ەسەپتەيمىز.

دەگەنمەن، ەگەردە قويمالار قاۋىپسىز جەردە ورنالاسسا،تۇرعىنداردىڭ ومىرىنە قاۋىپ تونبەسە مۇنداي قۇرباندىقتىڭ قاجەتى دە بولماس ەدى. بۇل ءبىزدىڭ وتانداستارىمىزدىڭ ەرلىگىنە ەشبىر كولەڭكە تۇسىرمەيدى، تەك، دەر كەزىندەگى ۇيىمداستىرۋ شارالارى بولعاندا، ءبىزدىڭ جاس جىگىتتەردىڭ ومىرىمەن تاۋەكەل جاساۋدىڭ كەشىرىلمەس كۇنا ەكەنىن كورسەتەدى.

2. ەۆاكۋاتسيالانعانداردىڭ حابارلاۋىنشا، ولار بىرقاتار مەكەمەلەر، ونىڭ ىشىندە بانكتەردىڭ call-ورتالىقتارى تاراپىنان كەيبىر زاڭ بۇزۋشىلىققا تاپ بولعان.

ارىس تۇرعىندارىنىڭ قازىرگى اۋىر جاعدايىنا جانە ايماقتاعى رەسمي توتەنشە جاعداي رەجيمىنە قاراماستان، بانكتەردەگى قىزمەتكەرلەرى نەسيەلەردىڭ كەزەكتى تولەمدەرىن قاتاڭ تالاپ ەتۋدە. تولەم بولماعان  جاعدايدا، زەينەتاقى نەمەسە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تولەمىن توقتاتامىز دەپ تە سەس كورسەتىپتى.

مىسالى، ۇيلەرى تۇگەل قيراعان، ونسىز دا ەڭسەسى ەزىلگەن كوپبالالى بايعۋبەنوۆتاردىڭ وتباسى اقشانى قارىزعا ءومىر سۇرە تۇرۋعا ەمەس، بانكتىڭ تولەمىن وتەۋ ءۇشىن العان!

تاعى ءبىر كوپبالالى وتباسىعا اۋە كومپانياسى ۇشاق بيلەتتەرى قايتارىمسىز ءتاريفى ارقىلى الىنعاندىقتان بيلەت سوماسىن قايتارىپ بەرۋدەن  باس تارتىپتى. قازىر جاز ماۋسىمى ەكەنىن ەسكەرسەك، بۇل جاعدايعا باسقا دا ارىستىقتاردىڭ ءتۇسۋى ابدەن مۇمكىن.

كوشىرىلگەن ازاماتتار جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ (ناقتىراق ايتقاندا – جەرشiلiكتi تەمىر جول ءبولىمى) ارىستان 60-80 كم جىراقتا ورنالاسقانى، وتباسىنىڭ اپاتتىق جاعدايى، جولدىڭ جابىقتىعى، قالادا تۇرۋعا بولمايتىندىعى سەكىلدى جاعدايلارعا قاراماستان، جۇمىستان شىعارامىز دەپ قورقىتىپ، جۇمىسقا شىعۋ تۋرالى تالاپتارىن قويعانىن ايتتى.

وسىعان بايلانىستى، ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانكتى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرگە, اۋە كومپانيالارىنا، تاسىمالداۋشىلارعا، كوممۋنالدى قىزمەتتەرگە جانە ت.ب. ۇيىمدارعا ارىستا ورىن العان جاعدايدىڭ فورس-ماجورلىق جاعداي ەكەندىگى جونىندە رەسمي ءتۇسىندىرۋدى سۇرايمىز.

ولاي بولسا، بانكتەر ارىس قالاسىنىڭ قارىزگەرلەرىنە توتەنشە جاعدايدىڭ سالدارى تولىق جويىلماي نەسيە تولەمىن كەيىنگە شەگەرۋگە مىندەتتى بولادى.

اۋە كومپانيالارى جانە وزگە دە تاسىمالداۋشىلار، كوممۋنالدى قىزمەتتەر – ارىس قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنا  قولدانىلماي قالعان بيلەتتىڭ اقشاسىن قايتارۋى ءتيىس.

«قتج» اق مەن وزگە دە جۇمىس بەرۋشىلەر كوشىرىلگەن جۇمىسكەرلەرگە قاتىستى جازالاۋ شارالارىنىڭ قانداي دا بولسىن ءتۇرىن الىپ تاستاپ، بارماعان كۇندەرىن جۇمىستان قالدى دەپ ەسەپتەمەۋى كەرەك.

3. كوشىرىلگەندەرمەن اڭگىمە بارىسىندا ولاردىڭ بارلىعىنىڭ جارىلىس، ۇرەي، تۋىس-تۋعاندارىنا دەگەن الاڭداۋشىلىعىنان اۋىر پسيحولوگيالىق سترەسس العانىن بايقادىق. ولاردىڭ كوبىنە كاسىبي پسيحولوگتاردىڭ كومەگى قاجەت. قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى كەزىندە، بارلىق بالالار تىنىشتىق جاعدايداعى تەگىن جازعى لاگەر دەمالىسىنا مۇقتاج، ال كىشكەنتايلاردى اناسىمەن بىرگە جىبەرۋ كەرەك.

4.  قايعىلى وقيعا انتروپوگەندىك سيپاتتا بولعاندىقتان، ياعني، مۇنداي اپاتتى بولدىرماۋ جاۋاپكەرشىلىگى ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارعا تيەسىلى ەكەنىن ەسكەرىپ، جاقىندارى ءۇشىن جان-ازابىن شەگىپ، جارىلىستىن جانعىرىعى ءالى قۇلاعىندا تۇرعان، بەينەت كورىپ، ۇرەيلەنگەن قالا تۇرعىندارىنا كەلتىرىلگەن مورالدىك زارداپ ءۇشىن وتەماقى تولەۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ قاجەت.

5.  مۇنداي اپاتتاردىڭ ەندىگىدە ورىن الماۋى ءۇشىن جانە قازاقستان اۋماعىندا كەڭەس كەزىندەگى اسكەري پوليگون مەن اسكەر بولىمدەرىنىڭ كوپتەپ كەزدەسۋىنە بايلانىستى قارۋ-جاراق ساقتاۋلى بارلىق قويمالاردىڭ ورنالاسۋ جەرىن زەرتتەپ، ولاردى ارىس قالاسىنان عانا ەمەس، ەلىمىزدەگى باسقا دا ايماقتاردان سىرتقا كوشىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.

قۇرمەتپەن، ازات پەرۋاشەۆ،

پارتيا توراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى

Abai.kz