فوتو: kp.ru

قازاقستاننىڭ ەگەمەن بولۋى باسقا كسرو رەسپۋبليكالارىنداي ونىڭ كاپيتاليستىك فورماتسياعا ءوتۋى مەن ىرىقتى ەكونوميكاعا قادام باسۋى توعىز ايەلدىڭ تولعاعىنداي قاتار كەلگەن جايت بولاتىن. اتاۋلى اسا كۇردەلى پروتسەستى باستان كەشۋ ءۇشىن جاس ەلدىڭ «جاڭا ەليتالىق» باسشىلىعى دا كاپيتاليستىك مەنشىكتىڭ سۋبەكتىسىنە ءبىر مەزگىلدە اينالىپ، قازىرگى ۋاقىت تالاپ ەتىپ وتىرعان ەلدى دەموكراتيالاندىرۋعا دا تالپىنىس جاساۋى ءتيىس ەدى. الايدا، اتالمىش ۇدەرىس قانداي سارىندا وربىگەنىن قازاقستانداعى جەكەشەلەندىرۋدىڭ باسى تۇرعىنجايدان باستالعاندىعىن جانە ونىڭ ارتى نەگە سوقتىرىپ وتىرعانىنا تالداۋ جاساۋ ارقىلى ءمان-جايعا قانىعايىق.

فوتو: kp.ru

قازاقستاننىڭ ەگەمەن بولۋى باسقا كسرو رەسپۋبليكالارىنداي ونىڭ كاپيتاليستىك فورماتسياعا ءوتۋى مەن ىرىقتى ەكونوميكاعا قادام باسۋى توعىز ايەلدىڭ تولعاعىنداي قاتار كەلگەن جايت بولاتىن. اتاۋلى اسا كۇردەلى پروتسەستى باستان كەشۋ ءۇشىن جاس ەلدىڭ «جاڭا ەليتالىق» باسشىلىعى دا كاپيتاليستىك مەنشىكتىڭ سۋبەكتىسىنە ءبىر مەزگىلدە اينالىپ، قازىرگى ۋاقىت تالاپ ەتىپ وتىرعان ەلدى دەموكراتيالاندىرۋعا دا تالپىنىس جاساۋى ءتيىس ەدى. الايدا، اتالمىش ۇدەرىس قانداي سارىندا وربىگەنىن قازاقستانداعى جەكەشەلەندىرۋدىڭ باسى تۇرعىنجايدان باستالعاندىعىن جانە ونىڭ ارتى نەگە سوقتىرىپ وتىرعانىنا تالداۋ جاساۋ ارقىلى ءمان-جايعا قانىعايىق.

قازاقستان بيلىگى ءوز ازاماتتارىنا «سىيلايتىن» العاشقى سەلتەتكىزەرىن ء(سيۋرپريزىن) تۇرعىنجايدى جەكەشەلەندىرۋدەن باستاعاندا، سول كەزدەگى قازاق وكىمەتى كسرو بويىنشا رەفورما جاساۋ باستاماسىن باسقالارىنا قاراعاندا ءوز قولىنا بۇرىن الىپ قانا قويعان جوق، رەسپۋبليكا بايلىعىن نومەنكلاتۋرا ءوز ارا  بولىسكە سالار الدىنداعى قاراپايىم ادامدارعا دەگەن اۋىزباستىرىعىن دا وسىلايشا جاساعان-دى. راس، بۇرىن جەكە مۇلىككە جاپپاي يە بولۋ ءوڭى تۇگەلى تۇسىنە كىرمەگەن قۇلدانعان بۇقارالىق سانا ءۇشىن پاتەر جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانى كۇدىگى ارالاس بولسا دا، ىزگى ارەكەت رەتىندە قابىلداندى. ونىڭ ۇستىنە الەمنىڭ التىدان ءبىر بولىگىندەگى العاشقى شارۋا بولعاسىن دا، قانداي باتىلدىق دەپ سۇيسىنۋگە تۇرارلىق جايت. الايدا، ماسەلە مۇلىكتى ناقتى قوجايىننىڭ يەلەنۋىندە عانا ەمەس، مەملەكەتتىك مەنشىكتىڭ جەكەمەنشىككە اينالۋىندا ەدى دە، تۇرعىنجايدى جەكەشەلەندىرۋ ۇدەرىسى وزىنە ساي بىرقاتار زاڭدىق جانە يدەولوگيالىق سۇيەمەلدەۋ ارقىلى ءجۇرۋى ءتيىس بولا-تۇعىن.

شىن مانىندە اۋىلداعى سامان ۇيلەر مەن قالاداعى پاتەردى جەكەشەلەندىرۋ قالاي ءجۇردى؟ زاڭدىق جاعىن الاتىن بولساق، بۇل ارەكەت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تۇرعىنجايدى جەكەشەلەندىرۋ تۋرالى دەيتىن ەشبىر زاڭعا سۇيەنگەن جوق، بار بولعانى سول كەزدەگى ۇكىمەتتىڭ  قاۋلىسىنا عانا نەگىزدەلدى. ال، زاڭعا سۇيەنبەگەن ارەكەتتەردىڭ زاڭسىزدىق جاعى جەتىپ ارتىلاتىنى بەلگىلى. العاشقى كەزەكتە ادامدار ءوزىنىڭ پاتەرلەرى مەن كەڭشار-ۇجىمشارلاردىڭ ۇيلەرىن جاپا-تارماعاي مەنشىكتەرىنە وتكىزگەنىمەن، ونىڭ ارتىندا قالعان تالاي «ساقالدى» عيماراتتار مەن «قۇيقالى» باسپانالار تالان-تاراجدىڭ نىسانىنا اينالعانى ءوز الدىنا ءبىر توبە اڭگىمە. بۇگىنگى اڭگىمەنىڭ كورىگىن قىزدىراتىن تاقىرىپ - قىزىل يمپەريادان قالالىق كەدەي-كەپشىككە قالعان «اسىل» مۇرا - پاتەر جايى.الدى قىرىق-ەلۋ جىل، سوڭى ون-جيىرما جىل بولعان كەڭەستىك سۇرعىلت قابىرعا شارشى مەترىنە دەيىن كەشەگى «پرولەتاريات» تۇرعىنعا تەلىنىپ كەتە باردى. ءسويتىپ، دىمسىز جۇرگەن «كەڭەستىك» قالالىق قازاقستاندىقتار سول كەزدەگى توپان ءرۋبىلدىڭ باعامىمەن ميلليونەر بولىپ شىعا كەلگەنى بار! ال، سول كەزدەگى قالالىقتاردىڭ ۇلتتىق تەگى كىم ەكەنى ەكىباستان بەلگىلى ەدى.

ەڭ باستىسى، الگى جەكەشەلەنگەن تۇرعىنجايلاردىڭ ىشىندەگى كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ بولىنبەيتىن ورتاق بولىكتەرى (توبەسى، باسپالداق الاڭقايلارى، جەرتولەلەرى مەن كىرەبەرىسى ت.ت. - كوندومينيۋم) 1997 جىلى «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭ شىققانعا دەيىن ءارى كۇتۋسىز، ءارى يەسىز قالدى. سەبەبى، جەكەمەنشىككە وتكەن پاتەرلەردىڭ تاعدىرى قوجايىنداردىڭ موينىنا وتكەنىمەن، كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ جەرتولەلەرى، توبەلەرى، باسپالداقتارى مەن زىرساتىلارى (ليفت) جانە باسقا دا بولىكتەرى مەن مۇلىكتەرى ءبىرشاما ۋاقىت بويى مەنشىك پەن زاڭ اياسىنان تىس قالدى.تۇرعىندارعا جەكەشەلەنگەن پاتەرمەن بىرگە ءۇيدىڭ الگى ورتاق بولىكتەرىنىڭ ورتاق مەنشىك ەكەندىگى جەتكىلىكتى تۇردە ۇعىندىرىلعان جوق. كوپپاتەرلى ۇيلەردى مەڭگەرۋ ءۇشىن قۇرىلۋعا ءتيىستى پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەراتيۆتەرى (پيك) شىن مانىندە قالالىق اكىمدەردىڭ تىكەلەي قاتىسىمەن قۇرىلىپ، جۇرتشىلىق بۇل قۇرىلىمدى بۇرىنعى كەڭەستىك تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق باسقارمالارىنىڭ ورنىنداعى مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار دەپ قابىلداپ، پيك-تەردى باقىلاپ-مەڭگەرۋ ىستەرىن جايىنا قالدىردى. ال، وسى وسالدىقتى سەزىنگەن پيك باسشىلارىنىڭ بارلىعى دەرلىك پاتەر يەلەرىنەن ءۇيدى كۇتۋگە جينالعان قارجىنىڭ تالايىن قولدى ەتىپ بەت-بەتىمەن كەتكەن جايتتار جەتەرلىك جانە ول سارعايعان كوممۋنالدىق تاريحقا اينالدى. ناتيجەسىندە بىرىنەن سوڭ ءبىرى اۋىسىپ جاتقان قالا اكىمدەرى دە بۇل قۇرىلىمدى حالىققا قالاي باسقارتۋدى، ال وزدەرى بۇل «سيىردىڭ» قاي جاعىنان كەلۋدى بىلمەستەن، كەي كەزدەرى پيكتەردى اكىمدىكتىڭ كوممۋنالدىق بولىمدەرى تۇرعىسىنان قاراعان ىستەر دە جەتكىلىكتى.

بۇل جاعداي - شىن مانىندەگى تۇرعىنجايعا قاتىستى جاڭا قاتىناستان گورى جابايى قاتىناس بولاتىن. ءسويتىپ، «اۋەل باستا تىم جاقسى ءان بولاتىن، پۇشىق ايتىپ قور قىلدى» دەمەكشى، باسىندا تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق سالاسىنا جەرگىلىكتى جەرلەردە دەموكراتيالىق ۇلگىمەن قۇرىلىم ەنگىزۋ ماقسات بولعانىمەن، ونىڭ تۋ-تالاقايى شىقتى: پاتەر يەلەرى پيكتەردى مەڭگەرۋگە قاتىسپادى; كوپپاتەرلى ۇيلەردى كۇتۋ-باپتاۋ ازاماتتاردىڭ ءوز موينىندا بولعانىمەن سونشالىقتى جۇزەگە اسپادى; پيكتەر كوپ جاعدايدا جەكە ادامداردىڭ تابىس كوزىنە اينالىپ، رەفورما ناتيجەسى تارك ەتىلدى; ەڭ باستىسى - كوپپاتەرلى قالالىقتاردىڭ ساناسى كوندومينيۋم اتالاتىن ورتاق مەنشىكتى مەڭگەرۋ دارەجەسىنە كوتەرىلمەدى، وعان ءتيىستى جاعداي جاسالمادى.

ءسىرا، مۇنداي جەكەشەلەندىرۋدىڭ باسىندا قاراپايىم حالىقتى الگى تۇرعىنجايدى جەكەشەلەندىرۋدىڭ قىزىعى مەن شىجىعىنا الداندىرىپ قويىپ، بيلىك ەليتاسىنىڭ ءوزى ەلدىڭ قۇيقالى بايلىعىن الاڭسىز بولىسكە سالۋ ءۇشىن جاسالعان العىشارت بولسا كەرەك دەمەسكە امال قالمايدى. ويتكەنى،  ەشبىر مەنشىكسىز  بۇقاراعا پاتەردىڭ تولقۇجاتىن قولعا ۇستاۋدىڭ ءوزى دە جارتى باقىت بولاتىن جانە ول باسقا جەكەشەلەندىرۋلەرگە كوپشىلىكتى الاڭداتپايتىنداي اۋىزباستىرىق ەدى. مىنە، وسىلايشا كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ پاتەرلەرى ءوز قوجايىندارىن تاپقانىمەن، ۇيلەردىڭ الگى اتالعان ورتاق بولىكتەرى ءبىرشاما ۋاقىت قاراڭ قالدى. سەبەبى، كوندومينيۋمدەردىڭ شىنىندا دا ورتاق قوجايىندارى بولۋعا ءتيىس ەدى. وسىلايشا، تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق سالاداعى رەفورما ناتيجەسىندە پايدا بولۋعا ءتيىستى جەكەمەنشىك كوزقاراس دامىماق تۇگەلى قالىپتاسپاي قالدى.

بۇل ماسەلە، ۇكىمەت قاۋلىسىمەن كوپپاتەرلى ۇيلەردى كۇتىپ-ۇستاۋعا ارنالعان بۇرىنعى تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق باسقارمالارىنىڭ ورنىنا پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەراتيۆتەرى قۇرىلعاندا الدىدان ءبىر-اق شىقتى. ءسويتىپ، قازاقستاننىڭ ميلليونداعان شارشى مەتر كوپپاتەرلى تۇرعىنجايىنا جارتىلاي جانە اسىعىس رەفورما جاسالعانى تالاي ساۋ باسقا ساقينا بولدى. پاتەرلەر جەكەمەنشىككە وتكەنىمەن، كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ ورتاق  مۇلىكتەرى مەن الاڭدارى زاڭ جۇزىندەگى قوجايىنىن كۇتىپ قالعان ەدى. كوپشىلىك بۇل قوجايىندى پيك-تەر دەپ قابىلدادى. وسىلايشا، كەز كەلگەن رەفورمانىڭ بارىسى يدەولوگيالىق سۇيەمەلدەۋمەن جۇرگىزىلۋگە تيىستىلىگى بۇل سالادا ەسكەرىلمەدى.

ءسويتىپ، بۇرىن قالانىڭ 1-حاتشىسىنا شاعىمدانىپ داعدىلانعان كەڭەستىك جۇرت ەندى قالا اكىمدەرىنە دۇعايلاتۋمەن كۇن كەشتى. وسى رەفورمامەن كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا ونداعان جىلدار بويى بىرىڭعاي مەملەكەتتىك مەنشىكتە بولىپ كەلگەن كاپپاتەرلى ۇيلەر ىرىقتى ەكونوميكا تۇسىندا كۇردەلى مەنشىكتىك قۇرىلىمعا كوشۋى ءتيىس بولاتىن. دەگەنمەن، بۇنىڭ ءبىر جاسامپازدىق جاعىن اتاپ وتكەن ماقۇل، ول - جۇرتشىلىقتىڭ پارمەندى قارسىلىعىن تۋعىزا المايتىن، ەشتەڭەگە ءمان بەرمەي، بيلىك ايتسا - زاڭ  دەگەن تۇجىرىممەن الاس-قاپاس جاسالعان بۇل رەفورمانىڭ ۇيدەك-تۇيدەك وتە شىعۋى ەدى. كەزىندە مۇنداي دا رەفورما جاساپ ۇلگەرمەگەن كسرو مۇراگەرى - رەسەي بولسا، كەيىننەن كوپپاتەرلى ءۇي ماسەلەسىن باپتاۋدا ءبىرشاما قينالعانى بار. سەبەبى، رەسەيلىك تۇرعىندار بىزدەگىدەي ءۇنسىز تۇردە ءوز موينىنا كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتىڭ  قيامەتىن العىسى جوق. ال، ەسى كىرگەن قازاقستاندىقتار ەندى كەزىندە كۇردەلى جوندەۋسىز مەنشىككە وتكەن كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ بۇل شىعىنىنا ۇكىمەتتەن قارجى تالاپ ەتۋ جاعىن ءسوز ەتكەنى بار.

دەگەنمەن، قازاقستاننىڭ تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق رەفورماسى ءوزىنىڭ بارلىق ماسەلەسىن شەشكەننەن گورى، پرروبلەمانىڭ ءبارىن باۋىرىنا باسىپ مالتىعىپ جاتقانداي اسەر بار. راس، ەلدە تۇرعىنجاي بازارى ەرتە قالىپتاستى، جۇرت قايدان، قالاي پاتەر ساتىپ الامىن دەپ قينالمايدى، اقشا بولسا - بولدى. بىراق، بار ماسەلە، سالىنعاندارىنا سوڭى ون جىل، الدى ەلۋ جىلدان اسىپ، ەسكىرگەن كوپپاتەرلى ۇيلەردى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ مەن كۇندەلىكتى كۇتىپ-باپتاۋ ماسەلەسى سوزىلمالى پروبلەماعا اينالىپ وتىر. و باستا كۇردەلى جوندەۋسىز، ەسكىرگەن ۇيلەردى كوممۋنالدىق اۋرتپالىعىمەن قوسىپ تۇرعىندارعا ءساتتى تۇردە وڭگەرتە سالعان ۇكىمەت، تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق پروبلەماسىن تۇرعىنداردىڭ باسىنا مونوماحتىڭ بوركىندەي قىلىپ قونجيتقانىمەن قويماي، جيىرما جىل بويى كۇردەلى جوندەۋگە قارجى بولمەي كەلدى.

مۇنداعى  باستى شىكا (كەمىستىك) كوپپاتەرلى ۇيلەردەگى كوندومينيۋم (ورتاق قولدانىستاعى مەنشىك) ماسەلەسىنىڭ تۇپكىلىكتى شەشىلمەگەندىگىنەن ەدى. و باستا، پاتەرلەرى جەكەشەلەنىپ كەتكەن ۇيلەردىڭ تۇرعىندارى  قاجەتتى ءتۇسىندىرىمنىڭ جوقتىعى مەن زورلاپ-زومبىلاپ پيك قۇرۋدىڭ سالدارىنان الگى كوندومينيۋمى تۇسكىر قاراپايىم تۇرعىنداردىڭ وزدەرىنە تيەسىلى ارالاس مەنشىك ەكەنى سانالارىنا ەنبەي-اق قويعانى. بۇل جەردە پاتەر يەلەرىن ساناسىز دەگەننەن گورى قوعامدىق سانانىڭ دايىندىعىنسىز جۇرگىزىلگەن رەفورمانى «ساناسىز» دەۋ ادىلەتتى. سونىمەن، 1997 جىلعى «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭ بويىنشا ورتاق قولدانىستاعى مەنشىكتى (كىرەبەرىس، باسپالداق، شاتىر مەن جەرتولە ت.ب.) مەڭگەرۋگە بولاتىنداي ءار الۋان قۇرىلىمدى قۇرۋعا بولاتىنى جۇرتقا جەتكىزىلمەستەن، اتتىڭ الدىنا اربا جەككەندەي، اۋەلى، پيكتەر قۇرىلىپ، سودان سوڭ عانا ونىڭ مەڭگەرۋىنە جاتاتىن كوندومينيۋمدار جىلجىمايتىن مۇلىك تىركەۋ ورتالىقتارىندا ورتاق مەنشىك رەتىندە تىركەلە باستادى.

پيك-تەردىڭ و باستا مەنشىكتەن بۇرىن قۇرىلۋى اربانىڭ ارتىنا «جەگىلگەن» اتتاي بولماعاندا نە بولادى، ءسويتىپ،  پاتەرلەرى جەكەشەلەنگەن ءۇيدىڭ قالعان بولىكتەرىن ۇستاۋ ءالى كۇنگە دابىرادان اسا الماي، ءوزارا داۋلاسىپ، جاۋلاسۋمەن  كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە پاتەر يەلەرىنەن تۇسەتىن ازىن-اۋلاق  قارجى پيك باسشىلارىنىڭ جالاقىسىنان اۋىسپاي زار قاقتىرۋى تاعى بار. مۇنىڭ بارلىعىن ۇيلەستىرۋگە ءتيىس قالا «امىرلەرى» بۇل سالانى يگەرە الماي وتىر، ويتكەنى، ولارعا كوپپاتەرلى ۇيلەردى مەڭگەرۋدىڭ ءوزى دەموكراتيانىڭ ىرگەتاسى بولىپ تابىلاتىن جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى مەڭگەرۋ  فورماسىنا نەگىزدەلەتىندىگىن تۇسىنە الماۋ كەدەرگى كەلتىرۋدە. ءتىپتى، بۇل سالادا ءبىرشاما پايدا كەلتىرەتىن قوعامدىق ۇيىمداردى دا جۇمىستاندىرۋعا بولار ەدى، الايدا، ءوزى جولاعان نىساندى قىزعىشتاي قوريتىن كوممۋنيستىك سانادان ارىلماعان بيلىك ءالى دە يكەمدىلىك تانىتا الماۋدا.

سوڭعى ەكى جىل بويى قولعا الىنعان كوممۋنالدىق-قۇرىلىس رەفورماسىن نازاردان تىس قالدىرۋعا بولمايدى. بۇل ءبىر جاعىنان مەمەلكەتتىڭ ءبىر كەزدەرى قالالىق تۇرعىنداردى «قۋىرشاق ويناۋعا» قالدىرعانداي قىلىعى ەسكە ءتۇسىپ، توزعان ۇيلەردى جەكەشەلەندىرۋ كۇناسىن جۋىپ-شايۋ شاراسى سەكىلدى. دەگەنمەن، جەكەلەگەن قالالاردا تاجىريبە جۇزىندە باستالعان بۇل رەفورمانىڭ ءمانى - ەسكىرگەن كوپقاباتتى ۇيلەردى مەملەكەت پەن تۇرعىنداردى قاتىستىرا وتىرىپ جاڭعىرتۋ. الايدا، قالالىقتارعا بۇل دا جايلى دەۋگە كەلمەس، سەبەبى، ۇيلەردى جوندەۋگە كەتەتىن شىعىننىڭ ءبىر بولىگى قالت-قۇلت ەتىپ وتىرعان بۇقارانىڭ موينىنا نەسيە تۇرىندە تۇسەتىن ءتۇرى بار. وسى رەفورمانى جاساۋشىلار قانداي قيسىنعا سۇيەنگەنى بەلگىسىز! ادەتتە ەسكىرگەن ۇيلەردە تۇرىپ جاتقان كەدەيلەر، ونى جوندەۋگە نەسيەنى قالاي الماق، قالاي كەلىسپەك؟ بۇل جاعى ناقتى شەشىلمەگەن كۇيى، باياعى جەكەلەندىرۋ ناۋقانىنا ۇقساعان شارا سەكىلدى جۇرەكتى قايمىقتىرادى... ايتسە دە، مەمەلكەت بۇل سالاعا ارنايى اگەنتتىك اشىپ، وعان قىرۋار قارجى ءبولىپ وتىر. قىزىعىن كىم كورەتىنىن ۋاقىت كورسەتەر...

شىن مانىندە، قازاقستانداعى تۇرعىنجاي-كوممۋنالدىق رەفورماسى ءوز جونىمەن ادىلەتتى تۇردە قولعا الىنعاندا ازاماتتاردىڭ جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ءوزىن ءوزى مەڭگەرۋ سالاسىن يگەرۋگە تاپتىرمايتىن العىشارت ەدى. كوپپاتەرلى ءۇي شىن مانىندە مەنشىك جانە ونى مەڭگەرۋ ارقىلى ازاماتتار وزدەرىنىڭ تۇرعىلىقتى اۋماقتارىن قوسا مەڭگەرۋمەن بىرگە كوممۋنالدىق سالاداعى ماسەلەنى جەرگىلىكتى بيلىكپەن بىرلەسىپ شەشۋدىڭ ۇلگىسى جاسالعان بولار ەدى. وكىنىشكە قاراي، جەرگىلىكتى قالا باسشىلارىنىڭ ءبارى دەرلىك پيكتەردى وزدەرىنىڭ كوممۋنالدىق بولىمدەرىندەي باعىندىرىپ العان جانە تۇرعىندار دا وزدەرىنىڭ قۇزىرىنا تيەسىلى پيكتەردى مەڭگەرە الماستان، ولاردىڭ ۇستىنەن بيلىككە شاعىنۋدان ءارى اسا المايتىن مۇسالدات كۇيدە قالىپ وتىر.  بۇل جاعداي دەموكراتيالىق ىرگەتاس بولىپ تابىلاتىن قازاقستانداعى جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى مەڭگەرۋ جۇيەسىنە سايكەس ۇلگى مەن داعدى قالىپتاستىرماي، بيلىككە ارقا سۇيەۋ داعدىسىنىڭ ازاماتتار بويىنا ودان ءارى سىڭۋىنە تۇرتكى. ويتكەنى، قالا اكىمى تۇگىل، پيك باسشىسىن سايلاۋعا داعدىلانباعان قالالىقتار، ۇيلەرىن جوندەۋگە بەرەتىن نەسيەنى الۋعا قانداي ورتاق شەشىم قابىلداماق؟ ناعىز داۋ ەندى قىزار.

سەرگەك ەرسايىن