Býgingi tanda jana jazuda termin sózderdi tanbalau mәselesi ózekti bolyp, dau tudyryp keledi. Búl mәsele HH ghasyrdyng basynda da jii talas tudyrghan edi. HH ghasyrdyng basyndaghy qazaq ziyalylarynyng enbekterin, tiltanymdyq múrasyn «tamyry tarihynyng tereninen bas­tau alatyn ruhany kod» retinde әrdayym nazarda ústauymyz kerek. Ásirese shetten engen termin sózderdi qazaq tilining zandylyqtaryna beyimdeude A.Baytúrsynúly, H.Dosmúhamedúly, E.Omarov, Q.Kemengerúly syndy terminolog ghalymdardyng ústanymdaryn basshylyqqa alu qajet. Shettildik termin sózderdi qazaq tiline beyimdegen kezde A.Baytúrsynúly bastaghan ziyalylardyng enbekterining negizinde qazaq tilindegi normalardy naqtylap alyp, sol prinsipterge baghyndyru qajet. HH ghasyrdyng basynda sózderding ón boyynda singarmonizm zandylyqtary saqtalyp, komissariat – kemeseret, tema – teme, kursant – kýrsent, guberniya – gýbirne, konferensiya – kәnperense, leksiya – leksiye týrinde jazylghan. Qazaq tiline kirgen jat sózderdi de mýmkindiginshe sol zangha keltirip jazu kerek, sózding ishindegi dybystarynyng bәrin birynghay jinishke ne juan týrinde alu kerek.

«Shet sózderding imlәsi jayynda» atty maqalasynda Teljan Shonanov: «Jat sózder halyq aituyna jenil, qúlaghyna jaghymdy, týsinigine ýilesimdi, qat tanuyna ontayly boluy ýshin, jat til imlәsin tilimizding zanyna ýilestiruimiz kerek. Osy kýni bir jat sóz әr týrli qúbylyp jazylady. Mysaly: kamiyseriyet, kamiyseret, kamónes t.t. Múnan qalyng búqaranyng qat tanuyna, shet sózderdi týsinuine ziyan kóp, tilimiz zanyna kelmegen song qalyq tili kýrmelip aita almaydy, sondyqtan shet sózder belgili erejemen jazylsyn... Shet sózdi dybys negizine tilimizding zanyna sýienip jazu ýshin tilimizge qalyq arqyly kirgen arab, parsy jana eskiden kirgen orys sózderi derek bolsyn. Búl kýngi gazet-jornaldar qalyqtyng shet tilge tili qalay keluimen sanaspaghan. Sondyqtan búlar ózgertip alghan sózder imlә jasaugha derek bola almaydy. Tilding nege kelmeui әr tilde әr týrli dybys joly (artikulyasionnaya baza) boluynan. Qalyq ózining dybys jolyna ýilestirip, tilin keltirip shet sóz alady. Tili kelmeytin gazettegi shet sózden halyqqa ziyannan basqa payda joq: qat tanyp, tilin ústartugha bóget», – dep jazghan edi.

A.Baytúrsynúly, Q.Kemengerúly, T.Shonanov, E.Omarov enbekterinde qazaq tilinde b, g, gh, d dybystaryna buyn ayaqtalmaytyny aitylady. A.Baytúrsynúly d, gh, g dybystaryn sóz sonynda kelmeuine jәne jalghau-júrnaqtardyng eshbir týrimen de ýilese almauyna baylanysty ymyrasyz dep atap, óz aldyna bir top qylyp jiktegen.

Qazaq tilinde sóz b, g, gh, d dybystaryna bitpeytindikten, shetten engen, osy dybystargha bitken sózderdi qazaq tilining zandylyghyna baghyndyru kerek. Ol turaly Qazaq bilimpazdarynyng I sezinde Eldes Omarov ta aitqan bolatyn (Qazaq bilimpazdarynyng túnghysh siyezi. – Almaty, 2005. – 144 b.). Qazaq  tilining jiyilik sózdigine sýiener bolsaq, shet tilden engen múnday sózder óte kóp:

• ab dybys tirkesimine bitken sózder (arab, arhesillab, mazhab, masshtab, shtab, hidjab);
• ob dybys tirkesimine bitken sózder (garderob, gidrofob, mikrob);
• ub dybys tirkesimine bitken sózder (avtoklub, aeroklub, biznes-klub, internet-klub, klub, kub, motoklub, sport-klub, fitnesklub);
• ag dybys tirkesimine bitken sózder (anshlag, arhiypelag, bakteriofag, detritofag, reyhstag, rychag);
• org dybys tirkesimine bitken sózder (komsorg);
• urg dybys tirkesimine bitken sózder (dramaturg, jazushy-dramaturg, kardiohirurg, kinodramaturg, metallurg, neyrohirurg, hirurg);
• fag dybys tirkesimine bitken sózder (ksilofag, makrofag, oligofag, saprofag, sarkofag, entomofag);
• yag dybys tirkesimine bitken sózder (varyag);
• og dybys tirkesimine bitken sózder (aghartushy-pedagog, akusher-giynekolog, analog, antropolog, arheolog, astrolog, bakteriolog, barlaushy-geolog, biolog, bulidog, geolog, gersog, gidrolog, giynekolog, glyasiolog, kosmetolog, marketolog, meteorolog, miynerolog, mifolog t.s.s.);
• ad dybys tirkesimine bitken sózder (bal-maskarad, jad, jihad, limonad, marmelad, rafinad, shokolad t.s.s.);
• ayd dybys tirkesimine bitken sózder (slayd);
• ard dybys tirkesimine bitken sózder (avangard, gepard, elektrkard);
• ed dybys tirkesimine bitken sózder (shved);
• eyd dybys tirkesimine bitken sózder (reyd);
• eid dybys tirkesimine bitken sózder (nukleoproteiyd, proteiyd, hromoproteiyd);
• fud dybys tirkesimine bitken sózder (fast-fud);
• iyd dybys tirkesimine bitken sózder (fotoetud);
• yard dybys tirkesimine bitken sózder (biliyard);
• ard dybys tirkesimine bitken sózder (stuard);
• yad dybys tirkesimine bitken sózder (naryad);
• ryad dybys tirkesimine bitken sózder (aviaotryad, otryad, razryad, snaryad);
• id dybys tirkesimine bitken sózder (alidegiyd, antimoniyd, genosiyd, gerbisiyd, gibriyd, dioksiyd, oksiyd, plastiyd, poligibriyd, silisiyd, suisiyd t.s.s.);
• od dybys tirkesimine bitken sózder (anod, buterbrod, vzvod, diod, yod, katod, metod, elektrod, epizod t.s.s.);
• oid dybys tirkesimine bitken sózder (asteroiyd, gaploiyd, diftongoiyd, kolloiyd, organoiyd t.s.s.);
• ord dybys tirkesimine bitken sózderdegi (akkord, bilbord, rekord, skanvord, skeytbord, snoubord) (Jalpy bilim berudegi qazaq tilining jiyilik sózdigi. - Almaty: Dəuir, 2016. - 1472 b.).

Keltirilgen ataulardyng bәrinde de b, g, d dybystarynyng ornyna  p, k, t әripterin jazu kerek. Sebebi búl sózder úyang dauyssyzdargha bitkenmen, olargha qosymsha úyang dybystan bastap jalghana almaydy, qatang dybystan bastalady: arabqa, arhesillabty, mazhabta, masshtabpen, shtabtan, hidjabty t.s.s.

Sóz túlghasyn qosymsha jalghau arqyly tekseru әdisi – A.Baytúrsynúly bastaghan ghalymdardyng negizgi ústanymdarynyng biri. Búl әdis osy uaqytqa deyin kóp elenbegenmen, orfografiyalyq sózdikterde, anyqtaghyshtarda (R.Syzdyq «Qazaq tilining anyqtaghyshy». – Astana, 2000) úyang dybystargha bitken sózderge jalghanatyn qosymshalardyng qatang dybyspen bastalatyny turaly aitylghan. Kýndelikti qoldanysymyzda da qatang dybystan ghana bastaymyz. Songhy úyang dybystardy qazaq qatang týrde ghana dybystay alady. Arab tilinen engen kitap sózi b әrpine bitken. Alayda qazaq tilinde ol sózding sonynda qatang dybys (p) tanbalanyp jýr. Odan qazaq tilining zandylyghy búzylyp túrghan joq. Qajym Basymúly enbekterinde arab sózi arap týrinde tanbalanghan. Ahmet Mamytúly enbekterinde mikrob sózi miykirop týrinde berilgen. Qazirgi kezde arab, mikrob týrinde sózding sonyna b әrpin jazuymyz qazaq tilining zandylyqtaryna qayshy. Sol sebepti tilimizding zandylyqtaryna sәikes b, g, d dybystaryna bitken sózderde sózding sonyna p, k, t әripterin jazu kerek. Osyghan baylanysty end (brend, diviydend, stend, trend, fotostend), ond (alukobond, genofond, evrobond), und (karborund) dybys tirkesimderine bitken sózderdi de nt týrinde jazu kerek.

Qazirgi kezdegi terminderding beriluin, jazyluyn taldau maqsatynda 2013 jyly jaryq kórgen (әzirshe songhy) orfografiyalyq sózdiktegi túrpatyna sýienbekpiz (Orfografiyalyq sózdik. Jauapty redaktory – f.gh.d., professor Núrgeldi Uәli. Jauapty shygharushylar: Qúralay Kýderinova, Anar Fazyljanova. - Altynshy basylym. - Almaty: Dәuir, 2013. - 720 bet). Orfografiyalyq sózdikte baobab, anaerob (biol.), angidriyd, anod, antropolog, antropofag, anshlag, antipod, ariergard (әsk.), ariergardtyq, bakenbard, bakteriolog, bakteriofag, bard, asteroiyd, varyag (tar.), astrolog, venerolog, virusolog, beynejad, vatt-sekund, zond (med.), zoolog, yog, yod, yodty, raund, romb, sekundólsheuish, slayd, yamb (әdeb.), gaploid (biol.), bromiyd, bundestag, buterbrod, gematolog (med.), geolog, geomorfolog, gersog (tar.), gibriyd, gibridtenu, gibridteu, gibridtik, gidriyd, gidrobiolog, gidrogeolog, gidrolog, gidrometeorolog, giynekolog, gistolog, glikolipid (biol.), gliyserid (biol.), golland, gomologty, gomologtyq, demagog, demagogtik, dendrolog, dermatolog, dialektolog, defektolog, karbiyd, kardiolog, katalog, katod, katodtyq, kinodramaturg, kaskad, diftongoiyd, dialog, dialogtik, gumanoiyd, autsayd (sport), ahondriyd, ashytqysh mikrob, urolog, týrinde berilgen ataulardyng bәrining sonynda úyang dauyssyzdar emes, qatang dauyssyzdar jazyluy tiyis.

Sózdikte ebsek, ebsekti týrinde berilgen qoldanystarda da (225-bet) b әrpining ornyna p әrpi jazylyp, osy zandylyqqa baghyndyryluy tiyis.

2013 jyly jaryq kórgen «Orfografiyalyq sózdikte» mәshiyne, mәiki, bәnki, poyyz, kәstóm-sym, kәlósh, kәstról, t.b. sózder keltirilip, olar «auyzeki til arqyly iygerilgen kirme sózder» retinde atalghan. Dúrysynda, búl sózder – qazaq tilining dybystyq ereksheligine sәikes beyimdelgen sózder. Sózdikte qazaq tilining dybystyq ereksheligine tolyq beyimdelgen halyq qoldanysyndaghy basqa sózder de bar. Mysaly: bәnki (banka), kepki, jempir (kiyim), mәiki (kiyim), әrtel (arteli), әtbeket (advokat), baylanys kәbili (teh.), jelet (kiyim), jeletshen, әtiret (otryad), kir, kir kóteru, kirtas, kirtasqa tartu, t.s.s. Sonymen qatar halyq qoldanysyndaghy tolyq beyimdelgen sózderdi qúrastyrushylar jartylay beyimdelgen túrpatta bergen: kofty, kofty kii; uәkis (jerg., ayaqkiyimge jaghatyn may),tәpishke (ayaqkiyim); kýpәike; atbeket (advokat); uchaske; uchaskelik; t.s.s. Dúrysynda, búl sózderding dúrys núsqasy – kopty, kopty kii; tәpishki (ayaqkiyim); kýpәiki; әtbeket (advokat); ushaske; ushaskelik; t.s.s. Sebebi tәpishke (ayaqkiyim); kýpәike sózderi bәnki (banka), kepki, mәiki (kiyim) sózderining modelideri siyaqty sózding sony e emes, i әrpine bitui kerek edi. Bir modelidegi sózderdi eki týrli beyimdeuding qajeti joq.

Kofta sózi halyq tilinde kopty týrinde, muftiy sózi mýptiy týrinde, vaksa sózi bәkis týrinde iykemdelgen. Alayda sózdik qúrastyrushylar búl sózderdi kofty, uәkis,  mýfty (diniy), mýftiylik túlghasynda bergen. Búl ataular kopty, bәkis týrinde qoldanylatyndyqtan, sózdikte de osy núsqa berilui kerek edi. Osyghan baylanysty T.Shonanov: «Jat sóz qazaqqa qol bayyrghy bolu ýshin kerek jerinde barlyq dybysyn ózgertuimiz kerek. Óitkeni әr tilding dybystarynyng aitylatyn, shyghatyn joldary bar. Sol  jolmen jýrmegen dybysty adam aita almaydy. Oryssha sóilegen qazaq on jyl oqysa da, orys tilining dybysyn dúrys aita almaytyny osydan. Mәselen, qazaq tilinde tómengi erindi tiske tirep aitatyn (v, f) dybystary joq», – dey kelip, prof. Bogorodiskiyding enbegine silteme jasaydy:  sm. prof. Bogorodiskiy «Vvedenie v turko-tatarskoe yazykoznaniye». Chasti 1. Str. 23. Tablisa klassifikasiy zvukov. Ghalymnyng búl tújyrymy qazirgi kezde de ózektiligin joya qoymady.

Sózdik qúrastyrushylar shetten engen sózderdi beyimdeude v әrpining ornyna әrdayym u әrpin tanbalaghan. Mysaly, avtogennyi sózin autogendi týrinde beyimdegen: autogendi (med.), autogendi tәsil. Alayda shetten engen sózderde v әrpining ornyna әrdayym u әrpin tanbalaugha bolmaydy. Búl rette v әrpining ashyq, túiyq, biteu buynda keluine nazar audaru qajet. Pozisiyasyna qaray birde b, birde p, birde u týrinde tanbalanady. 1931 jyly jaryq kórgen «Ataular sózdiginde» v әrpining qay jerde keluine erekshe kónil bólgeni bayqalady:

Vokzal – baghzal (otarba toqtaytyn ystansa)

Avtor – aptyr (jazushy, shygharushy)

Avtosany – aptashana (aptamabel shana)

Avtotransport – aptatyransport

Avtomat – aptamat

Avtomaticheskaya telefonnaya stansiya – aptamat telepon ystansasy

Avtomaticheskie mashiny –  aptamat mәshiyne (tetikti mәshiyne)

Avtomatichesky pribor – aptamatty qúral

Avtomobili – aptamabel

Shetten engen sózderdi qazaq tilining dybystyq erekshelikterine sәikes beyimdeude HH ghasyrdyng basynda jaryq kórgen sózdikter men oqulyqtardy negizge aluymyz qajet.

2013 jylghy sózdikti qúrastyrushylar advokat sózin eki týrli núsqada keltirgen: әtbeket, atbeket. Sol siyaqty kabeli sózi birese kәbil (baylanys kәbili) týrinde birese kabeli (kabeli, kabelige, kabeli); artist sózi birese әrtis (әrtis, halyq әrtisi), birese artist (artist, artiske, artiysi) týrinde berilgen. Búl orayda, әriyne, qazaq tilining zandylyqtaryna sәikes, ýndestikti saqtay otyryp әtbeket, kәbil, әrtis týrinde bergen jón. Keltirilgen sózderdi sózdik qúrastyrushylar óz taraptarynan beyimdemegen. Búl ataular halyq tilinde osy uaqytqa deyin beyimdelgen qalpynda qoldanylyp keledi. Ony sózdikting kirispesinde redaktor da atap kórsetedi. Poyyz, zauyt, pәueske, stansa, kir, kirtas, t.s.s. sózder búrynghy sózdikterde (HH ghasyrdyng basynda jaryq kórgen sózdikter men oqulyqtarda da) osy túlghada tanbalanghan.

A.Baytúrsynúly bastaghan ziyalylardyng enbekterining negizinde qazaq tilindegi normalardy naqtylap alyp, shetten engen terminderdi sol zandylyqqa sәikestendiruimiz qajet.

Qazaq tilinde dybystardyng tirkesuinde zandylyq bar:

- Eki dauysty dybys qatar kelmeui kerek. Alayda orfografiyalyq sózdikte búl zandylyqqa qayshy keletin sózder kóp: aorta (biol.), aortat (med.), baqaot (ós.), baobab, bataoqyr (kәde), bataoqyrlyq, kakao, qaraot (ós.), qaraózek, qaraókpe (mal auruy), qaraóleng (ós.), qaraórik, megaoralym, traektoriya (әsk.), avtoaghashtasyghysh, avtoalan, avtoara, avtoaspa, avtoaudarghysh, avtoayaldama, antikoagulyant (med.), aeroalan, aeroәdis, aerotozandandyrghysh, aerotýsiru, aeroflot, aerofotoapparat, bioaynalym (ekol.), bioakustika (biol.), bioәdis (biol.), bioәleumettik, bioәrtýrlilik, bioәrtýrliligi, geoaqparat, geobiosfera, geobotanika, geobotanikalyq, geogigiyena, geograf, geografiya, gidroaviasiya, gidroavtomat, gidroagregat, gidroayyrghysh, gidroakustika, gidroakustikalyq, t.s.s. Bayqap otyrghanymyzday, eki dauysty qatar kelgen kirme sózder ghana emes, tól sózder de kóp.

- Sóz basynda eki dauyssyz qatar kelmeui kerek. Orfografiyalyq sózdikte qazaq tilining búl ereksheligi de saqtalmaghan: brass (sport), brauning, brahman, brezent, breyker, brigada, brigadalyq, brigadiyr, bridj, briyket, briyketteu, brifing, broyler, broker, brokerlik, brom, bromdalu, bromdy, bromiyd, bron, bronh, bronhiyt, broshura, brutto, brusellez, drayver, drama, dramatizm, dramaturg, drenaj, klapan, klaren (ken.), klassiyk, klassikalyq, klassifikator, klassisizm, klaster, klauzula, kleyms (ekon.), kleyster, klizma, klimaks (med.), klimat, klub, klumba, knyazi, kran, krahmal, krematoriy, kremniy, krep (mata), krepdeshiyn, krep-shifon, krest, kristaldanu, plazma, plazmolemma (biol.), plakat, planetariy, planiymetr (mat.), planshet, plast (geol.), platina, platforma, plauntektes, plaskart, plash, plevriyt, plevrokokk, plenum, pnevmatika, pnevmatoliz (hiym.), pnevmoavtomatika, pnevmokokk (med.), pnevmokoniyz, pnevmoniya, spektakli,  spektr, spektrogelioskop, spektrometr, spektroskop, spidometr, spinning, spirali, spirt, spontandy, sportzal, staqan, stanok, stansy, starshyn (kóne), statist, statiske, statoskop, steariyn, stend, stenografist, stereometr, stereoskop, stilidik, stomatolog, stop-kran, strateg, strategiya, stratonavt, streptokokk, student, skaner, skanerleu, sketch, sklerometr, skoch, slavyan, slavyantanu (term.), slayd, slesari, smeta, t.s.s.

1926 jyly jaryq kórgen «Oryssha-qazaqsha әskerlik ataulary» men 1931 jyly jaryq kórgen «Ataular sózdiginde» sóz basynda eki dauyssyz qatar kelgen ataulardy tanbalauda proteza, epenteza qúbylystaryn eskergenin kóremiz:  nabludatelinaya stansiya – baqylau ystansa; stansiya – (beket) ystansa; telefonnaya stansiya – telepon stansasy, t.b. (Oryssha-qazaqsha әskerlik ataulary); gidroelektricheskie stansiy – su elektir ystansasy; gusenichnyy traktor – jylan bauyr tirәktir; mashinno-traktornaya stansiya — mәshiyne tirәktir ystansasy; stanok – ystanok; stansiya — ystansa; substansiya – subystansa, t.b. (Ataular sózdigi).

Akademik R.Syzdyq «Qazaq tilining anyqtaghyshy» atty enbeginde: «Qazaqtyng tól sózderi men arab, parsy tilderinen engen sózder esh uaqytta eki dauyssyz dybystan bastalmaydy. Ol eki dauyssyz dybystyng ne aldynda (sóz basynda), ne ortasynda y, i dauystylarynyng biri qatysyp aitylady. Búl fonetikalyq zandylyqqa jalpy esimder de, jalqy esimder de (sonyng ishinde kisi attary da) baghynady. Sondyqtan songhy jyldary kitap, gazet-jurnal betterinde oryn teuip bara jatqan Rza, Smatay, Slanov, Rsaldy, Smayyl, Sqaq siyaqty jazular mýlde qate. Búl esimder qazaqsha jazghanda Yrza(nemese Riza), Symatay, Sylan(ov), Yrysaldy (nemese Yrsaldy), Ysmayyl (nemese Symayyl), Ysqaq týrinde tanbalanuy kerek», – deydi. Ghalymnyng búl tújyrymynan qazaq tilining ózindik ereksheligin tap basyp, tany bilgenin angharamyz.

- Qazaq tilinde sózding sonynda ýndi men qatang dybystardyng tirkesi ghana (qart, ant, salt, sart, shart, qanq, sanq, kent, sert jәnet.s.s.) keledi. Múnday dybystyq tirkesterdi Q.Kemengerúly «dauyssyz diftong» dep ataghan edi (Stenograficheskiy otchet nauchno-orfograficheskoy konferensii‚ sozvannoy 2-4 iilya 1929 g. Nauchno-metodicheskim Sovetom NKP y SKNTA. - Almaty‚ 1930. - 58s.). Ýndi jәne qatang dauyssyzdar tirkesine (nk, lk, mp, lt, lit, ns, rs, rt, rsh, nt, rm, fr, t.b.) bitken sózderge qosymsha y, i dәnekerinsiz, buyn ýndestigi boyynsha jalghanady: finans+qa, finans+y, avans+y (avansysy emes), sement+ke, sement+ti, ferment+tik, sifr+gha, sifr+y (sifrysy emes); hloroform+gha, hloroform+nan, hloroform+y, funt+qa, funt+y, formant+tar, formant+y, bank+ke, avtopark+ten, pulit+ke t.s.s.Sebebi sóz sonyndaghy ýndi men qatang dybystardyng tirkesi qazaq tiline jat emes.

Orfografiyalyq sózdikte sóz sony ýndi men úyang b, g, d dybystaryna bitken shetten engen sózderge qosymsha әrtýrli jalghanyp jýr. Mysaly: gaploid (biol.), gaploidter, gaploiydi; vatt-sekundygha, vatt-sekundysy;  golland, gollandtar; island, islandtar; korund, korundygha, korundysy;  radiozond, radiozondygha, radiozondysy; raund, raundygha, raundysy;  sekund, sekundygha, sekundysy; sekundtay, on sekundtay; sekundtyq; stend,stendige, stendisi; romb, rombygha, rombysy; slayd, slaydqa, slaydy; yamb (әdeb.), yambqa, yamby, t.s.s. Basqasyn bylay qoyghanda, sekund sózine qosymsha birese dәneker y dybysy arqyly jalghansa (sekundygha, sekundysy), endi birde tikeley týbirge jalghanghan (sekundtay, on sekundtay; sekundtyq). Sebebi sózdikting sonyndaghy «Qazaq tilining negizgi emle erejelerinin» 716-betinde eki týrli qaghida berilgen; birese: «b, v, g, d әripterine bitetin sózderge dauyssyz dybystan bastalatyn qosymshalar tek qatang dybystan bastalyp jalghanady. Mysaly: shtab-tan, klub-qa, parad-tan, parad-qa, aktiyv-ke, passiyv-ten, rezerv-tik, pedagog-ter, geolog-ter, geolog-ke, Ashgabad-qa, Madriyd-ten» (716-bet), – delinedi de 4 paragraftan keyin «§41. nd, mp, kt, nk, mb, sk, ft siyaqty dybystar tirkesine bitetin sózderge qosymshalar y, i dәnekeri arqyly qosylady. Mysaly: shtamp – shtamp-y-lau; fakt – fakt-i-ge; miting – miting-i-ge; obekt – obekt-i- ler, obekt-i-ge; romb – romb-y-nyn», – dep jazylghan. Eki qaghida bir-birine kereghar. nd, mb siyaqty úyang dauyssyzdargha bitken sózderdi mp, kt, nk, sk, ft siyaqty dybys tirkesterine bitken sózdermen qatar qoigha kelmeydi. Dúrysynda, qazaq tilinde sóz sonynda b, g, gh, d úyang dauyssyzdary kelmeytindikten, ol sózderding sonyna qatang synarlaryn tanbalau kerek te odan keyin qatang dauyssyzdan bastalatyn qosymsha eshqanday dәnekersiz jalghanuy kerek.

Sol siyaqty rg dybys tirkesimine bitken (komsorg, dramaturg, jazushy-dramaturg, kardiohirurg, kinodramaturg, metallurg, neyrohirurg, hirurg); yd dybys tirkesimine bitken (slayd, reyd); rd dybys tirkesimine bitken (avangard, gepard, elektrkard, stuard, akkord, bilbord, rekord, skanvord, skeytbord, snoubord) sózderding sonyndaghy úyang dauyssyzdyng ornyna qatang dauyssyz tanbalanyp, qosymsha «dauyssyz diftong» zandylyghyna sәikes dәnekersiz, tikeley týbirge jalghanuy kerek.

Orynay Saghynghaliqyzy Júbaeva,  

filologiya ghylymdarynyng doktory. A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng Grammatika bólimining mengerushisi.

Qarlyghash Jamalbekqyzy Aydarbek,

filologiya ghylymdarynyng doktory, dosent. A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng bas ghylymy qyzmetkeri.

Bauyrjan Seysenbekúly Jonkeshov,

filologiya ghylymdarynyng kandidaty. A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng jetekshi ghylymy qyzmetkeri.

Abai.kz