Júma, 29 Nauryz 2024
Qauip etkennen aitamyn 4268 10 pikir 3 Tamyz, 2020 saghat 14:47

Kenes «desanttary» kimge qyr kórsetpek?..

Suret әlemtordan alyndy

Pavlodarda jyl sayyn 9 mamyr merekesi paradynda Resey imperiyasy әskerlerining georgiy taspalaryn keude túsyna qadap, Kenes odaghynyng qyzyl tularyn bastarynan asyra búlghandatyp shyghatyndar bar. Jergilikti biylik Resey iydeologtarynyng keyingi kezende qoldanysqa engizgen jobasy «Mәngilik polk» sheruin úiymdastyrudy dәstýrge ainaldyrghan... Sol sheruding aldynghy jaghynda әskery formalarynyng omyrauyna ordender men medalidaryn sausatyp taghyp alghan Aughan soghysy ardagerleri sap týzep jýredi! Kenes ýkimetining Aughanstandaghy basqynshylyq joryqtaryn jýzege asyrghan jauyngerlerding Ekinshi dýniyejýzilik soghystaghy jeniske qanday qatysy baryn kim bilsin?..

Onyng ýstine әrbir 5 jyl sayyn jergilikti patshashyl-kenesshil toptar 1720 jyly patsha әskerlerining qazaq jerin jaulap alyp qazirgi Pavlodar qalasynyng ornynda Koryakov Yar bekinisin salghanyn mereke retinde toylau jóninde mәsele kóterip otyrdy. Olar әuelde, 1990 jyly qalanyng ortalyq alanynda Ombydan kazaktardyng әskery formalaryn aldyryp, zenbirekterding maketin jasap, patsha әskerlerining basqynshylyq joryghyna 270 jyl toluyn teatrlanghan kórinister arqyly dәripteudi kózdedi! Abyroy bolghanda, jergilikti memleketshil, otanshyl azamattardyng narazylyq kórsetuining nәtiyjesinde patshashyl-kenesshil toptardyng josparlary sol jyly da, keyingi jyldary da jýzege aspay qaldy. Esesine, 2016 jyly «Pavlodar Geografiya ýii»qoghamdyq birlestigining diyrektory, jurnalist Aleksandr Vervekinning shaqyruymen, oblys әkimdigining sol kezdegi basshylyghynyng qoldauymen «Buhgolis joldarymen» atty ekspedisiya Ombydan Pavlodargha keldi!.. IY.D. Buhgolistyng 1715 jyly Ertisting Kereku ónirine qandy joryq jasap, Jәmish kóli janynda Yamyshev bekinisin salghan polktyng komandiyri, patsha әskerining podpolkovniygi ekenin esterinizge salamyn. Álgi A. Vervekin men oblys jastar sayasaty mәseleleri jónindegi basqarmasynyng basshysy (qazirgi kezde Ekibastúz qalasy әkimining iydeologiya boyynsha orynbasary) N. Nefedova reseylik ekspedisiyany sol bekinisting ornyna salynghan Eski Yamyshev auylyna apardy!

Resey imperiyasy men Kenes odaghynyng merekeleri men atauly kýnderine erekshe qúrmetpen qaraytyn jergilikti patshashyl-kenesshil toptar 2020 jyly әsire belsendilik kórsetuge tiyisti edi. Óitkeni, biyl Ekinshi dýniyejýzilik soghystaghy jeniske 75 jyl, patsha әskerlerining Pavlodar qalasynyng ornyna Koryakov Yar bekinisining salghanyna 300 jyl toldy ghoy. Biraq olardyng erkin qimyldauyna COVID-19 pandemeniyasyna baylanysty jariyalanghan karantin talaptary múrsat bermedi! Solay bola túra, internet jelisi arqyly júrtshylyqqa georgiy taspalarymen, qyzyl tularmen bezendirilgen «Úly jeniske – 75 jyl!», «Pavlodar qalasyna – 300 jyl!» degen jazbalar taratty! Osy tústa adalyn aitayyn, abyroy bolghanda, ne Pavlodar qalasy әkimdigi, ne oblys әkimdigi tarapynan shahar túrghyndaryna 300 jyldyqqa baylanysty qúttyqtaular aitylghan joq. Tek qala kýni merekesi onlayn rejimde atalyp ótilip, sol merekege oray qúttyqtaular jariya etildi.

...Osymen, Pavlodardaghy patshashyl-kenesshil toptardyng ekpini basylyp, is-әreketteri siyrqúiymshyqtanyp bitetin shyghar dep topshylaghanbyz. Joq, qatelesippiz! 2 tamyz kýni KSRO әue desanttary әskerleri kýni búrynghy desant jauyngerler toby ortalyq kóshelermen sheruge shyqty! Polisiya karantin talaptaryn óreskel búzghan әri kólik qozghalysyna kedergi keltirgen búrynghy әskeriylerding әrqaysyn anyqtapty, endi aiyppúl salmaqshy eken.

Tótenshe oqighagha barabar búl jayt otanshyl azamattardyng sanasynda birshama súraqtar tudyrdy. Koronovirustyng qúrbandaryna ainalghan marqúmdardyng jerleu rәsimine de toptalyp jinalugha tyiym salynghan kezende әlgilerding ortalyq kóshelelerde tayrandap jýrui qalay? Sherudi kimder úiymdastyrdy, ótkiziluine kimder rúqsat etti?! Epiydemiyagha qarsy is-sharalardy saqtau boyynsha monitoring toby, ishki sayasat, qúqyq qorghau, últtyq qauipsizdik organdary qayda qarap otyrdy?

Kenes әskerlerining qúramynda әskery boryshyn ótegen desant jauyngerler Kenes ýkimeti kezeninde de dәl osynday sayasy әreketke barghan emes! Ortalyq sayabaqqa jinalyp, spirtti ishimdikter iship birin-biri qúttyqtaumen shekteletin. Endi egemendik kezeninde Kenes desanttary kimderge qyr kórsetpekshi?!

Kerekudegi sheruden keyin 1986 jyly Almatyda jeltoqsanshy jastardy basyp janyshtau maqsatynda desanttary bar, basqalary bar Chelyabi, Novosibir, Sverdlovsk, Ufa, Tbilisi, Frunze, Tashkent qalalarynan әkelingen әskeriyler men Qazaqstanda әskery boryshyn ótep jatqan sarbazdar eriksiz eske týsedi... Olargha qoldau kórsetken milisiya qyzmetkerleri men júmysshylar jasaqtary da oigha oralady...

Úzyn sózding qysqasy, Pavlodar qalasynyng ortalyq kóshelerinde Kenes odaghy qaruly kýshteri әue desanttary әskerlerining sheruin úiymdastyrushylar men qatysushylardyng is-әreketterine sayasy bagha berilip, olargha tiyisti jaza qoldanyluy kerek! Múndaylar býgin auyzdyqtalmasa, kýni erteng egemen eldigimizding tas-talqanyn shygharyp, halqymyzgha qaytadan bodandyq qamytyn kiygizudi kókseytin patshashyl-kenesshil toptar, basqasha aitsaq, separatister, besinshi kolonnagha toptasqandar oilaryna kelgenin isteytini anyq.

Arman Qaniy,

Pavlodar qalasy.

Abai.kz

10 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2280
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3601