Elimizdegi «jynoynaq» atanyp ketken las oryndardy jabu turaly Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senaty men Mәjilisining deputattaryna:

Ýndeu!

Qúrmetti myrzalar men hanymdar!

Sizderden osy jan-ayqay Ýndeuim arqyly kýndelikti deputattyq ómirlerinizde últtyng Ar-Ojdan mәselesine, onyng ishinde jastar tәrbiyesine basa nazar audarularynyzdy súraymyn. Ashyp aitarymyz, AR- Namysty, últtyq Ar-Ojdandy qorghauda jәne joghary ústauda biz ruhany katastrofanyng aldynda túrmyz. Shynyn aitsam, jastarymyzdyng arasyndaghy arsyzdyqtyng tym órshuine baylanysty ar mәselesinde  «Aldymyzda - jar, artymyzda - qúz» túr!

Ar-újdan - moralidyq sana-sezim úghymy әri etika kategoriyasy: jeke adamnyng ózining qoghamdaghy manyzyn sezinuin jәne qoghamnyng osy manyzdylyqty tanu sәtterin qamtidy. Ózining mazmúny jәne ózinde kórinis tabatyn moralidyq kózqarastyng tabighaty jóninen Ar-újdan úghymy "namys" úghymymen tendes delingen uikipidiyada.

Ókpesi kýiip, kózi shyghyp túrghan «Ar-Ojdan» mәselesi deputatardyng bir jinalysymen, ne bir kýngi bas qosuymen sheshile salatyn onay dýnie emes. Biz ony jaqsy týsinemiz. Ol jan-jaqty talqylaudy, ýlken zertteudi, ghylymiy-әleumettik saraptaudy jәne memlekettik, qoghamdyq, últtyq túrghyda arnayy baghdarlama qabyldap, ontayly sharalardy tegeurindi týrde jýzege asyrghanda jәne últ bolyp úiysyp, júrt bolyp júmylghanda ghana keledi. Biz Ardy saqtau júmysyn qozghau barysynda jana bir Amerika ashyp túrghanymyz joq. Qayta, qoghamnyn, halyqtyng kónilin osy qazaqtyng namysyn taptaytyn, últ ruhaniyaty salasyndaghy nómir birinshi problemagha kónil audaru, qoghamdyq pikir qalyptastyru, Sizderdi, Parlamentegi deputattarymyzdy osy mәselemen týbegeyli ainalasugha shaqyru bolyp tabylady. 

Óitkeni, últymyzdyng bolmysyna óte jat, las turizmderdin, las prostitusiyanyn, las geylerdin, las bordeli saunalardyn, las jyn-oynaqtardyng kesirinen bizding elimizge óte jaman las atau tanylyp otyr. Búny estigennen, kórgennen ólgen artyq dep sanaymyn. Arsyzdyqtyng shekten shyghuy elding ashu-yzasyn tudyruda. 

Júdyryqtyng ýstine júdyryq, osy 29 jyldyng ishinde myndaghan qazaqtyng qarakóz qyzdary tәnin satyp, últymyzdyng mentaliytetine jat jezókshelikpen shúghyldanyp ketti. Olardyng ishinde student qyzdar kóp. Qazaq qyzdary shet eldikterge jappay túrmysqa shyghuda. Olardyng sany kýn sanap kóbengde. Qazaq qyzdarynyng basqa últtardyng ókilderine negrlerge, týrik-qytaylargha, araptar men aljirlerge, europalyqtar men azerbayjandargha túrmysqa shyghuy 10 payyzgha jetip qaldy. Búl degening ne súmdyq? Qazaq últy qayda barady? Osylay qazaq qyzdary jat júrtqa kýieuge shygha berse 22 ghasyrda qazaq degen últ joyylady. sony oilaghan deputattar bar ma?

Dәl qazir elimizde 18 jastan 35 jas aralyghyndaghy 700 mynday qyzdarymyz túrmys qúrmaghan. 300 myngha tayau qandas bauyrlarymyz súr boydaq bolyp jýr. Búnyng ýstine ajyrasudy qossaq. Qazir әrbir 10 nekening 4-eui ajyrasyp otyr. Taghy bir súmdyq qazaqtyng jastaryn belsizdik kesepaty jaylap barady. Mamandardyng aituynsha, olardyng sany 30 payyzdan asyp jyghylady. Onyng kesirinen, ruhaniyatymyzdyng ósui kesheuildep, últtyq tәlim-tәrbiyemiz, ar-ojdan mәseleleri úmyt qaldy. Jastardy jaman, kir, las joldargha salatyn keshender boy kóterip, ar-úyatty joghaltty. Sonyng naghyz dәlelderining biri de biregeyi bizding elimizding «saunasy eng kóp» elge ainaluy der edim. Al, ol keshender shyntuaytyn aitqanda ar-namysty úmytyp, dýniye-qonyz jinaugha qúnyqqan biznesmender men kәsipkerlerdin, keybir qúqyq qorghaushylardyng kýrep las aqsha tabatyn, «bordel-sekshanalaryna», «jyn-oynaq» saunalaryna ainalyp ketti. Búl ne degen súmdyq? 

Biz osydan eki-ýsh jyldar búryn osy Almaty qalasynyng Almaly audanynda qansha sauna baryn eseptetik. Bir Almaly audanynda jetpis segiz sauna bar eken. Sonda Almatynyng jeti audanynda 546-dan astam «24 saghat» ýzbey  júmys isteytin «bordeli» saunalary bar. Olarda kýnde «jyn-oynaq». Osy ýrdis jaqsy ma jaman ba? Áriyne jaman. Osy saunalardyng kóbi ruhany azghyndyq, jenil jýristilerding shaytany mekenine ainalghan.

Osynyng bәrin oilap, zerdeden ótkizsek, tóbe shashymyz tik túrady. Jýregimiz auyryp, namysymyz qaynaydy. Biz qayda baramyz? Nege osynday kýige jettik? Dәl osy jaghdayda baylyq nege kerek, barlyq nege kerek? Kapitalizasiya, privatizasiya, transformasiya, naryq ekonomikasy, bai, bai jәne de bai kerek dep jýrip kýlkimizdi jinap ala almay qalyp jýrmeyik. 

Osy arsyzdyqtargha, últymyzgha mýldem jat qúbylystargha kelensiz jәitterge tosqauyldy qoyatyn uaqyt jetti, qadirli deputat myrzalar! 

Úsynysym: AR- NAMYS zanyn qabyldap, jastarymyzdyng tәlim-tәrbiyesine  basty kónil bólu. Áytpesek, masqara elge ainalamyz.

Qúrmetpen, Sәdibek Týgel

«Úly Dala Qyrandary» halyqtyq qozghalysynyng teng tóraghasy, QR enbek sinirgen qayratkeri, jazushy

Abai.kz