Kýni keshe ghana Jer komissiyasy bekitildi. Búl joly komissiyagha 80 adam mýshe boldy. Arasynda memlekettik biylikting tizginin ústaghan sheneunikter men oblys әkimderining orynbasarlary, esimderi elge tanymal sayasatkerler men Múhtay Tayjan, Dos Kóshim, Aydos Sarym, Jәnibek Qojyq, Dәuren Quat, Berik Ábdighaliyúly syndy qogham qayratkerleri de bar.

Olarmen birge, Ýkimet jariyalaghan úzyn-sonar tizimnen Ivan Sauer, Aleksandr Kasysiyn, Gennadiy Zenchenko, Aleksandr Hilinichenko, Igori Jabyak, Saha Manatov, Talap Núrbaev, Sergey Tereshenko sekildi onshaqty irili-úsaqty sharua qojalyqtarynyng iyesi de komissiya qúramyna kirgen.

Tizim arasynan Sergey Tereshenkony da taba alasyz. IYә. dәl sol Tereshenko, alghashqy premier, al keyinnen iri jer iyesi jәne latifundist atalyp jýrgen túlgha.

Halyqaralyq «Integrasiya» qorynyng basqaru kenesining tóraghasy, «Ordabasy qús» JShS men «Aleksandrovskiy sad» JShS-ginde, SDT Group, Sun-Bee Altai bal ónimin shygharu kәsiporynynda, «VITA Jetysu» mal azyghyna arnalghan dәndi-daqyl ósiru kәsiporynynda, «Evropolis Invest» qúrylys kompaniyasynda, Trans Caspian Resource logistika kompaniyasynda, «Madlen» kondiyterlik kompaniyasynda ýlesi bar kәsipker, Almaty men Ontýstik Qazaqstannyng qúrmetti azamaty, Izrailiding qúrmetti konsuly ataghy bar Sergey Tereshenko janadan jasaqtalghan Jer komissiyasynyng qúramyna endi. Qazaqstannyng orys, slavyan jәne kazak úiymdary qauymdastyghynyng jetekshisi ekenin de esterinizge salamyz.

Jalpy Tereshenko degen kim? 

Sergey Tereshenko Tәuelsiz Qazaqstannyng alghashqy premier ministri bolghan adam. Ol 1991-1994 jyldary premierlik qyzmetin atqardy. Keyinnen «Integrasiya» qoryn basqardy, «Otan» partiyasynda júmys istedi. Qazaqstan Halyqtar Assambleyasynyng mýshesi bolyp, assambleya qúramynda joghary lauazym iyelendi. Alayda Tereshenkony kópshilik júrt iri jer iyelenushi retinde tanidy.

Tereshenko kolhozdar men sovhozdardy taratyp, ony naryqtyq ekonomika zandylyqtaryna say beyimdeu prosesi sәtinde qyzmet atqardy. Sondyqtan el arasynda «ol tәjiriybesi sәtsiz ótti» degen jandar jeterlik. Ásirese jer telimderin bólu boyynsha qatelikter ketti degen oida. Premierding ózi iri jer teldimderin iyelenip alghan degen oy qogham arasynda toqtar emes. Búl turaly alghash ret 2002 jyly reseylik «Nezavisimaya gazeta» basylymynda «V Kazahstane zemly mnogo, no na vseh ne hvatiyt» atty maqalada aityldy. Onda Sergey Tereshenko «Otan» partiyasynyng basqarushysy jәne Qazaqstandaghy iri jer iyelenushi dep kórsetildi.

2011 jyly «Azattyq radiosynda» Súltan Han Aqqúlynyng «Sergey Tereshenko ózin «ortasha» jer iyelenushi dep sanaydy» atty súhbaty jariyalandy. Maqalada alghashqy premier-ministrden elding damuyna, ekonomikalyq ózgerister men auyl sharuashylyghynyng algha jylju qarqynyna qatysty saualdar qoyylady. Sol dialogtan ýzindi:

– Sizdi júrtshylyq Qazaqstandaghy asa iri jer iyelenushilerding biri dep sanaydy. Óziniz ben sharuashylyghyz jayynda ne aitasyz?

– Maghan sonday bir syrttay ataq tanyp qoyghan siyaqty. Birneshe sharuashylyghym bary ras. Aqmola, Qostanay, Ontýstik Qazaqstan oblystarynda belgili bir mólsherde jerimning bar ekeni de ras. Biraq ol tek jalghyz ózimdiki emes, seriktes adamdar da bar. Biday, jýgeri egemiz, Almaty oblysynda soya ósiremiz, men ol jerdi eshqayda alyp ketkenim joq.

– Siz ózinizdi «iri jer iyelenushimin» dep sanaysyz ba?

– Joq. Ortasha degenimiz dúrys shyghar.

– Sizdi Qazaqstandaghy iri jer iyelenushilerding bastauy dep ataydy, soghan kelisesiz be?

– Solay dey me eken?! Siz nening qansha ekenin, qalay ekenin kórgen joqsyz ghoy. Eng bastysy - jer kimning qolynda bolsa da, qarausyz qalmay, óndelui tiyis, - dep jauap beredi Tereshenko.

Týsingenimizdey Tereshenko ózin iri jer iyelenushisi sanamaydy, ortasha jer iyelenushisi dep esepteydi. Aqmola, Qostanay, Ontýstik Qazaqstanda iri jer telimderi baryn moyynday otyra, súhbat barysynda onyng kólemin aitudan bas tartady. Ýsh birdey oblysta jeri bar búrynghy premierdi «ortasha jer iyelenushi» dep oilaudyng ózi qisynsyz.

Aytpaqshy, Sergey Tereshenko 2011 jyly Qazaqstannyng Enbek Eri degen ataqqa da ie bolghan.

Búl ataqtyng resmy sipattamasynda: «Qazaqstannyng Enbek Eri ataghy Qazaqstan Respublikasyn ekonomikalyq, әleumettik-gumanitarlyq damytudaghy asa ýzdik jetistikteri ýshin beriledi. «Qazaqstannyng Enbek Eri» ataghyna ie bolghan adamdargha airyqsha erekshelik belgisi – Altyn júldyz jәne «Otan» ordeni tapsyrylady», - dep jazylghan.

Al Ýkimet bekitken 80 adamdyq tizimde búl ataqpen marapattalghan jalghyz adam Sergey Tereshenko emes eken. «Qazaqstannyng Enbek Eri» ataghyna iye:

Gennadiy Zenchenko (2008 jyly alghan),

Sayran Bukanov (2009 jyly alghan),

Ivan Sauer (2013 jyly alghan) bar.

Al «Forbes» tizimi boyynsha Qazaqstandaghy 50 iri kәsipkerding ishinde 38-oryngha jayghasqan Sergey Tereshenkonyng iri jer iyesi bola túra komissiya qúramynda boluy jeli qoldanushylarynyng narazylyghyn tudyruda.

Ka Myrza

Abai.kz