EAEO-gha mýshe bolu Qazaqstangha tiyimdi. Búl turaly QR Sauda jәne Integrasiya ministri Baqyt Súltanov jazdy. 

Súltanovtyng aituynsha, kóptegen kedergiler men shekteulerge qaramastan, EAEO-nyng Qazaqstan ýshin manyzy zor.

- Tәjiriybe kórsetip otyrghanday, әr integrasiyalyq birlestikte ekonomikalyq kóshbasshylar bar. Biraq ekonomikasynyng quaty az elderding paydasy - olar kýshti seriktesterding esebinen óz dengeylerin kóteredi.

Mysaly, Europalyq Odaqqa ekonomikalyq damu dengeyi әrtýrli, mýldem bir-birine úqsamaytyn 27 memleket kiredi. Europalyq Odaqta barlyq ózara saudanyng tórtten birin tek bir el - Europalyq Odaqtyng kóshbasshysy - Germaniya qúraydy. Shyghys Europanyng barlyghy derlik kóshbasshygha tartylady. Sonyng ishinde birlesken jobalar, yntymaqtastyq, bilim dengeyining jogharylauy, adamdar men kapitaldyng erkin qozghalysy.

Jәne múnday «integrasiya ózekteri» - negizgi qozghaushy kýsh bolyp tabylatyn elder әr birlestikte bar. NAFTA-da búl Amerika Qúrama Shtattary, ózara saudadaghy ýlesi shamamen 44%. Ontýstik Afrika Keden Odaghynda (5 el) jәne Ontýstik Afrika Damu Qauymdastyghynda (16 el) Ontýstik Afrika jetekshi rólge ie - ózara saudanyng 70% -ten asady. MERCOSUR-da Braziliya (50%) jәne Argentina (30%) bar. ASEAN-da (10 elde) búl Singapur, ózara saudadaghy ýlesi 30% -ten asady.

EAEO integrasiyalyq birlestigi jaghdayynda múnday "integrasiyanyng ózegi" tarihy túrghydan Resey bolyp tabylady. Oghan jalpy ónirlik ishki ónimnin, múnay men gaz óndirudin, tauarlar men kórsetiletin qyzmetterding jiyntyq eksportynyng negizgi ýlesi tiyesili.

Sonymen EAEO-dyng biz ýshin manyzy nede?

5 jyl ishinde birynghay ekonomikalyq kenistikte tauarlardyn, qyzmetterdin, júmys kýshining jәne kapitaldyng erkin qozghalysyn qamtamasyz etetin últtyq zannamasynyng qomaqty massiyvi qúryldy. Búl rette barlyq sheshimder konsensuspen qabyldanady - әrbir mýshe memleket onyng JIÓ-ne, qarjy jarnalarynyng mólsherine nemese halyq sanyna qaramastan teng dauysqa ie bolady.

Bizding eksport (shiykizattyq emes materialdardy qosa) EAEO mýshe-memleketterine 2015-2019 jj (ótken jyly saudadaghy barlyq kórsetkishterdi qúlatqan) 25% -ke nemese 5,1-den 6,4 mlrd AQSh dollaryna deyin ósti (Reseyge - 25%, Belarussiyagha - 2 ese, Qyrghyzstangha - 20%, Armeniyada - 6 ese ).

Iya, kóptegen kedergiler men shekteuler bar- sebebi әr el óz óndirushilerining mýddelerin qorghaydy (Qazaqstan da sonyng qatarynda). Biraq Euraziyalyq odaq alanynda biznesten týsetin, saudada kedergining boluy turaly shaghymdardy qarau merzimderi ýsh aidy qúraydy, al Dýniyejýzilik sauda úiymynda (EAEO bolmaghanda, biz sol Reseymen jәne Qyrghyzstanmen daularda óz mýddelerimizdi qorghaytyn edik,) múnday talap qoy eki-ýsh jylgha sozyluy mýmkin.

IYa, ekonomikalyq integrasiyanyng saldary әrdayym birdey bola bermeydi. Ekonomikanyng "kóp satylatyn" sektorlarynyng keneni jәne basqalardyng qysqaruy sózsiz. Integrasiya sózsiz investisiyalyq aghyndargha, Ekonomikalyq qyzmet pen kiristerdi bóluge әser etedi. Biraq ónirlik birlestikterge qatyspay, Birtútas ekonomikalyq ósu men ónirlik túraqtylyqty qamtamasyz etu is jýzinde mýmkin emes.

EAEO-nyng Qazaqstan ýshin manyzy dausyz. Resey basty sauda ortalyghy bolyp qala beretin odaq ishinde tengerimsizdik bayqalghanymen, Qazaqstan ýshin ónim ótkizu naryqtary kenende, kedendik tólemdermen shyghyndar qysqaruda, erkin sauda aimaqtary shenberinde elderding naryqtaryna qol jetkizu jenildeydi. Vietnam, Singapur, Serbiya, Iran jekelegen Qazaqstanmen, Reseymen nemese basqa respublikalarmen emes, Euraziyalyq odaqpen "dos" bolghysy keldi. Qazir Euraziyalyq odaqta ónerkәsiptik kooperasiyagha basa nazar audarylyp, keyinnen birlesken ónim ýshinshi elderge shygharylady. Búl bizge ekonomikamyzdy "jarqyndatugha" kómektesedi jәne qalghan senimsizdik dәrejesin tómendetedi.

IYә, EAEO-daghy yntymaqtastyqtyng ózara tiyimdiligin kýsheytu mәseleleri әli de kóp, birlestikke jekelegen qatysushylardyng sanksiyalyq qysymyna baylanysty saudada kedergiler men qiyndyqtar bar. Degenmen, ekonomikalyq ta, ekonomikalyq emes te paydasy basym,- dep jazdy Súltanov.

Abai.kz