Resey basshysy Vladimir Putin Lugansk jәne Donesk separatisterin jeke memleket dep moyyndau turaly sheshim shygharyp, arnayy jarlyqqa qol qoydy. Artynsha atalmysh separatistik aimaqtar men Resey arasynda dostyq, әriptestik jәne әskery kómek turaly kelisim jasaldy. Ony býlikshi aimaq basshylary birden ratifikasiyalady. 

Resey Lugansk pen Donesk aimaqtaryn olardyng búrynghy oblystyq shekarasymen moyyndady. Al qazirgi uaqytta sodyrlardyng qolynda oblystyng jartysy bar, sondyqtan lankester Ukraina biyligine «әskerdi әket» dep talap qoiyda. «Eger talap oryndalmasa, onda әskery qadamgha kóshemiz», - deydi. Putin de óz kezeginde Ukraina biyligine talap qoydy. Talaptarynyng ishinde Qyrymdy moyyndau, Donbasspen kelisimge kelu, shekarany qayta qarau, NATO-gha kiruden bas tartu degen joldar bar. Ukraina biyligi búl talaptardy oryndamaytynyn aityp ýlgerdi.

Reseyding halyqaralyq sharttargha qarsy agressiyalyq әreketine Batys joyqyn sanksiyalarmen jauap qatuda. Ayta ketu kerek, Batys sanksiyalardy eki paketke bóldi. Birinshisi Reseyding LHR men DHR atty eki separatistik aimaqty derbes el dep moyyndauyna qatysty, al ekinshisi Resey әskeri Ukraina jerine basyp kirgen jaghdayda engiziledi.

Europa elderi jekeley sanksiya salugha kóshti, Europalyq kenesting birlesken sanksiyasy da salynady. Eng auyr sanksiya retinde «Soltýstik aghyn – 2» gaz qúbyryn sertifikattau mәselesi toqtatyldy. Búl sózsiz Mәskeuge ýlken soqqy bolyp otyr. Sebebi atalmysh jobagha Resey 11 mlrd dollar qarjy júmsady. Sarapshylar búl aldaghy uaqytta Resey ekonomikasyna keri әseri bolatynyn aituda. Medvedev bolsa «Europa gazdyng kubyn 2000-nan satyp alugha dayyndalsyn», - dep jazdy. AQSh biyligi bolsa «gaz qúbyry aqyry teniz astynda esh qoldanyssyz shirip qaluy da mýmkin», - dep naqty aitty. Germaniya biyligi «Soltýstik aghyngha» sanksiya saludan qashqaqtap kelgen edi. Alayda Reseyding agressiyasy men Vashingtonnyng batyl sheshimderinen keyin baryp, Berlin atalmysh qadamgha baryp otyr.

Úlybritaniya da Reseyge ondyrmay sanksiya salushylardyng biri. Úlybritaniya Reseyding bes banktyq sektoryna, Resey preziydentine jaqyn túlghalargha sanksiya saldy. «Rossiya», «Promsvyazibank», «Industrialinyy sberegatelinyy bank», «Chernomorskiy bank razvitiya y rekonstruksii» jәne «Genbank» endi sanksiyanyng qúryghynda. Úlybritaniya atalmysh bankterding barlyq aktivterin búghattap tastady. Sonymen qatar Úlybritaniya premieri Boris Djonson jaqyn arada Resey Ukrainagha basyp kiretinin eskertti jәne sanksiyalar tek «alghashqy transh» ekenin basa aitty.

Jeke túlghalardan Timchenko men Rotenbergterge sanksiya salyndy. Putinge jaqyn túlghalar, mlrdtaghan dollar baylyghynan aiyryluy mýmkin. Olardyng esepshottary búghattalyp, ózderi Úlybritaniyagha kiruge tyiym salyndy.

Sanksiyalyq paketterdi әzirleushilerding basynda AQSh túr. AQSh biyligi búghan deyin de qatang sanksiyalar salatynyn anyq aityp kelgen edi. Sonymen Bayden bastaghan biylik Reseydi qyspaqqa ala bastady. Resey preziydentin qarjylandyryp otyr degen kýdikpen «VEB.RF» jәne PSB bankterine sanksiyalar salyndy.

Sanksiyalyq tizimde VTB bankining preziydent orynbasary Denis Bortnikov, FSB basshysynyng úly Petr Fradkov, PSB basshysy, «V kontakte» gendiyrektory bar. Olardyng AQSh-taghy mýlikteri tәrkilenip, esepshottary búghattaldy. Olarmen qarjylyq negizde baylanys jasaugh sauda jýrgizuge tolyq tyiym salyndy.

Sonday-aq «VEB.RF» pen PSB-gha qarasty 42 kompaniya sanksiya tizimine endi. SSKA futbol kluby da sanksiyanyng qaqpanynan qútyla almady. PSB - Reseydegi segizinshi iri qarjylyq institut sanalady. Reseyding qorghanys salasyna qatysty memlekettik tapsyrystyng 70 payyzyn 2018 jyldan bastap PSB iske asyryp keledi. AQSh Reseyding suverendi qaryzyna da sanksiya salyp, ony batystyq qarjylandyru mýmkindiginen aiyrdy.

Europalyq qauymdastyq Reseyding 351 deputatyna sanksiya saldy. Ol turaly Borreli bylay dep jazdy: «Endi Milanda shoping jasap, Sen-Tropede kesh úiymdastyryp, Antverpende almaz satyp alu bolmaydy. Búl eng birinshi qadam», - dedi ol.

Jalpy Ukraina qaqtyghysy ushyqqaly beri 23 reseylik kәsipker 32 mlrd dollar qarjysyn joghaltqan. Sarapshylar sanksiyalar Reseyding stagnasiyasyn arttyryp, damuyn tejeytinin aityp otyr. Al bolashaqta «Tozaq sanksiyalary» dep atalatyn arnayy sanksiyalar paketi engizilse, onda tipti Resey ishinde túraqsyzdyq artatynyn aituda.

Ka Myrza

Abai.kz