Bizde ózi biylik, basshylyq degen bar ma? Aqorda, sol Aqordanyng ainalasyndaghy qaptaghan shendi-shekpendilerdi, qúzyrly ministrlikterdi aitamyz. Bar bolsa nege ýnsiz? Ayday әlem kórgendi, Qazaqstan biyligi kórse de kórmegendey, ýnsiz jatuy qalay? Dәl osylay súrau saluymyzgha sebep bar.

Kýni keshe ghana Bayqonyr gharysh ailaghynda Halyqaralyq dengeydegi seperatistik aksiya ótti. Resey preziydenti Vladimir Putinning Ukraina territoriyasyna basqynshylyq joryghyn qoldau aksiyasy. Shamamen 30-gha juyq kólik Putindik soghys simvoly – «Z» jәne «V» belgilerin beynelegen.

Ony «Roskosmostyn» bastyghy Dmitriy Rogozin degen dәu sheke sýiinshilep, ózining әleumettik jelidegi paraqshasynda taratty.

«Býgin Bayqonyr qalasy men Bayqonyr gharysh ailaghynda RF preziydenti V.Putin men RF Qaruly kýshterin qoldau aksiyasy ótti. Aksiyany úiymdastyrushylar – Bayqonyr qalasy әkimdigi, «Roskosmos» MK qyzmetkerleri men «Bayqonyr Bolashaghy» jastar qozghalysy. Ayta keteyik, Qazaqstandaghy eldik tolqular kezinde Bayqonyr qalasy әkimdik, qala túrghyndary, «Roskosmos» qyzmetkerleri jәne Reseylik ÚQShÚ kýshterining kómegimen qauipsizdik pen túraqtylyqty saqtap qaldy», - dep jazypty.

Birinshi mәsele - Resey preziydentining basqynshylyq joryghyn hәm qan-qasap soghysty qoldaushylar tek «Bayqonyr» gharysh ailaghyndaghy «Roskosmos» qyzmetkerleri emes. Bayqonyr qalalyq әkimdigimen ondaghy oqushy jastar! Rogozin solay deydi.

Áueli olar – Qazaqstandyq oqushylar. Jelide taraghan aqparattargha sýiensek, olar 10-11 synyp oqushylary, M.IY.Nedelin atyndaghy Bayqonyr Elektroradiotehnikalyq tehnikumnyng tәlimgerleri eken.

Osy jerde eki Zandy atap kórseteyik. Birinshisi – QR Konstitusiyasynyng 20 baby, 3 tarmaghy. Onda «soghys propagandasyna» ýzildi-kesildi tyiym salynghan.

Al Bayqonyrda qazaq balalarynyn, Qazaqstan balalarynyng Putindik soghys propagandasyna tartyluyn qalay týsinemiz? Búl zansyzdyqqa kim jauap beredi?

Ekinshi Zang – «QR Bala qúqyghy turaly» Zan. Onyng 36 jәne 39 baptarynda «balalardy nәsildik, últaralyq, әleumettik arazdyq, soghys, terrorizm t.b.» nasihattayttarynan qorghau turaly taygha tanba basqanday jazylghan. Atalghan Zangha sәikes, kәmelet jasqa tolmaghan balalardy (al keshegi Rogozinning aksiyasyna qatysqan balalar 15-17 jas shamasynda) soghys propagandasyna tartugha – qylmystyq jauapkershilik kórsetilgen.

Ekinshi mәsele – soghysty qoldau aksiyasyn úiymdastyrushylardyng biri – Bayqonyr qalalyq әkimdigi.

Bayqonyr qalasy – 77 myng jan sany bar qala. Ol – Qazaqstannyng territoriyasy. Qalany Resey 2050 jylgha deyin «Bayqonyr» gharysh ailaghymen birge jalgha alghan.

Qazaqstandaghy statusy – Respublikalyq manyzy bar qala. Alayda, Bayqonyr qalasy ornalasqan Qyzylorda oblystyq әkimdigining resmy saytynda oblystyng qúramy retinde kórsetilmegen.

Reseydegi statusy – Federaldyq manyzy bar qala (jalgha alu merzimi ayaqtalghangha deyin). Biraq, Resey Federasiyasynyng subiektisi emes!

Endi jogharydaghy mәselege qaytyp oralayyq. Qazaqstan biyligi Ukraina men Resey arasyndaghy 24 aqpanda bastalyp, 15 kýnnen beri jalghasyp kele jatqan qan-qasap soghysqa qatysty pozisiyasyn resmy jariyalady. Qazaqstan búl mәselede – beytarap ekenin, soghysty toqtatyp, taraptargha kelissóz ýstelin úsynatynyn aitty. Tipti, Ukrainagha gumanitarlyq kómek te jiberetin bolyp kelisti. Al býgin Antaliyada ótetin Ukraina-Resey Syrtqy ister ministrlerining kezdesuine araghayyndyq aitu ýshin Qazaqstannyng eks-preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng attanghany belgili boldy.

Yaghni, Qazaqstan – soghysty qoldamaydy! Alayda, Resey jalgha alyp otyrghan Bayqonyr basshylyghy Qazaqstannyng búl pozisiyasyna pysqyrmaytynyn keshe naqty ispen kórsetti. Ol az deseniz, soghys propagandasyna qazaq balalaryn, Qazaqstan balalaryn aralastyrdy. Sóitip, QR Zandaryn taghy búzdy.

Bizshe bolsa, búl bassyzdyqqa QR Bas prokuraturasy qúqyqtyq bagha berui tiyis. Bayqonyr qalasy ornalasqan Qyzylorda oblystyq әkimldigi, Qazaqstandaghy oblys basqaryp otyrghan jalghyz әiel dep dәripteletin Gýlshara Naushaqyzy, Múhtar Tireuberdi tizginin ústaghan QR Syrtqy ister ministrlikteri ýnsiz qalmauy kerek!

Ázirge biz búl atalghan lauazymdy kisilerding atalghan faktige qatysty «lәm-miym» dep ýn qatqanyn estigen joqpyz. Sondyqtan, saualymyzdy jogharyda tótesinen qoydyq!

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz