Jurnalist әri Shymkent qalasynyng Polisiya departamentining baspasóz hatshysy Móldir Bekeeva ózine qol júmsap, jansaqtau bólimine týsken. Qalalyq Orynbaev atyndaghy giyperbariyalyq oksiygenasiya ortalyghyna jetkizilgen. Áleumettik jelidegi aqparattargha senetin bolsaq, Móldir әli esin jimaghan. Oqigha keshe keshkisin bolghan. Saghat 21:00 shamasynda Móldir Bekeeva Facebooktegi paraqshasyna ýlken jazba qaldyryp, ózine qysym kórsetilip jatqanyn, 378 bap boyynsha qylmystyq is ashylghanyn jazghan. Jazba sonynda ol "júmystan da, ómirden de ketudi sheshtim" deydi.

Móldirding tolyq jazbasy kelesidey: "Men syndym... Sabyrym tausyldy...
Býgin Shymkent qalasy Polisiya departamentindegi qyzmetimnen kettim. Jәy ketken joqpyn, ýstimnen qylmystyq is ashylghan son, kettim!
Qyzmet-mansaptyng sonshalyqty adam ómirinen de qymbat ekenin búlay maghan úghyndyrady dep oilamadym. Adam óz ómirin qalaysha qiya salady dep oilanatyn edim. Endi týsingendeymin...

Áleumettik jelilerde taraghan beymәlim jala audiojazbagha barynsha shaghylmay, búl da bir Allanyng bergen synaghy, kóteruim kerek dep ishten tynyp, syr aldyrmay jýrgen edim. Biraq, jan-jaqtan jinalghan qúzghyn keypindegi «er-azamattar» mening auyryp, saulyghym syr berip jatqanyna qaramay: «Ýstinnen is qozghaldy. Júmysqa qashan shyghasyn?» dep mazalay bergen son, býgin baryp júmystan ketetinim jayly aryzdy jazyp, tastap kettim.

Ádildik ýshin sonyna deyin kýresuge bolar edi... Biraq, ol kisi – «myqty», arqasynda «MYQTY» adamdar túr! Jalghyz ózim ne istey alamyn? Songhy jazbamda ózge de jastar mening qazirgi mýshkil jaghdayyma týspesin dep, meni osynday kýige jetkizgen adamdardyng is-әreketterin ashyq jazyp ketkim keldi...

Men, qarapayym pedagogtar әuletinen shyqqan qyzbyn. Departamentten úsynys týsken kezde, ózim zang baghytyndaghy baghdarlamalardy jýrgizip jýrgen son, úsynysty birden qabyldadym. Ármen qaray ózimdi memlekettik qyzmette de synap kórgim keldi. Elge qyzmet etu - sonshalyqty jauapty әri auyr bolatynyn biri - bilse, biri - bile bermeydi. Al mening jýktelgen júmysty tynghylyqty, adal atqaruym – osynday qudalaudyng «qúrbanyna» ainaldyrady dep te oilamadym... Songhy 2 aidyng ishinde qu biylikting qúlqyny men qyzmetten quu ýshin maghan qanday qysym kórsetilmedi?! Biraq, jana kelgen basshylyq qyzmet ornym ýshin sonshalyqty qastandyqqa, qiyanatqa barady dep oilamadym...

Qúrmetti eks-әriptester, BAQ ókilderi!
Mening shyndyghymdy da jazynyzdarshy, mýmkin basqalardy da osynday «qudalaudan» qútqaryp qalarmyz. Qudalaugha úshyrap jatsa da, ishten tynyp, janyn jegidey jep jýrgen әriptesterim jeterlik... Janym ashidy.
...Men óz erkimmmen emes, mәjbýrli týrde kettim. Búlar adamdy júmystan ketiru ýshin neshe týrli qiytúrqy aila-amaldardy tabady eken ghoy! Býgin, soghan kózim jetti! Tanertengisin júmysqa barghanymda, saghat 8-30-da júmys telefonyma Anyqtau basqarmasynyng bastyghy – Núrdaulet Sýieubekov habarlasyp, ýstimnen qylmystyq is qozghalghanyn aitty jәne erteng tergeuge keliniz dep shaqyrdy. Qylmystyq is QR QK 378 baby 1-bóligimen (Biylik ókilin qorlau) ERDR 227 900031000227 nómirimen tirkeuge alynghanyn jetkizdi. Qaulyny súraghanymda, «Siz BAQ betterine jariyalap jiberesiz dep qorqamyz, erteng týs qayta 15:00-de qolynyzgha ústatamyz, biraq eshqayda jariyalamaysyz degen shartpen jәne ol ýshin arnayy qol qoydyryp alamyz», - dedi. Nege býgin bermeysizder, qylmystyq is keshe ashylghan dediniz ghoy, degenimde, «Býgin anyqtaushy basqa sharualarmen jýr, onyng ýstine Sizge erteng tanystyrylyp, tabystalady dep kelisilgen», - dep qysqa qayyrdy. Eki aidan bergi kórip jatqan psihologiyalyq qysymgha, qudalaugha deni sau er-azamattar da tótep bere almaytyn shyghar!

Oqigha Sizderge týsinikti boluy ýshin, bәrin basynan bayandayyn...
Ózim «Qantar oqighasynda» - el basyna kýn tughanda ýiding betin kórmey, tәuliktep úiyqtamay, qala men halyqtyng amandyghy ýshin qaltqysyz sonyna deyin qyzmet ettim. Sóitip jýrgende, departamenttegi basshylyq auysty. Jana bastyghymyz Q.Dәlbekov myrza kelgende, aldyna kirip: Men júmystan keteyin, qalasanyz qazirden-aq ornymdy bosatayyn, dedim. Sebebi, ol kisi turaly kópshilik:«Dәlbekov degen – Elbasy N.Nazarbaevtyng tughan qúdasy, endi Shymkentte tek jemqorlyq jaylaydy», - dedi. Sondyqtan, men ol kisimen júmys istese almaytynymdy birden sezdim. Biraq, Q.Dәlbekov myrza: «Joq, eshqayda da ketpeysiz, ornynyzda qalasyz. Mende generalmyn, mening jasym zeynetke jaqyndady, elge qyzmet jasaymyz», - dedi. Men zeynetke shyghatyn adam abyroy ýshin júmys atqarady ghoy dep, әkemdey kisige sendim. Kelesi kýni shaqyryp: «Móldir, júmysty bastayyq! Sening jaqsy qyzmetker ekenindi estidim. Saltanat Týrkistanda qalady, ony múnda әkeletin oiym joq. Jurnalisterdi ózing jaqsy tanisyn, әriptesterin. Endi bizding Týrkistandaghy «әdis» boyynsha, jekeley «stavkilerin» berip, meni maqtau-madaqtaugha kóshiru kerek. Jәilap, ózing әrqaysysymen sóilesip shyq. Al qarjy jaghyn esh uayymdamasang bolady. Shәiin-mayyn bәrin kóteremiz. Ol jaghyna jeke qúram da bizge «jaqsylap» kómektesedi»,-dedi. Men birden shoshyp kettim de, bizde búghan deyin onday jýie bolmaghan. Men әriptesterimning aldynda búlay jasap, abyroyymdy tókpeytinimdi aityp, ýzildi-kesildi qarsylyq bildirdim. Búl – baryp túrghan qylmys, jemqorlyq qoy! Men eshqashan zansyz әreket jasamaymyn dep ashyq aittym. Sol sózim general myrzagha únamay qaldy ma, bilmeymin, әiteuir sol sәtten bastap generaldyng maghan degen «kózqarasy» kýrt ózgerdi. Qysymgha, qudalaugha úshyray bastadym... Jalghyz men emes, qyzmetine adal, taza әriptesterim de dәl osy jaghdaydy bastan keship jatqanyn kózim kórdi. Oghan dәlel retinde, bir apta ishinde, bir kýnde Týrkistannan ondaghan adam auysyp keldi, tipti 7-ui basshy qúramgha taghayyndalyp ýlgerdi. Onyng ishinde, men biletin Jergilikti polisiya qyzmeti basqarmasynyng bastyghy - U.Myltyqov, Tyldy qamtasyz etu basqarmasynyng bastyghy - M.Chiltanbaev, Aqparattandyru jәne baylanys basqarmasynyng bastyghy - N.Nuraliyev, Qarjylyq qamtamasyz etu basqarmasy bastyghynyng orynbasary - A.Kulenova, Shtab basqarmasy bastyghynyng orynbasary - S.Qarakózova. Odan bólek, ózining tughan balasynyng bajasyn da Týrkistannan Shymkentke lauzymdy qyzmetke, yaghni, qúdasy - Aliybek Mombekovty Kriminaldy Polisiya basqarmasy bastyghynyng orynbasary etip taghayyndady dep estidim. Taghy da departamenttegi basshylyq oryndargha Jalghasov pen Seltanov taghayyndalsa, tanqalmanyzdar! Antikordyng qúlaghyna «altyn syrgha»! Búl tek apparattaghy auys-týiis, qalalyq departamentke qarasty audandyq basqarmalargha da Týrkistannan auysyp jatqandar jeterlik. Q.Dәlbekov myrza endi búnyng bәrin joqqa shygharatyn shyghar! Biraq, departamenttegi beynebaqylau kameralary men kadrdaghy qújattardy joqqa shyghara almaydy! Ministrding ózi jedel keneste “komandalyq” kóshudy toqtatyndar dep qatang tapsyrdy, Dәlbekov myrza tayaqtyng úshy ózine tiyip ketetinin sezdi me, jeke qúramdy jinap alyp: “Auysyp kelip jatqandardyng barlyghy Týrkistanda pәter jaldap túrady. Ýileri joq”, - dep aqtap alghysy keldi. Qansha aqtaghanymen de, әleumettik jeliden departament qyzmetkerleri, onyng ishinde Qarakózova hanymgha Týrkistannan memlekettik baghdarlama boyynsha ýy berilgenin kórdik. Endi ol baspanalardyng memleketting balansyna qaytarylghan-qaytarylmaghandyghyn Antikor tekserui kerek dep oilaymyn!

Dәl men siyaqty qudalaugha departamenttegi shtab basqarmasy bastyghynyng orynbasary S.Aqbaev myrza ilikti. Ol kisini jeke qúram qatty qúrmetteytinin ketkennen keyin bildim. Departamentte u-shu, abyr-sabyr, tipti «bolinichnyi» ashtyryp ketushiler kóbeyip ketti... birinen son-biri... Osylaysha, general Dәlbekovtyng sebepsiz «júmystan quu» operasiyasy sәtti jalghasa berdi... Baspasóz hatshy әri resmy ókil retinde maghan da tynyshtyq bermey, әkelmeym dep otyrghan Qarakózova hanymdy әkeldi. Sol arada mening qyzmettik kólikti ótkizip, kabiynetimdi shúghyl bosatuymdy da talap etti. Zang jýzinde departamentting resmy ókili men ekenimdi bile túra, qyzmet ornymnan ketpey jatyp, ózin әleumettik jelide resmy ókil dep jariyalady. Qysym múnymen shektelgen joq, olar meni qylmystyq jazagha tartu ýshin jәne maghan keri әserin tiygizu ýshin prokuraturanyng rúqsatynsyz qylmystyq jariyalaugha jatpaytyn aqparattardy taratty. Zansyz әreketter odan keyin de ýdey týsti, tipti QR QPK 201-babyn (sotqa deyingi tergep-tekseru derekterin jariya etuge jol berilmeu) óreskel búzyp, jariyalaugha jatpaytyn qúpiya derek-materialdardy әleumettik jelilerge ýstin-ýstine bólise berdi. Búl qadamnyng zansyz ekenin qanshama ret departament bastyghyna aityp, tiyisti talaptargha sәikes BAQ-qa qylmystyq aqparattardy taratuda qala prokuraturasynan resmy rúqsat súratyluy tiyis ekendigin jetkizgenimde, tipti tyndaugha qúlyq tanytpady. “Kez kelgenning aldynda bolsyn jauap beremin. Men - Dәlbekovpyn! Kez kelgen prokuror, tipti Bas Prokurordyng orynbasary – Erekenmen bәrin sheship qoyghanmyn!”,-degen dóreki jauap aldym. Joghary basshylyq tarapynan solay sheshim qabyldanghan son, zandylyghyn prokuratura beredi degen senimde boldym. Aragha apta salyp, Prokuratura óz kezeginde: «Shymkent qalasy polisiya departamentinen shyqqan aqparattargha tikeley Siz jauaptysyz», - dep, búl óreskel zansyzdyqtar ýshin eskertpe hattar joldap, menen týsinikteme de aldy. Sol kezde prokuratura shaqyryp jatyr dep aldyna shyryldap barghanymda: «Men prokurorlargha aityp qoydym. Uayymdaudyng esh qajeti joq, bәrin telefonmen-aq sheship beremin. Resmy súranys hat joldap tipti qajeti joq. Bәri Dәlbekovten ayaq tartady», - dep ózi kesip aitty. Qarakózova hanym da qadaghalaushy organgha qúlaq aspay, әleumettik jelide qylmystyq aqparattardy bólisip jatty. Prokuratura eskertpe hattan nәtiyje shyqpaytynyn týsinip, týsinikteme talap etuden bólek, ózderi arnayy tәrtiptik kenes ótkizuge sheshim qabyldaghan-dy. Onyng sheshimin qala prokurory Gh.Múqanov myrzanyng ózi aita jatar.
Búghan qaramay, Q.Dәlbekov myrza memlekettik qyzmetkerler konkursyn da zansyz ótkizip, Qarakózovanyng tuys inisi “Núrtaza Abdihalyq” esimdi qyzmetkerdi de Shymkentke, onyng ishinde baspasóz qyzmetine aldyrtty. Kýn búryn meni shaqyryp:”Konkurs qújattaryna qol qoy, men búiryq shygharamyn”,-dedi. Men zansyz ótken konkursqa qol qoya almaytynymdy aitqanda, “Sensiz-aq, ótkizemiz”, dep, komissiya qúramyna baspasózge qatysy joq esepshi sekildi qyzmetkerlerdi bekitip, konkurs ótkizgenine de kuә boldym.
Týrkistandaghy «kóshpen» kelgender arasynda buhgalter de bar. Ony osy jazbamda atauymnyng sebebi, ótken ailardaghy zandy enbekaqymdy әli kýnge ala almay jýrmin. Búl da maghan jasalghan psihologiyalyq qysymdarynyng bir týri shyghar, aqshasyz qinalsyn degen...

Preziydentimiz Q.K.Toqaevtyng ózi: “Komandalyq” auys-týiis pen barmaq-basty, kóz-qysty zansyz әreketter, tuystyq taghayyndaular tyiylsyn!», - dep qatang tapsyrma berdi. Biraq, bizding Jana Qazaqstanda «eski jýienin» adamdary ketpey, Preziydentimizding Joldaulary oryndalmaytynyna anyq kózim jetti...

Júmys ta, qyzmet te, mansap ta... bәri - Ózderine! Adamnyng ómirine qiyanat jasaumen kelgen qyzmet – ózderine búiyrsyn! Dәl qazirgi mening sharasyz halimdi eshqaysynyz sezine de almaytyn shygharsyzdar...

Ómir, onyng ishindegi adamdar sonshalyqty qatygez dep oilamadym! Mening búl jaghdayym ata-anama da auyr tiydi, olardy júbatatyn tipti sóz taba alar emespin. Ata-anamnan el aldynda osynday masqarany kórude dәrmensizdik tanytqanym ýshin... keshirim súraymyn! Osy songhy jazba-hatymdy әleumettik jelige jazyp, ózin aqtaghysy kelip otyr dep jazatyndar tabylatyn shyghar... Biraq endi maghan, bәribir! Men endi Allanyng aldynda ghana esep beremin! Sebebi, Dәlbekov myrzanyng aldyna shyndyqty aityp, bir emes birneshe ret barghanymda, ol meni tipti tyndaghysy da kelmedi. Ashylghan qylmystyq isting ózi - jýz payyz sol kisining qolymen jasalyp otyrghanyna senimdimin, meni júmystan óz erkimmen ketiru ýshin jasap otyrghan kezekti is-әreketi ghoy! Búlar meni qylmystyq jazagha tartpay tynbaydy, sol ýshin… Men endi júmystan ghana emes, ómirden ketkendi de jón kórdim…

Barlyq tuys-jaqyndarymnan, tanystarymnan mening tarapymnan ketken aghattyq nemese qatelik bolsa, keshirim súraymyn!".

Jazbamen qatar Móldir júmystan shyghu turaly ótinishining suretin de salypty.

Shymkent Polisiya departamenti búl oqighagha qatysty әli resmy týsinikteme bermedi. Belsendi Aygýl Orynbek: "Móldir reanimasiyada komada jatyr eken, әli ózine kelmegen! Otbasy mýsheleri shok bolyp otyrghanda, “polisiya qyzmetkerleri tynyshtyq bermey jatyr”, dep maghan habarlasuda!
QR Bas prokuraturasy / nazargha alularynyzdy súraymyn!
Búl isti polisiya emes Últtyq qauipsizdik komiyteti nemese Antikor tergeu kerek! Óz qylmystaryn jabu ýshin polisiya basshysy ayanyp qalmasy anyq! Qayta polisiyalardan qorghaytyn kýzet qoydy talap etemin. Ol óz hatynda polisiya basshysynan qysym kórgenin jazghan!
Qylmystyq kodeksting 105 baby boyynsha ózin ózi óltiruge deyin jetkizgeni ýshin tergeu kerek!" degen jazba qaldyrdy.

Abai.kz