Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Janalyqtar 2423 0 pikir 7 Aqpan, 2013 saghat 05:57

Ashyq hat: Kósh toqtap túr. Qaydasyn, Qazaqstan?

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti

N.Á. Nazarbaevqa,

Ýkimet basshysy S.N. Ahmetovke!

Ashyq hat

Álemning 40-qa tarta elinde, 5 mln-nan astam qandasymyz túrady, olardyng 1 mln-y ata júrtyna oraldy dep bórkimizdi aspangha atqanymyzben, 20 jylda tek olardyng úrpaghy ghana oraldy, demek 5 mln. qandasymyz ornynan qozghalghan joq degen sóz.

Kórshi qytayda 1,5 mln-nan astam qandasymyz túrady. Ol eldegi qazaq mektepteri qytay tildi mektepterge qosylyp bitti. Kelesi 10 jylda ol elden ana tilin bilmeytin, dýbara qazaqtardy  ghana  kezdestiriuimiz múmkin .

Qazirgi kezde kósh toqtady, onynda әrtýrli sebepteri bar. Mysaly mәselege Qytay jaghynan  qarasaq QHR ókimeti:

1.    Áleumettik jaghdayy tómen otbasylaryna әrtýrli jәrdemaqy taghayyndap otyr;

2.    Orta mektep oqushylaryn qytaylar tyghyz qonystanghan ólkelerge jiberip, aqysyz oqytu týzimin jolgha qoyghan;

3.    Qytaydyng Shynjang ólkesining ortalyghy  Ýrimji qalasyndaghy Qazaqstannyng vizalyq tәrtip bólimining bastan-ayaq qandastarymyzgha vizany kezekpen berip, әure-sarsangha saludyng jýiesin qalyptastyrghan;

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti

N.Á. Nazarbaevqa,

Ýkimet basshysy S.N. Ahmetovke!

Ashyq hat

Álemning 40-qa tarta elinde, 5 mln-nan astam qandasymyz túrady, olardyng 1 mln-y ata júrtyna oraldy dep bórkimizdi aspangha atqanymyzben, 20 jylda tek olardyng úrpaghy ghana oraldy, demek 5 mln. qandasymyz ornynan qozghalghan joq degen sóz.

Kórshi qytayda 1,5 mln-nan astam qandasymyz túrady. Ol eldegi qazaq mektepteri qytay tildi mektepterge qosylyp bitti. Kelesi 10 jylda ol elden ana tilin bilmeytin, dýbara qazaqtardy  ghana  kezdestiriuimiz múmkin .

Qazirgi kezde kósh toqtady, onynda әrtýrli sebepteri bar. Mysaly mәselege Qytay jaghynan  qarasaq QHR ókimeti:

1.    Áleumettik jaghdayy tómen otbasylaryna әrtýrli jәrdemaqy taghayyndap otyr;

2.    Orta mektep oqushylaryn qytaylar tyghyz qonystanghan ólkelerge jiberip, aqysyz oqytu týzimin jolgha qoyghan;

3.    Qytaydyng Shynjang ólkesining ortalyghy  Ýrimji qalasyndaghy Qazaqstannyng vizalyq tәrtip bólimining bastan-ayaq qandastarymyzgha vizany kezekpen berip, әure-sarsangha saludyng jýiesin qalyptastyrghan;

Solay bola túrsa da,  arghy betten tarihy otanyna oralghysy keletinder sany az emes. Olarda arman bar da - dәrmen joq. Qazaqstan jaghy qaghazbastylyqpen týrli kedergilerden aryla almay otyr, sondyqtan da el Preziydentinen jәne Ýkimetinen ótinerimiz:

1.    Qytaydyng Ýrimji qalasyndaghy, Qazaqstannyng vizalyq tәrtip bólimi qazaqtargha kezeksiz viza ashudy jolgha qoysa;

2.    6-16 jasqa deyingi oqu jasyndaghy balalardy ata anasyna tirkeudi qalpyna keltirse (búl tek Ile aimaghynda ghana atqarylyp otyr);

3.    Qytaydaghy qandastarymyzdyng balalary mektepterde qoghamdyq pәnderdi qazaq tilinde oqysa, al jaratylystanu pәnderin qytay tilinde oqytsa da bola beredi;

4.    Sheteldegi qandastarymyz shekaradan óterde, alyp ótetin әrtýrli auylsharuashylyq qúral-jabdyqtaryna, tehnikalaryna Qazaqstan jaghy keden salyghyn eselep aluyn toqtatsa;

5.    Qytaydyng Shynjang ólkesi Ýrimji qalasynan «Qazaqstan mәdeniyet ortalyghy» qúrylsa;

6.    Qazaqstangha oralghan qandastarymyzgha, tirkeuden bastap azamattyq alu jәne taghy basqa jaqtardaghy qaghazbastylyqty jenildetse;

7.    Qandastarymyzdyng kópshiligi eginshi-malshy bolghandyqtan, olardyng ýy saluyna әri egistik pen jayylym, jer telimderin aluyna mýmkindikter jasalyp, tegin jer berilse;

Qazirgi kezde auyl audan әkimderine barsanyz, jer 49 jylgha jalgha berilip ketken dep manayyna jolatqysy kelmeydi.

8.    Shetelden keletin qazaq studentterine kvota 2 payyz (1400 oqushy) ghana, ony nege 5 payyzgha kótermeske? Ári olardyng uniyverstetterde jýrip, azamattyq aluy qamtamasyz etilse. Sóitip, uniyversiytetti bitire sala júmysqa ornalasyp ketuine jol ashylsa;

9.    Búrynghy ishki ister ministirligine qarasty kóshi-qon komiyteti oralmandargha azamattyq jәne kvota beru júmysymen ainalysqan. Osy komiytet azamattyqqa qújat jinaghan  oralmandardan: túrghylyqty elining azamattyghynan shyghyp kel jәne sottalmady degen qaghaz әkel degen siyaqty qandastarymyzdyng túrghan elining zanyna qayshy keletin, qisynsyz qaghazdar talap etip, oralmandardyng azamattyq aluyna kedergi jasap baqty. Endigi enbek ministrligi osy kelensiz jaghdaylardy bolghyzbaydy dep bilemiz. Taghy da ótinerimiz, ýkimet janynan arnayy kóshi-qon agenttigi qúrylyp, oralmangha qatysty barlyq júmystar osy agenttikke jýktelse;

10. Elbasynyng oralmandardy soltýstik aimaqtargha ornalastyru jónindegi oiyna kelisemiz, biraq búl jaghday «Núrly kósh» baghdarlamasyndaghyday bylyqqa  aparmasa bolghany. Oralman qonystanatyn eldi-mekenning mektep, auruhana, jol, elektr quaty, poshta t.b qajettiliktermen qamtamasyz etilip, egistik, shabyndyq-jayylym  jerleri    qarastyryluy kerek dep bilemiz;

11. Elge oralghan qandastarymyzdyng ishinde joghary bilimdi týrli kәsip iyeleri bar. Osy mamandardy júmyspen qamtu joldary qarastyrylsa;

12. El Preziydenti jylyna bir ret, shetel qazaghy uәkilderin qabyldap olardyng mún-múqtajyn, talap-tilek, úsynystaryn sheship otyrsa;

13. Qazaqta «Shymshyq soysa da qasapshysy soysyn» degen ataly sóz bar. Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghynyng birinshi orynbasary sózsiz elge oralghan - jas, tәjirbiyeli, batyl, ziyaly azamattardan boluy kerek dep bilemiz;

Jogharydaghy atalyp ótken kemshilikter men qiynshylyqtardy el Preziydenti men Ýkimeti tezdetip sheshkende ghana  jat júrttaghy 5 mln. qandasymyz ata-júrtyna alansyz orala alady, yaky kósh kólikti bolady.

 

Respublikalyq «Otandas-el»

qoghamdyq birlestigining bas hatshysy

Baytolla Qayrat

07.02.2013 jyl

ABAI.KZ

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2253
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3516