Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 2802 0 pikir 4 Nauryz, 2013 saghat 11:38

BAQ-taghy qasang jýieni qalay ózgertemiz?

02.03.2013

Image

Ámbebap jurnalisten bas tartyp, salalyq jurnalistikagha kóshu kerek pe? Qazaqstanda reseylik búqaralyq aqparat qúraldarynyng ekpini nelikten kýn sayyn kýsheyip barady? Eldegi baspasóz ben telearna eski jýieden nege shygha almay otyr? Aymaqtyq jurnalistikanyng qordalanghan mәselelerin qalay sheshemiz? Astanada «Riksos» qonaqýiinde «Amanat» intellektualdy pikirsayys klubynyng kezekti otyrysynda әriptester osynday saualdardy talqygha saldy.

Basqosudy jýrgizgen jurnalist Berik Uәly jaqynda Memlekettik hatshy Marat Tәjinning tóraghalyghymen ótken aqparat­tyq sayasattyng ózekti mәseleleri turasynda qozghalghan taqyrypqa oraylastyryp úiymdastyrudy jón sanapty. BAQ-tyng búrynnan qalyptasyp qalghan taptauryn jýieden shyghyp, jana medianaryq tala­bymen júmys isteuge kóshui jogharydaghy jiynda kóterilgenimen aldymen jýzege asatyn qadamdar әzirge anyqtalmaghan sekildi. Sondyqtan da әriptester qauymy әrkimning kókeyinde jýrgen mәselelerge oray pikir órbitti.

02.03.2013

Image

Ámbebap jurnalisten bas tartyp, salalyq jurnalistikagha kóshu kerek pe? Qazaqstanda reseylik búqaralyq aqparat qúraldarynyng ekpini nelikten kýn sayyn kýsheyip barady? Eldegi baspasóz ben telearna eski jýieden nege shygha almay otyr? Aymaqtyq jurnalistikanyng qordalanghan mәselelerin qalay sheshemiz? Astanada «Riksos» qonaqýiinde «Amanat» intellektualdy pikirsayys klubynyng kezekti otyrysynda әriptester osynday saualdardy talqygha saldy.

Basqosudy jýrgizgen jurnalist Berik Uәly jaqynda Memlekettik hatshy Marat Tәjinning tóraghalyghymen ótken aqparat­tyq sayasattyng ózekti mәseleleri turasynda qozghalghan taqyrypqa oraylastyryp úiymdastyrudy jón sanapty. BAQ-tyng búrynnan qalyptasyp qalghan taptauryn jýieden shyghyp, jana medianaryq tala­bymen júmys isteuge kóshui jogharydaghy jiynda kóterilgenimen aldymen jýzege asatyn qadamdar әzirge anyqtalmaghan sekildi. Sondyqtan da әriptester qauymy әrkimning kókeyinde jýrgen mәselelerge oray pikir órbitti.

Qonaq retinde qatysqan QR Preziy­dent janyndaghy Ortalyq kommunika­siyalar qyzmetining resmy ókili Altay Ábibullaev­tyng qazaq jurnalistikasyna qatysty oilaryn orynsyz dey almaysyz. Ýsh tildi erkin mengergen azamat kezinde shetelde bilim alyp, damyghan memleket­tegi baspa­sóz­ding júmys tәsilderine ýnemi zer salyp jýripti. Nәtiyjesinde, bizdegidey әmbebap jurnaliske qaraghanda, salalyq jurna­liys­tikagha kóshu kerek deytin toq­tamgha kelgen. Aytalyq, Europa elderinde tiyisti qúrylym jetekshileri baspasóz mәsliy­hatyn ótkizu ýshin redaksiyalargha qony­rau­latyp, taqyryby men qaty­sushysyn habarlaghan son, aqparat qú­ralynyng bas­shylyghy baspasóz mәs­lihatyna tek qana qamtylatyn salagha mashyqtanghan tilshini ghana jiberedi eken. Eger ol jurnalisting mýmkindigi bolmasa, ornyna kelesisin attandyra salmaydy. Mәslihatqa qaty­sushy mindetti týrde jan-jaqty aqparat­pen qarulanyp, kerek deseniz qiyn saualdarmen súhbat berushini tyghyryqqa tirep jatady. «Al bizde, kerisinshe. Kýni keshe ghana Almatyda «altylyqtyn» Iran yadrolyq bagh­darlamasyna baylanysty jiyn ótkende, qazaqtildi әriptester ýnsiz otyr. «Súraq qoyynyzdar, nege belsen­di­lik­teriniz tómen?» desem, «bizding qaty­sy­myz qansha?» dep, ózime súraq qoyady» deydi A.Ábibullaev. Múnyng sebebin әriy­ne, taqyrypty bilmeytindigimen, yaghny sa­lagha mashyqtanbauymen baylanys­tyrady.

«Abay» portalynyng bas redaktory Dәu­ren Quattyng oiynsha, qazaq baspa­só­zining jetistigi bar, útylysy - aqparattyq kenistikti kórshi elding gazet-jurnaly men telearnasyna berip qong. Egemendikting al­ghashqy jyldaryndaghy jaghday sәtti bastal­ghanymen bertin kele, «Alma TV» reseylik telearnalardy taratudy, «Kaz­press» syndy jekelegen satu jýieleri negizinen jurnaldaryn elimizge әkelip saudalaudy bastady. «Olargha eshkim de tapsyrma ber­gen joq, búl tústa tabys, payda ýshin bas­tal­ghan әreketter aqyrynda aqparat kenis­tigin týgelimen basyp alu­la­ryna әkelip soq­tyrdy. Kezinde eki mem­leketting arasyn­da ózara baspasózdi taratu boyynsha keli­simshart bolghan, soghan sýiengen kәsip­ker­ler qarjy ýshin әrtýrli syltaularmen qa­zaqtildi basylymdardy tyqsyryp tastady. Bizding ministrlik búl mәseleni kýn tәrtibine shygharyp, qarauy kerek» deydi ol. Internet portaldy jýr­gizetin әrip­te­simiz aimaqtaghy jurnalistiy­kanyng bir­qatar kemshilikterin atady. Kadrdyng tap­shylyghy, zamanauy aqparattyq tehno­lo­giyany men­ger­meu, әkimshiliktik qysymdar, t.b. siyaqty kedergilerdi búzbay, kenge qúlash jazuy qiyn. Jana joly retinde aimaqtardyng ózinde internet sayttardy úiymdastyryp, jas qalam­ger­lerdi sonyng ayasyna top­tas­tyrudyng qa­reketin jasau kerek. Mýmkin memlekettik basylym­dar­dyng belgili bir aksiyalaryn últtyq kompaniyalargha sata otyryp ta, tosyn qa­dam­dargha da barudy oilastyrghan jón.

«Habar» agenttigining basqarma tór­aghasy Aydos Ýkibaev Memlekettik hatshy kótergen mәselelerding ózderine de ti­keley qatystylyghyn aityp, endi tap­tauryn jýieni janalaytyn tyng qadam­dardy qarastyryp jatqandaryn jetkizdi. Al «Núr Otan» HDP hatshysy Erlan Qa­rin kópshilikti mezi etken qasang jýieni ózgertu ýshin aldymen salamen aina­lysatyn memlekettik qúrylymdardyng BAQ-pen qarym-qatynasyn ózgertu kerektigine toqtaldy. Óitkeni redak­siyalargha qoghamdaghy kez kelgen oqigha­lardy jariyalaugha qatysty mindette­melerding ózi jogharydan týsetindigi ja­syryn emes qoy. Onyng ýstine, «shash al dese, bas alatyndar» taghy bar. Qysqa kýnde qyryq qúbylatyn «sayasy qas-qabaqtargha» qaraylaghan qalamnan qay­bir oqylymdy nemese shynayy maqala shyqsyn?! Qarinning oiynsha, «Ýkimet­ten qoghamgha qaray baghyttalghan әreketting keri jauabyn eshkim kerek etpeydi. Sondyqtan da «uralaghan» oqylymsyz dýniyeler qaptaydy. Memlekettik hatshy mәseleni mezgilinde jәne naqty súraq­tarmen kóterdi. Rasynda da, memleket­tik BAQ-tardyng sayttary alghashqy elulik­ke de kirmeydi, esesine, aimaqtaghy key­bir portaldardy oqylymdylyghy olar­dan joghary. Alyp bara jatqan dizayny joq, mәsele mazmúnda. Áytse de telearna­lar boyynsha reyting negizinen qazaqtil­di baghdarlamalardyng arqasynda kóterilip otyr».
Eki saghatqa sozylghan otyrys ayasynda jurnalisterding әleumettik ahualyn onaltu, biliktiligin kóteru, blogerlerding júmysyn jandandyrugha qatysty da pikirtalasty oy órbidi. Áriptester tuyn­daghan týrli saualdardy QR Preziydenti janyndaghy Ortalyq kommunikasiyalar qyzmetine arnayy joldap, ortaq she­shimin birlesip izdeytin boldy.

Beysenbay DÁULETÚLY
Astana qalasy

"Ayqyn" gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3238
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5377