Birden aitayyn, futboldyng túraqty jankýieri emespin. Degenmen, juyrda Nauryz merekesimen qabat kelgen qazaq-german futbolyn týn ortasy bolsa da últshyldanyp otyryp, qarap shyqtym.

Birinshi bayqaghanym, nemister de et pen sýiekten jaralghan pendeler eken. Olar da biz sekildi sasyp, jantalasyp oinaydy eken. Ekinshiden, olardyng oiyny mýldem bólek jәne ol sana men bolmysqa qatysty ma dedim.

Áriyne, namys jaghynan bizding oiynshylar Astana-Arena stadionynyng týndigin jelpildetken 30 myng kórermenning duylynan ótpes pyshaqty qayraqqa janyghanday amalsyz kýy keshti. Barlaryn salyp baqty. Biraq bolmystan asyp qayda barasyn?

Birden aitayyn, futboldyng túraqty jankýieri emespin. Degenmen, juyrda Nauryz merekesimen qabat kelgen qazaq-german futbolyn týn ortasy bolsa da últshyldanyp otyryp, qarap shyqtym.

Birinshi bayqaghanym, nemister de et pen sýiekten jaralghan pendeler eken. Olar da biz sekildi sasyp, jantalasyp oinaydy eken. Ekinshiden, olardyng oiyny mýldem bólek jәne ol sana men bolmysqa qatysty ma dedim.

Áriyne, namys jaghynan bizding oiynshylar Astana-Arena stadionynyng týndigin jelpildetken 30 myng kórermenning duylynan ótpes pyshaqty qayraqqa janyghanday amalsyz kýy keshti. Barlaryn salyp baqty. Biraq bolmystan asyp qayda barasyn?

Nemister salghan jerden ózderining strategiyasy men taktikasyn bayqatyp otyrdy: Alghashqy 15-20 miynót ishinde bir gol salu arqyly qarsylastyng mysyn basyp, ózderi bir ruhany asugha shyghyp alu mindetine qamshy basty. Aytqanday-aq, bar ónerin sala otyryp, oghan jetip ýlgerdi. Tipti, aragha sәl ghana mezet ótpey jatyp, ekinshi goldy taghy da eleusiz sala saldy. Bylay qarasan, nemisterding jantalasy sonshalyqty bayqalmaydy, bizdiki - TJ ministrligining órt sóndiru bólimshelerine tәn qym-quyt tirlik boldy da otyrdy: qyzyltanau jýgiris, bir nemiske eki-ýsheu jabylmasa jaghday qiyn. Sóitip, alghashqy kezenning jartysyna jeter-jetpeste 0:2 eseppen ensemiz týsti. Biraq obalyna ne kerek oiynshylarymyz ózderi de, bizdi de dәmelendirumen jýrdi. Tipti, bir emes eki ret aiqyn týrde gol salu mýmkindigi boldy. Nege týspedi, goly qúrghyr? Mәsele sonda!

Nemisting goly aldyn ala eseptelgen, órilgen oiyn tәrtibine negizdelgen, bizdiki... dalbasa men «kalbasagha» negizdelgen, taktika joq, bolsa da jolshybay ol taktikamyz shashylyp qalady. Sebebi, ony jýzege asyru jýiesi qazaq futbolynyng mindeti ghana emes, daghdysyna, әdetine ainalmaghan. Bizdegi daghdy - әupirim. Mәsele nemis ómir saltynyng oilastyrylghan ónege men erejege qúrylghanynda. Al, bizde ónege de, ómir de bireuding jasandy erejesinde.

Shyndyqty әrirek aitsaq, futbol oiyny komandanyng ghana emes, últtyq sana men mәdeniyetting kórinisi. Áriyne, balalyq shaqtan ayaqdoppen birge tuatyn latynaamerikalyq futbol jýiesining orny ózgeshe. Onda demokratiyalyq qogham emes, futbol qoghamy әleumet pen mentaliytetting negizin qúraydy.

Al, barynsha nәzik әri salqynqandy evrofutbol evropalyqtardyng sayasiy-әleumettik sipatyn futbolda da kórsetip túr.

Birinshiden, әrbir futbolshy keminde qarsylas eki oiynshydan óte alarlyq jeke-dara qabyletin shyndaghan - individualistik qoghamnyng daghdysy! Ekinshiden, әrkim óz ornyn joghaltpaydy, beynebir mashina motorynyng tetigi sezinedi - komanda tútastay alghanda bir aghza!

Bizdegi jaghday  - «dombyram ne deydi, men ne deyminnin» kórinisi: әrbir oiynshy óz aldyna qarsylastyng bir oiynshysyn da aldap ótuge dәrmensiz, doptan birden aiyrylyp qalatyn bolghasyn senimsiz jýgiris; aldyna týsken doby qúrghyrdan tezirek qútylghansha asyghyp, jaqtasyna emes, dalagha teuip qútylady - jeke-daralyq qabilet shyndalmaghan! Búl - bizding qoghamnyng býgingi basty derti jәne dýbaralyq sipaty!

Bizde ómir sýru daghdysy qoghamnyng әr mýshesining sanasy men jasampazdyghyn shyndaugha emes, solardy basqarushylardan auyspaytyndyghymen ólshenedi. Sonyng kórinisindey, әrbir futbolshy óz ornynda jeke mindetin atqara almaghandyqtan taktika da, strategiya da әdirә qalyp tynady. Áriyne, Bauyrjan Jolshy sekildi oiynshylar namyspen eshtene bitire almaydy, sebep - futbol ringtegi jekpe-jek emes, toptyng bir aghzagha ainalyp oinauyna arnalghan sayys. Jәne de jeke-daralyq damymaghan qoghamda onyng mýsheleri de bir-birin týsinise almaydy. Ony bizding futbolshylar oiynynan da kórdik. Árbir oiynshy jeke damyghan kezde ghana týisikpen, tipti әldebir tylsym baylanyspen óz  jaqtastaryn ymmen-aq úghysyp, tekemetting týrindey oiyn órnegi týziler edi.

Futbol oiyny bizding kýndelikti eldi basqarudan da bayqalady. Kapitan qansha aighaylasa da, ony basqasy ne orynday almaydy, ne úqpastan laghyp ketedi bolmasa óz jayyn kýitteydi. Al, kýshtep, diktatpen oiyn órnegin eshqashan kóktete almaysyn. Futbol - demokratiyalyq oiyn, futbolshy óz mindeti men qúqyghyn jaqsy bilumen birge, sheber mengerui tiyis. Al, onday orta joq jerde daghdy men qylyq qaydan bolsyn. Sosyn sheteldikterdi topyrlatyp satyp alyp, kóz boyamay qaytemiz.

Sondyqtan futboldy bizding óz bolmysymyzdan, daralyqty týtip jeytin, kóre almay, algha týskendi kórikke otyn etetin ortadan izdeu әzirshe qiyn sharua. Tipti, Braziliyagha 26 emes, 96 balany attandyrsaq ta, olardy oinatatyn - bizding memlekettik jýie, al evrofutboldyng jýiesi mýldem bólek. Onda futbolgha әkim budjetten qarjy bólmeydi. Bólse de onyng móldirligi men úrlanbauy jәne dúrys oiynshylardyn, bapkerding tandaluy ýlken súranysta. Bizde she?... Bizde sol - bayaghyday! Shashylghan taryday!

Abai.kz