ShYÚ jiyny: Toqaev ne dedi?
Býgin Preziydent ShYÚ-gha mýshe memleketter basshylary kenesining otyrysyna qatysty. Qasym-Jomart Toqaev eng aldymen Shanhay yntymaqtastyq úiymyna tabysty tóraghalyq etkeni ýshin Ýndistan Respublikasynyng Premier-ministri Narendra Modiyge alghys aitty.
«Sizding eliniz úiymymyzdy dәiekti damytugha jәne onyng halyqaralyq bedelin arttyrugha eleuli ýles qosty.
Býgingi sammit ashyqtyq, ózara senim men teng qúqyqtyq prinsipterine negizdelgen jahandyq kópjaqty dialogqa tyng serpin beredi. ShYÚ qarqyndy týrde keneyip keledi. Búl úiymnyng róli artyp kele jatqanyn jәne kópjaqty ózara tiyimdi yntymaqtastyghymyzdyng nyghaya týskenin bildiredi. Osy rette әriptesimiz Iran Islam Respublikasynyng Preziydenti Ibrahim Raisiydi ShYÚ-gha tolyqqandy mýshe memleket mәrtebesin iyelenuimen qúttyqtaugha rúqsat etinizder. Belarusi Respublikasynyng da bizding Úiymgha mýshe atanu prosesi ayaqtalugha jaqyn.
Osy jaghdaydy paydalana otyryp, әriptesimiz Preziydent Aleksandr Grigorievich Lukashenkony keshe ótken Belarusiting Tәuelsizdik kýnimen qúttyqtaymyn. Bauyrlas belorusi halqyna amandyq, baq-bereke tileymin. Birneshe kýnnen keyin Ózbekstan Respublikasynda preziydent saylauy ótedi. Qúrmetti Preziydent Shavkat Miromonovich Mirziyyoevke osy manyzdy sharany tabysty ótkizuge tilektestik bildiremin»,-dedi Toqaev.
Qazaqstan preziydenti Úiym aldyndaghy manyzdy mindetterdi atap kórsetti. Memleket basshysy elimiz ShYÚ-gha tóraghalyq etken jyldary «ýsh zúlym kýshke»: transúlttyq úiymdasqan qylmysqa, zansyz esirtki ainalymyna jәne kiyberqylmysqa qarsy kýreske basa nazar audarghanyn aitty.
«Terrorizmge, separatizmge jәne ekstremizmge qarsy is-qimyl jónindegi 2025-2027 jyldargha arnalghan yntymaqtastyq baghdarlamasyn janartugha kýsh saluymyz kerek.
Búdan bólek, Qazaqstan ShYÚ-nyng 2024-2029 jyldargha arnalghan esirtkige qarsy strategiyasy men ony jýzege asyru jónindegi Is-qimyl baghdarlamasyn qabyldaudy úsynady. Búl sharalardyng bәri túraqtylyqqa jәne ShYÚ kenistigindegi qauipsizdikti jýieli týrde kýsheytuge septigin tiygizedi. Aughanstandaghy daghdarysty enseruge arnayy nazar audarghan jón bolar edi. BÚÚ-nyng ýilestiruimen aughan halqyna kórsetiletin kómekti jalghastyru manyzdy.
Sondyqtan Almaty qalasynda Ortalyq Aziya men Aughanstan ýshin túraqty damu maqsattary jónindegi BÚÚ-nyng aumaqtyq ortalyghyn ashu jónindegi bizding bastamamyzgha taghy da tiyisti dengeyde nazar audarudy úsynamyz. Osy asa qajetti qúrylymgha sizder qoldau kórsetedi dep senemin. AÓSShK-ti tolyqqandy halyqaralyq úiymgha ainaldyru prosesin bastaugha qoldau kórsetkeni ýshin ShYÚ-gha mýshe memleketterge arnayy rizashylyghymdy bildiremin»,-dedi memleket basshysy.
Preziydent kólik-tranzit әleueti ShYÚ-nyng basym baghyty bolghanyna qaramastan, 20 jyldan astam uaqyttan beri birde-bir iri ekonomikalyq jobany jýzege aspaghanyn aitty.
«Osyghan baylanysty Ýkimetter basshylarynyng kenesine birlesken Investisiyalyq qor qúru mýmkindigin qarastyrudy tapsyrudy jәne osy manyzdy joba boyynsha úsynystar aitudy úsynamyn»,-dedi Toqaev.
Preziydentting aituynsha, Úiymgha energetikalyq tepe-tendikti qamtamasyz etu júmystaryna nazar audaru kerek.
«Biz atalghan mәselening asa manyzdy ekenin eskere otyryp, Qazaqstanda ShYÚ-nyng Energetikalyq forumyn ótkizuge dayynbyz. Búl saladaghy yntymaqtastyqtyng perspektivalaryn jan-jaqty talqylau elderimizding energetikalyq qauipsizdigi men tengerimdi damuyn qamtamasyz etu ýshin birlesken әdister әzirleuge mýmkindik beredi»,-dedi memleket basshysy.
Preziydent sifrlyq tensizdikti josparly týrde azaytu úiym qyzmetinde naqty basymdyqqa ainalugha tiyis dep sanaydy.
Sonday-aq memleket basshysy «ekologiyalyq kýn tәrtibin ilgeriletpey, ornyqty ekonomikalyq ósimge qol jetkizu jәne qoghamnyng әl-auqatyn arttyru mýmkin emes. Ókinishke qaray, su tasqyny, quanshylyq, órt, sudyng jәne topyraqtyng lastanuy sekildi týrli tabighy kataklizmder aitarlyqtay kóbeygenin bayqap otyrmyz»,-dep ekologiya mәselesine kónil bólip, sheshu joldaryn atady.
Qasym-Jomart Toqaev mәdeniy-gumanitarlyq baylanystardy damytudyng manyzyna toqtaldy.
«Elderimiz ben halyqtarymyzdyng arasyn jaqyndatudyng taghy bir tiyimdi tetigi – turizm. Dýniyejýzi halqynyng 45 payyzyn qamtityn ShYÚ kenistigi әleueti әli tolyq paydalanylmaghan alyp turistik naryq sanalady. Múny moyyndau kerek.
Qazaqstan búl baghyt boyynsha keshendi sharalar qabyldap jatyr. Byltyrdan bastap elimizde Ýndistan, Iran jәne Qytay azamattary ýshin vizasyz rejim engizildi. Búl shara memleketterimiz arasyndaghy turizmdi damytugha yqpal etedi»,-dedi preziydent.
Toqaev Qazaqstannyng ShYÚ-gha tóraghalyq etu kezeninde Almaty qalasyn Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng turistik jәne mәdeny astanasy dep jariyalaudy úsyndy.
«Osyghan oray «ShYÚ-nyng kiyeli oryndary» jobasyn qolgha aludy úsynamyz. Úly oishyl Qoja Ahmet Yasauy kesenesi Qazaqstandaghy әlemdik manyzy bar osynday kiyeli oryn sanalady. ShYÚ-nyng «Altyn Orda jәne onyng múrasy» atty konferensiyasy ayasynda osy ortaghasyrlyq sәulet ónerining úly eskertkishining tanystyrylymyn qasiyetti Týrkistan shaharynda ótkizudi josparlap otyrmyz. Múnday auqymdy shara elderimiz arasynda anaghúrlym tyghyz gumanitarlyq baylanystar ornatugha yqpal etetinine senimdimin»,-dedi preziydent.
Toqaev Úiym mýshelerin Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng Astanada ótetin kelesi sammiytine qatysugha shaqyrdy.
Abai.kz