21 milliard tengening jyry

Qúrylysy alty jylgha sozylghan jol... Saqaldy qúrylys qanshama halyqtyng qyjynyn qaynatyp keledi. Osy jyldyng 1 qyrkýieginde Memleket basshysy halyqqa joldauynda: «Avtokólik joldarynyng qúrylysy mәselesi sheshimin tabugha tiyis. Qazir onyng sapasy syn kótermeydi. Tiyisti júmystar uaqtyly jәne sapaly jasalmaydy. Jemqorlyq beleng alyp túr, bәseke de joqtyng qasy. Múnyng bәri – osy salada әbden tamyr jayghan kemshilikter. Sondyqtan jyl sonyna deyin naqty sharalar qabyldau qajet. Mindetin adal atqarmaghan barlyq kompaniya zang boyynsha jauapqa tartylady. Búl mәselege men basa nazar audaramyn. Baqylaudy kýsheytip, jana normativtik qújattar qabyldau kerek», - degen edi.

Shyghys Qazaqstan oblysynyng búrynghy bóligi Abay audanynda 2018 jyldan beri respublikalyq manyzy bar Qalbatau – Mayqapshaghay tas jolynyng búzylghan bóligin qalpyna keltiru júmystary jýrgizilude. Búl uchaskede júmys isteu turaly kelisim 2016 jyly jasalghan – onyng qatysushylary jobagha tapsyrys berushi retinde «QazAvtoJol» ÚK» AQ jәne merdiger retinde Qytaydyng China XingXing Corporation (Group) korporasiyasy jetekshilik etetin konsorsiumdy qosty. Búl konsorsiumgha «QazGerStroy» BK» JShS men «Qyran» JShS de kirdi. Konsorsium men «QazAvtoJol» 2016 jyly qayta qúru júmystary turaly kelisimge qol qoydy. Kelisimshart somasy 157 mlrd tengeni qúraydy.

«QazAvtoJol» últtyq kompaniyasy konsorsiumgha kelisim-shart somasynyng 50%-y kóleminde avans berip, ony Sinsin korporasiyasy kórsetken esepshotqa audaruy tiyis edi. Korporasiya qarajatty tikeley merdiger – «QazGerStroy» BK-gha audardy. «QazGerStroy» ókilderi óz qyzmetin qarjylandyru jәne banktik kepildik beru ýshin «Bank SentrKrediyt» AQ-na jýginip, 30 milliard tengeden astam nesie jelisin ashty.

Osy proseduralardy oryndaghannan keyin «QazGerStroy» Qytaydyng XingXing korporasiyasynan 65 million dollar jәne 2,3 million tengege maqsatty avans aldy.

Biraq avansttyq tólem «QazGerStroy» BK esepshotyna 2018 jyldyng qantarynda týskenimen jol qúrylysy toqtap túr. Qadaghalau organdary anyqtaghanday «QazGerStroy» birlesken kәsipornynyng basshylyghy alynghan qarajatty basqa maqsatqa paydalanghan. Osyghan baylanysty Astana qalasy men Abay oblysynda qylmystyq ister qozghap, jymqyru faktisi aghymdaghy jyldyng qantar aiynda elordalyq memlekettik kirister departamenti jýrgizgen salyqtyq tekseru aktisimen rastaldy.

Sonday-aq, Qarjy ministrligining Memlekettik kirister komiyteti 2017 jylghy qantardan 2021 jylghy 31 jeltoqsangha deyingi kezenge tek avtojol qúrylysyna arnalghan qarajatty jymqyru faktisin senimdi anyqtap, salyqtyq tekseru jýrgizudi tapsyrdy. Qarjyny jymqyru shtaty, qúral-jabdyghy basqa da materialdyq-tehnikalyq bazasy joq jalghan kәsiporyndarmen jalghan kelisim-sharttar jasau arqyly jýzege asyrylghan. Bir qyzyghy, qarjyny jymqyrugha «QazGerStroy» BK-nyng menedjerleri ghana emes, Qytaydyng XingXing korporasiyasynyng ókilderi de qatysqan.

Jalpy óz júmysyna nemqúraydylyq tanytyp, qúrylysty der kezinde jýrgize almaghany ýshin otandyq kompaniya júmystan shettelgeni turaly «QazAvtoJol» últtyq kompaniyasy mәlimet berdi. Endi júmysyna jauapkershilik tanytqan Qytay kompaniyasy júmysty ary qaray jalghastyratyn kórinedi.

Sodan beri Qalbatau – Mayqapshaghay tasjolynyng alty jylda 415 shaqyrym jolynyng jartysyna juyghy ghana jóndeldi. Áli 200 shaqyrymnan astam jol mýldem dayyn emes. Keybir jerde jýru mýmkin bolmaghandyqtan shabyndyq aralap, tótelep jýruge tura keledi. Sózding qysqasy osy manayda kýn keship otyrghan túrghyndardyng bar әngimesi osy joldyng jyry.

- Jol azabyn jýrgen biledi. Ótken jyly Zaysannan qyz aldyq. Sodan kóligimizben kelinimizdi alyp keluge shyqtyq. Jol emes. Ýsh-tórt ret jarylghan dóngelegimizdi auystyrdyq. Áyteuir, bir tәulik jýrip әzer jettik. Qúzyrly oryn shopyrdyng rólde segiz saghattan artyq otyruyna bolmaytynyn aitady ghoy. Myna jolda ol erejeni de ústau mýmkin emes. Shyqqan song mejeli jerge jetu kerek. Sondyqtan da shyghar kólik apatynan qaza tabushylardyng sany kóbeyetini, - dedi Ayjan Ysqaqova.

Osy mәselege qatysty osy jyldyng sәuir aiynda Qazaqstan Bas prokuraturasy «jol jóndeuge qatysqan «KazGerStroy» birlesken kәsiporny» 21 milliard tenge avans qarjysynyng edәuir bóligin jol saludan basqa maqsatqa júmsady»,- dep habar taratty. «Kompaniya Qayrat Satybaldy qúrylymdarymen baylanysty» dep te jazdy. Sóitti de, búl iste kinәli kim ekendigi turaly lәm-miym, auyz ashpady.

Sәl sheginis jasap «KazGerStroy» JShS-ning tarihyna ýnilsek.

2016 jylgha deyin «KazGerStroy» Robert Shumaher degen germaniyalyq kәsipker men búrynghy ishki ister ministri Zauytbek Túrysbekovting úly Timur Túrysbekovting iyeliginde bolypty. Keyin búqaralyq aqparat qúraldary arqyly Shumaherding kompaniyagha biylik ete almaytyny turaly aqparat taratty. Berilgen mәlimet boyynsha «Núrsúltan Nazarbaevtyng nemere inisi Qayrat Satybaldynyng әieli Gýlmira Satybaldy men ózining biznes-seriktesining әkesi Zauytbek Túrysbekovting adamdary «meni kompaniyadan shygharyp tastady» degen edi Shumaher. Aqparattyng artyn ala Zauytbek Túrysbekov  «onday adam emespin» dep aqtaldy. Osylay aqparattyq tartys bolyp jatqan kezde «KazGerStroy» Satybaldynyng bajasy Abay Jýnisovting qaramaghyna ótti. Naqtyraq aitqanda, Qayrat Satybaldymen nekede túrghany aitylatyn Gýlmira Satybaldynyng sinlisin alghan Abay Jýnisov búl kompaniyany 2017 jyly Bereke Astana Group kompaniyasy arqyly basqardy.

Osynday qúityrqy әreket arqyly «KazGerStroy» qúryltayshylary qatarynan Shumaherding aty-jóni alynyp tastaldy. Sóitip, arnayy tirkeu boyynsha Abay Jýnisovpen birge Túrysbekovke jaqyn adam ýlesker bolyp shygha keldi. Qyzyqtyng bәri osy jerde. Túrysbekovke jaqyn adam búrynghy «QazAvtoJol» últtyq kompaniyasy basqarmasynyng tóraghasy Meyirhat Qasymbaev. Búl azamat Zauytbek Túrysbekov 2005-2011 jyldary memlekettik qyzmet isteri agenttiginde tóragha, keyin Qazaqstannyng Ózbekstandaghy, Reseydegi tótenshe jәne ókiletti elshisi bolyp istegende Qasymbaev onyng kómekshisi әri kenesshisi qyzmetterin atqarghan edi. Býginde M. Qasymbaev óz erkimen qyzmetinen ketti. Jana basshy últtyq kompaniyadaghy bylyqtardy jóndeydi dep ýmittenemiz.

Sózimizding basynda keltirgendey Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ózining Joldauynda jol sapasyna qatysty aitqanynday kinәliler mindetti týrde jauapqa tartyluy tiyis.

Bizding tarapymyzdan kókeyde kóp saual qalyp túr.

Nege qomaqty qarjyny qaltasyna basyp, joghary lauazymgha ie bolghandardyng әreketi әshkere bolmady?

Qúzyrly organ búl qúityrqy әreketting «qúiryghyn» basudan nege seskenedi?

Ádiletti Qazaqstannyng negizgi ústanymy búl emes edi. Al Qalbatau – Mayqapshaghay jolyn salugha bólingen 21 milliard tengeden astam qarjy qaytaryla ma, joq pa?

Tiyisti oryndar búl jóninde jauap beruge qúlyqsyz.

Ázirge Abay men Shyghys Qazaqstan oblystarynyng túrghyndary oiqy-shoyqy joldyng azabyn әli qansha uaqyt tartatyny belgisiz.

Abai.kz