Songhy jyldary mektep oqulyqtary men baghdarlamalaryna júrtshylyqtyng qynjylystary jii estiletin boldy. Bilim jәne ghylym ministrligine birinshi basshy bolyp taghayyndalghan sujana ministrge úsynys-pikirler joldanyp, jaghday týzetiletin bolar dep múghalimder qauymy da, ata-analar da ýmitterin artudan janylmaydy-aq. Alayda týbirli ózgeris bolmaghanyna biraz uaqyttan keyin júrttyng kózi jetedi.

Songhy jyldary mektep oqulyqtary men baghdarlamalaryna júrtshylyqtyng qynjylystary jii estiletin boldy. Bilim jәne ghylym ministrligine birinshi basshy bolyp taghayyndalghan sujana ministrge úsynys-pikirler joldanyp, jaghday týzetiletin bolar dep múghalimder qauymy da, ata-analar da ýmitterin artudan janylmaydy-aq. Alayda týbirli ózgeris bolmaghanyna biraz uaqyttan keyin júrttyng kózi jetedi.

Mine, taghy da jana ministr keldi. Búghan deyin on eki ministr auy­sypty. Ministr janarghanymen týbegeyli ózgeris jasalady degenge júrt sene qoymaytyny da bayqalady. Bayyp­tap oy jýgirtsek, mektep reformasyn jasaytyndar da, oqulyqtar men oqu baghdarlamalaryn jazdyratyndar da ministrlikte myghym otyrghan «bilgishter», yaghny múndaghy oqu-tәrbie júmystaryna basshylyq etetinder. Sondyqtan da bilim beru jýiesi onala qoyatyn týri joq.
Al Bilim jәne ghylym ministri qúrylysshy, ekonomist sekildi mamandyq iyeleri de boldy. Olar ózdiginen ózgeris jasady degenge sene qoiy da qiyn. Mәselen, ekonomist J.Qúlekeev ministr bolghanda 12 jyldyq oqu bagh­darlamasy qabyldandy. Múny júrt Qúlekeevten kórip ony synaumen boldy. Alayda J.Qúlekeev mektepte múghalim bolghan emes. Al búl janalyqty ministrlikting tóniregindegiler jasaghany kýmәnsiz. Sonday-aq qazaq mektepterine aghylshyn, orys tilderin ózge ozyq elderdegidey 5-6 synyptan emes, 1-synyptan bastap, tipti balabaqshadan bastap oqytu engizildi. Búl janalyqty ministr emes, ministrlikte otyrghandar engizgeni kýmәnsiz. Barshagha mәlim, Elbasymyz 2020 jyl bederinde jastardyng 95 payyzy memlekettik tildi mengerui tiyis dep tapsyrma berdi emes pe. Al bilim beruding 2020 jylgha deyingi reformasynda barlyq oqu-tәrbie júmysyn memlekettik tilge kóshiru jóninde baghdarlama jasalghan emes. Tipti ózge últ ókilderin bylay qoyyp, qazaq balalarynyng 30-40 payyzy, yaghny jarty millionnan astamy әli kýnge orys mektebinde oqidy. Bógde tildegi kóptegen balabaqsha­lar­daghy, internattardaghy, balalar ýilerindegi oqu-tәrbie júmysyn qazaqsha jýrgizuge beyimdeu qarastyrylghan emes. Mektep oqushylaryna jappay 1-synyptan bastap sheneunik­terge arnalghan kiyim ýlgisimen kiyindiru, tipti bastauysh mektep oqulyqtaryndaghy esepter, ólender men әngimeler mazmúnyn bala túrmaq ata-anasy da úghynbaytyny jii aitylsa da búl jayt onalar emes. Balanyng jýikesine shekten tys salmaq týskendikten jasóspirimderding ózine-ózi qol júmsau sebebi mekteptegi oqu-tәrbiyening nasharlyghynan ekeni ministrlikterding basyn auyrtqan emes. Mektep oqulyqtaryn jekelegen múghalimder emes, mektep esigin ashyp kórmegen professorlargha jazdyru erejege ainaldy. Sondaghy syltau múghalimder ghylymnan beyhabar. Al professorlar oqulyqtardy uaqyttary bolmay, aspiranttar men studentterge jazdyratyny jayly aqiqatty aitudan qaymyqpaytyn boldy. Múghalimder dayarlaytyn oqu oryndary ekonomika, zan, t.s.s. ghylymdardy oqytugha da beyimdelgen. Sondyqtan týlekterding basym kópshiligi múghalimdikke bara qoymaydy. Oqu baghdarlamalaryna últtyq psihologiya, últtyq pedagogika emes, Amerika men Batystyng ýlgileri arqau bolyp, jastardy qazaqtyng últtyq qúndylyqtarynan bezindiru bel aldy. Al múnday olqylyqtardy joygha jana ministrding shamasy jete qoyar ma eken? Áy, qaydam?!.

Quanbek Boqaev

"Ana tili" gazeti