Mәjilis deputaty Úlasbek Sәdibekov 2026 – 2028 jyldargha arnalghan respublikalyq budjet turaly qosymsha bayandama jasap, búl jana Budjet kodeksining normalaryna say jasalghan alghashqy qújat ekenin atap ótti. Onyng basty erekshiligi – Últtyq qordan maqsatty transfertterding qarastyrylmauynda.

Mәjilis deputattary qújatty talqylau barysynda jalpy somasy 2 trln tengeden asatyn 130-dan astam týzetu úsynghan. Olardyng bir bóligi shyghystardy naqtylaugha, qalghany infraqúrylymdyq jәne әleumettik jobalargha qosymsha qarjy bóluge baghyttalghan.

Sonymen qatar Úlasbek Sәdibekov deputattar 2026 jyly Ýkimet rezervi esebinen ónirlerdi damytugha qosymsha 30 mlrd tenge bóludi úsynghanyn aitty.

Biz deputat Úlasbek Sәdibekovting atalghan bayandamasyn portal oqyrmandarygha úsynghandy jón kórdik.

DEPUTATTYQ SAUAL

Qúrmetti Erlan Jaqanúly!

Qúrmetti deputattar men shaqyrylghandar!

Ýkimet úsynghan 2026–2028 jyldargha arnalghan respublikalyq budjet jobasy – jana Budjet erejesine say jasalghan alghashqy qújat. Búl ereje boyynsha memlekettik shyghyndar el ekonomikasynyng ósu qarqyny men inflyasiya dengeyinen artyq bolmauy kerek.

Maqsat – qarjynyng túraqtylyghyn saqtau.

Biylghy erekshelik – budjet jobasynda Últtyq qordan maqsatty transfertter qarastyrylmaghan. Múnday nәtiyjege salyq jәne budjet jýiesindegi reformalar arqasynda qol jetkizildi. Sonyng nәtiyjesinde respublikalyq budjetting ózindik kiristeri artty.

Búl qosymsha tabystar qaryzdy óteuge, әleumettik tólemder men rezervter qalyptastyrugha júmsalady.

Budjet shyghystarynyng shamamen 80 payyzy әleumettik sala men jalpy memlekettik shyghyndargha tiyesili. Onyng ishinde әleumettik baghyttaghy shyghyndar – 38%, al memlekettik basqarugha ketetin qarajat – 42%. Yaghni, qazirgi tanda memlekettik shyghystar kólemi әleumettik saladan da asyp otyr.

Budjet kirisi men shyghysy tenestirilgen, biraq múnday tepe-tendik kóbine damu jobalaryna qaralghan qarjyny qysqartu arqyly jasaldy. Damu budjeti tek búryn bastalghan jobalardy ayaqtaugha baghyttalyp otyr. Al manyzdy emes jәne eldik dengeyge jatpaytyn keybir investisiyalyq jobalar respublikalyq budjetten alynyp tastaldy.

Alayda strategiyalyq jәne jalpyúlttyq jobalardy anyqtau jәne olardy ónirlermen kelisu júmystary әli de ayaqtalghan joq. Sondyqtan múnday jobalargha qajetti qarjy respublikalyq ta, jergilikti budjetterde de qarastyrylmaghan.

Qúrmetti әriptester!

Budjetpen birge úsynylghan qújattardyng sapasy әli de kónil kónshitpeydi. Kóp jaghdayda maqsattar men kórsetkishter naqty shyghystarmen baylanyspaydy, ólshenbeydi jәne qoghamgha ong әser etpeydi. Damu josparlary da kóbine formaldy týrde dayyndalghan.

Shyghystardy sholu tek negizgi baptarmen shektelip, basymdyqtar men tiyimdilikke naqty bagha berilmegen. Yaghni, jana formattaghy budjet dayyndalghanymen, búrynghy tәsilder әli de saqtalyp otyr.

Parlamentke alghash ret úsynylghan memlekettik aktivter men kvaziymemlekettik sektordy basqaru jónindegi Últtyq esep te osyny dәleldeydi. Onda aktivterdi basqaru tiyimdiligining tómendigi, artyq mindettemeler men memlekettik ýles tabystylyghynyng azdyghy atap ótilgen.

Sonymen qatar, memlekettik kompaniyalardan týsetin diviydend kólemi ótken jylmen salystyrghanda eki ese azayghan. Búl budjetting kiris әleuetin tómendetip, kvaziymemlekettik sektor sayasatyn qayta qaraudy qajet etedi. 

Qúrmetti әriptester!

Júmys toby 12 otyrys ótkizip, 27 budjettik baghdarlama әkimshisining jәne kvaziymemlekettik sektor ókilderining esepterin tyndady. Deputattar jalpy somasy 2 trillion tengeden asatyn 130-dan astam týzetu úsyndy. Onyng bir bóligi shyghystardy naqtylaugha, qalghany infraqúrylymdyq jәne әleumettik jobalargha qosymsha qarjy bóluge baghyttaldy.

Sonday-aq, zang jobasyn qarau barysynda deputattar 2026 jyly Ýkimet rezervi esebinen ónirlerdi damytugha qosymsha 30 mlrd tenge bóludi úsyndy. Atalghan qosymsha qarajat jylu jәne elektr energetikasyn, gazben jәne sumen jabdyqtaudy damytugha, jaghalaudy nyghaytu júmystaryna jәne basqa da baghyttargha qaralyp otyr.

Sonymen qatar, últtyq ekonomikanyng túraqtylyghy men bәsekege qabilettiligin qamtamasyz etu maqsatynda zang jobasyna 1 trillion tengeni qayta bólu jóninde týzetuler engizildi. Búl qarajat bastapqyda Qarjy ministrligining «Jana bastamalargha arnalghan shyghystary» ayasynda qarastyrylghan bolatyn. Endi ol budjet qarajatyn iygeretin memlekettik organdar arasynda bólindi.

Bólingen qarajat otandyq óndiristi damytugha, ónerkәsip kәsiporyndaryn qoldaugha, elimizding azyq-týlik qauipsizdigin nyghaytugha, sonday-aq auyl sharuashylyghyn tehnikalyq jaghynan janghyrtu arqyly enbek ónimdiligin arttyrugha baghyttalady.

Barlyq úsynystar men kelisilgen týzetuler salystyrmaly kestede kórsetilgen.

Qúrmetti deputattar!

Qoryta aitqanda, respublikalyq budjet Preziydent Qasym-Jomart Toqaev qoyghan maqsattargha say dayyndalghan. Ol әleumettik salany qoldaugha basymdyq berip, elding túraqty damuyna jaghday jasaydy.

Mәjilisting barlyq túraqty komiytetteri óz qorytyndylaryn úsyndy.

Osyghan baylanysty Qarjy jәne budjet komiyteti «2026–2028 jyldargha arnalghan respublikalyq budjet turaly» zang jobasyn qabyldaudy úsynady.

Úlasbek Sәdibekov

Abai.kz