Tәuelsizdigimizge 17 jyl bolghaly sayasy jәne oppozisiyalyq basylymdar sizdinshe qazaq halqyn qanshalyqty sauatty etip, kózin asha aldy? Oqyrmandarynyz bir sayasy jaghday bola qalsa birigip, bas kóteredi dep oilaysyz ba? Jalpy, oppozisiyalyq basylymdar qanday oqyrman qalyptastyrdy? Óz memleketine, ertenine senbeytin, biylikti jek kóretin auditoriya qalyptastyrudyng salmaghy, sony qalay bolmaq?
Jansaya Sydyqbay, Astana qalasy.

Halyqty «sauatty etu» men «kózin ashu» mәselesining ólshemi qanshalyqty ekenin ýlken bir ghylymiy-praktikalyq konferensiyanyng kómegimen anyqtau kerek siyaqty. Jeke mening pikirimdi sayttyng kommentatorlary san-saqqa jýgirteri anyq. Búl orayda bir mysal keltireyin, sonyng ózinen oppozisiyalyq basylymdardyng qogham ómirindegi rólin kóruge bolatyn shyghar. Mәselen, elding joghary sayasy biyligi jemqorlyq shyrmauyna tap bolghanyn, sonyng saldarynan «Qazaqgeyt» degen atauy bar býkilәlemdik qylmystyq is jýrip jatqanyn Qazaqstan halqy alghash ret «DAT» jәne «SolDAT» gazetterinen oqyp bildi. Aqparat degen qúdiret qoghamdyq pikir qalyptastyrudyng birinshi alghysharty sanalady.

Tәuelsizdigimizge 17 jyl bolghaly sayasy jәne oppozisiyalyq basylymdar sizdinshe qazaq halqyn qanshalyqty sauatty etip, kózin asha aldy? Oqyrmandarynyz bir sayasy jaghday bola qalsa birigip, bas kóteredi dep oilaysyz ba? Jalpy, oppozisiyalyq basylymdar qanday oqyrman qalyptastyrdy? Óz memleketine, ertenine senbeytin, biylikti jek kóretin auditoriya qalyptastyrudyng salmaghy, sony qalay bolmaq?
Jansaya Sydyqbay, Astana qalasy.

Halyqty «sauatty etu» men «kózin ashu» mәselesining ólshemi qanshalyqty ekenin ýlken bir ghylymiy-praktikalyq konferensiyanyng kómegimen anyqtau kerek siyaqty. Jeke mening pikirimdi sayttyng kommentatorlary san-saqqa jýgirteri anyq. Búl orayda bir mysal keltireyin, sonyng ózinen oppozisiyalyq basylymdardyng qogham ómirindegi rólin kóruge bolatyn shyghar. Mәselen, elding joghary sayasy biyligi jemqorlyq shyrmauyna tap bolghanyn, sonyng saldarynan «Qazaqgeyt» degen atauy bar býkilәlemdik qylmystyq is jýrip jatqanyn Qazaqstan halqy alghash ret «DAT» jәne «SolDAT» gazetterinen oqyp bildi. Aqparat degen qúdiret qoghamdyq pikir qalyptastyrudyng birinshi alghysharty sanalady.

Al endi «әldebir sayasy jaghday bola qalsa, oqyrmandarynyz birigip, bas kóteredi dep oilaysyz ba?» degen saual qanshalyqty qyzghylyqty bolsa, sonshalyqty sauatsyz, Jansaya shyraq. Birinshiden mening oqyrmandarymnyng basy birigui maghan tipti de qajet emes jәne ol mýmkin de emes. Auyldaghy Aughanbay shaldan bastap, Nazarbaevtyng ózine deyin mening oqyrmandarym bolsa, olardyng basy qalay birigui mýmkin? Oqyrmandar arasynda sot ta, prokuror da, «chekist» te, múghalim de, bankir de, t.t. bar. Búlardyng basy birigip, bas kóteredi degen qisyngha siya ma, aitshy qaryndasym?

Sol siyaqty «oppozisiyalyq basylymdar qanday oqyrman qalyptastyrdy» degen saualgha da bas qatyryp kórmeppin. Anyghynda búl mәsele maghan asa manyzdy emes, sebebi qazirgi aqparat kommunikasiyasy damyghan zamanda, birer basylym qoghamdyq ortada basym pikir qalyptastyrady degenge senu qiyn. Meninshe, osy aqparat tasqyny arasynda oqyrman (adam, azamat) ózin ózi qalyptastyruy kerek shyghar. Áytpese jyndy bolyp ketuing ghajap emes...

Jansaya, súraghynnyng sony tipten qyzyq. «Óz memleketine, ertenine senbeytin, biylikti jek kóretin auditoriya qalyptastyrudyng salmaghy, sony qalay bolmaq?» deysin?!  Búl aradan kinarat izdeu qajet bolsa, «óz memleketine, ertenine senbeytin» auditoriya qalyptastyrugha  birinshi kezekte biylikting ózi kinәli. Oppozisiyalyq basylymdarda jaryq kóretin materialdar Marstan kelip jatqan joq qoy. Olardy jemqor, úry, qylmysker, jeksúryn, әdiletsiz biylikting ózi jasap jatyr. Sóite túra ózining ashylyp qalghan artyn jabu ýshin tәuelsiz gazetterdi qudalaydy, sottaydy, jurnalisterin qamaydy. Osy jaghdaydyng «sony qanday bolmaq» degen saualgha sol biylikting ózi bas qatyruy kerek. Búl - biylikting missiyasy, qanday da bir memlekettik basshylyqtyng mýddesi (dúrysy - «prednaznacheniye» degen úghymnyng audarmasy).

Bizding biylik «mektep pen auruhana salyp jatyrmyz, pensiya berip jatyrmyz, VVP-ny ósirip jatyrmyz, júmys orynyn ashyp jatyrmyz, t.t.» dep, keude qaqqanda, kókireginen ot úshqyndaydy. Apyrau, osylardyng bәrin istemese, búl biylik basqa ne istemek?! Ony istemese, búl biylikting bizge tipten de qajeti bar ma!?

Eger biylik halyqtyq mýddening altyn qazyghyn taba almaytyn bolsa, nemese osy jarymes betimen kete berer bolsa, rasynda da onyng sony jaqsy bolmaydy.

Eger mayda-shúidanyng barlyghyn alyp tastasa, siz basqarghan gazetter qazaq qoghamy, qazaq jurnalistikasy ýshin ne berdi dep oilaysyz?  Qanday janalyqtar ashtyq dep payymdaysyz? Dat jobasynyng mektebi qalyptasty dep aita alasyz ba?
Erlen

Erlen, meninshe bizde auyz toltyryp aitarlyq «qazaq qoghamy, qazaq jurnalistikasy» bar ma? Qoghamynnyng qanday ekenin preziydentining birinshi kezekte oryssha sóileuge beyim ekendiginen kóre beriniz. Qazaq jurnalistikasynyng qanday ekenin oblys әkimin synaugha qauqarsyzdyghynan kóre beriniz. Synau - mindet emes. Biraq baspasóz biylikke balama oi-pikirding ordasy bola bilui kerek. «Tórtinshi biylik» degen úghym osydan tusa kerek. Al sol biylikting bizdegi úsqynyn bilu ýshin «Egemendi», «Ayqyndy», «Qazaq әdebiyeti» gazetterin ashyp qaranyz, «Habar» men «Qazaqstan» telearnasynyng әineginen qazirgi qazaq jurnalistikasynyng jaghdayyn bile  beriniz.

Al «qanday janalyq ashtynyz» degenge keler bolsaq, mening oiymda janalyq ashu maqsaty joq. Janalyq ashatynday men ghalym nemese jazushy emespin. Bizding tirlikting «ejelgi kәsip» degen taghy bir atauy bar ekenin eskersek, jurnalistika salasyndaghy barlyq janalyq sol ejelgi zamannan beri әldeqashan ashylyp qoyghan.

«DAT» jobasynyng mektebi qalyptasty ma degen saualgha mening bergen jauabyn retsiz bolady. Ony basqalar aitsyn. Biraq sol aitqyshtar «DAT» -tan keyin «Respublika», «Sóz», «Svoboda slova», «Vzglyad», «Qazaqstan» gazetteri payda bolghanyn úmytpasa eken deymin-daghy...

Abayshylap aitatyn bolsaq, sizding týsiniginizde "qay bes nәrsege asyq bolu kerek", "qay bes nәrseden qashyq bolu kerek"?
Abayshyl jan

Átten, Abay atam siyaqty bes jaqsy men bes jamanda dóp basyp aitar bolsam, býitip jýrer me edim?!.. Degenmen, býgingi zamannyng bes jaqsysy: bilim, biliktilik (kompetentnosti), professionaliyz, meyirimdilik jәne әdilettilik dep bilem.

Al jamannyng beseuin emes, bireuin ghana atayyn. Ol - islamdy imangha ainaldyru (islam fundamentalizmi) ýrdisi. Búl qazaqtyng bolashaghyna qatty qater bola ma dep qauiptenem. Sonau 19-shy ghasyrda Shoqan Uәlihanov qazaqtyng keng dalasyn islam jaylap bara jatqanyna qatty alandap, aqyry Resey patshasyna hat jazugha mәjbýr bolghan eken. 19-shy ghasyr demekshi, tayauda mening bir jaqsy bauyrym Erlan Sayyrov maghan «Kunstkamera qorlarynan» degen kitap syilady. Sony aqtaryp otyryp, osydan bir ghasyr ghana búryn qazaqtyng qyzdary basyna ýkili taqiya men sәndi sәukele kiygenin, jigitteri - qiyaq múrt, sәndi saqal qoyghanyn kórip, býgingi qyzdarymyz әdemi kórkin hidjabqa qymtap, jigitterimiz qaba saqalgha túnshyghyp, ónsiz shapan men dalbighan dambaldy últtyq mýddege aiyrbastap bara jatqanyn eske aldym.

Bizding keng dalamyzgha islamnyng kelgenine nebәri eki ghasyrdan asar-aspas uaqyt boldy (Men búl arada Horezmshahtyng ezgisinde bolghan, ózbekke taqau ontýstik ónirdi esepke alyp otyrghan joqpyn). Al onyng aldynda qazaq qazaq bolghaly myndaghan jyldar boyy mәngilik kók aspangha tabynghan tәnirshil el edik. Endi ne bolyp baramyz? Nege biz eki jýz jyldyng ishinde ózgerip kettik? Tarihtyng uaqytymen salystyrsaq, eki jýz jyl degen qas qaghym sәt emes pe.

Kópke topyraq shashpaudyng әlpetimen aitar bolsam, islamnyng taza túrqyna tabynu - әrkimnin  óz erki bolsa kerek. Biraq myndaghan jyldyq tegi tәnirshildikpen qalyptasqan qazaqtyng islamgha essiz iyilip ketkeni alandatady. Býgingi jastar osydan qashyq bolsa eken dep armandaymyn.

Elimizde Qazaqstan azamatttaryn әsirese, qazaq tiline múryn shýiirip qaraytyn qazaqtardy qanday tәsilmen, nendey ailamen, qanday jolmen qazaqsha sóiletuge bolady, bolsa ol qansha uaqytta iske asuy mýmkin dep oilaysyz?

Adam boyyna imandylyqty ornyqtyru ýshin qanday tәrbie bergen dúrys jәne qay jastan, qay jerden bastaghan jón dep esepteysiz?

Qazaq tilin bilmey shetelde oqyp jatqan qazaq azamattary turaly nendey pikirdesiz?

Sovethan.

Búl men biletin Sovethan ba? Kim bolsang da aitayyn, mening bir Sovethan degen dosym bar. Memlekettik qyzmetting biyik tórinde jýrgen jigit. Biraq, ol biylikpen bylghanbaghan, ary da, jany da taza, әdiletsizdik dese aza boyy qaza bolatyn azamat.

Birde men sol dosyma taghy bir joldasymnyng sharuasyna jәrdem jasashy dep, qolqa saldym. «Azyn-aulaq aqshasy bar eken, sharuasyn tyndyryp berseng qaryzgha qalmaymyn dep otyr» dedim. Osyny aityp edim Sovethanym byt-shyt boldy. «Sen ne dep otyrsyn!» deydi maghan kózi ejireyip. «Beretin aqshasy bar eken...» deymin men sasqalaqtap. Sonda Sovethannyng maghan aitqany: «Ermúrat, sen ózing ne ýshin kýresip jýrsin!? Ádiletsizdik pen zansyzdyqqa, jemqorlyq pen qiyanatqa qarsy emes pe edin, endi meni nege sol qylmysqa iytermeleysin, ә!».

Sasyp qaldym. Búl joldasymnayng amanaty edi, sol amanatty sol qalpynda jetkizip otyrmyn dep, әreng degende qútyldym. Rasynda әli qútylghan joqpyn, kýni býgingi deyin anda-sanda betime basyp qoyady.

Mine, imandylyqtyng ýlken ýlgisi osy shyghar dep oilaymyn. Al qazaq tilining mәselelsi Bolat agham Atabaev aitpaqshy, Ben Laden bolyp ketti ghoy, ne ústatpaydy, ne bitip bolmaydy.

Men búl saualgha internet-konferensiyanyng úzyna boyynda ózimshe jauap bergen siyaqtymyn. Qazaqty qazaqsha sóiletu ýshin eshqanday aila kerek emes. Pribaltika elderi men Ukrainadaghy siyaqty til kulitin qalyptastyrsa boldy. Preziydentting jarlyqtary men ýkimetting qaulylary qazaqsha shyghyp, qajet bolsa audaryp alyndar dese, erteng orys ta, basqa da qazaqqa «qúl» bolar edi.

Al imandylyqty oqytu jaghynan men «spes» emespin. Búl jaghynan ózimning bilimim tapshy. Biletinim - jýrekting astynda bir mәiek jatuy kerek. Ol imannyng mәiegi me, әlde basqa bir atauy bar ma - ony da bile almadym. Eger ol mәiek bolmasa, adamgha iman da, basqa da qona qoiy qiyn shyghar.

Ereke, "qara jer habar aitshy, bauyryma" dep hat jazghan Altynbek Sarsenbayúlynyng múrasyna degen kózqarasynyzdy aitynyzshy. Ol shynymen oppozisiya kósemi me edi? Altynbek qaytys bolghanda ol qyzmette jýrgende qasynda bolghan joldastary nege joqtamady? Artynan nege izdemedi? Siz siyaqty "qara jer habar aitshy, bauyryma" dep joqtay almaghan janynda jýrgen jurnalist dostary turaly ne aitar ediniz? Dostarynyng býgin Altynbekting iydeyalarynan bas tartyp, NúrOtangha ótip ketkenderine qarap, Altekeng adam tanuda, joldas aluda qatelesken eken degen pikirge qalay qaraysyz? Zamandasy retinde aghynan jarylyp túryp aita alasyz ba? Osy jaghydaygha bagha bere otyryp, qúlqyndarynyng qúly bolyp ketkenderding attaryn atay alasyz ba? Biz osydan qanday oy týiip, qanday qorytyndy jasauymyz kerek?
Sәlemmen zamandasyng Keneshan.

Keneshan zamandasym, sen biteu jaranyng betin tyrnap túrsyn-au... Onyng ýstine sen bir emes, toghyz birdey súraghynmen tútas bir ghylymiy-zetteu enbegining taqyrybyn qozghap otyrsyn. Men sening osy toghyz taqyrybyndy sol qalpynda ózimning arhiyvime kóshirip qoydym. Sәtti kýn tughanda, osynyng bәrin tarqatyp aityp berermin.

Al әzirge mynany aitayyn: men «Qara jer, habar aitshy, bauyryma» dep, ózing aitqanday joqtau jazghanda, armanda ketken azamatty zerdege tútudyng bir ghana talpynysyn jasadym. Altynbekti kóp biletin jora-joldastaryn әngimege shaqyrugha tyrystym.

Ras, Altynbek biylikting eng biyiginde jýrdi, sol biylikting beriktigin saqtaytyn iydeologiyany jasaushylardyng biregeyi boldy. Biraq, osynyng bәrin tәrk etti, tastap ketti. Eger ol mening Sarybay qúdam siyaqty әlipting artyn baghyp jýre berse, býgin de sol «biyiginen» týse qoymas edi. Altynbekting ruhyna sol ýshin de bas ii qajet shyghar. Halyqtyq mýddeni ózining qaraqan basynyng qamynan joghary qoya bilu - osy bolady.

Men kezinde sol biyikti tastap ketken Ákejan aghama erip kettim. Keyinnen sol biyikti tastap ketken Ghalymjangha da, Jarmahan men Tólegen aghalargha da, Bolat Ábilev pen Múhtar Ábilәzovke de әriptestik kómegimdi beruge tyrystym. Eger erteng Imanghaly da sóitetin bolsa, ol qayynaghama da qomqorshyl qoshametimdi kórseter edim (eger qajet dese).

Búnyng bәri sening «qanday qorytyndy jasauymyz kerek?» degen saualynnan tuyndaydy. Qorytyndysy - el shetine shyghugha asyqqan azamattyng tuyn kóteruge kómek ete biluimiz kerek. Sonda Imanghalilar men Sarybay siyaqtylar ertengi kýni dalada qalmaytynyn týisine alady dep oilaymyn. Sonda olar joyannyng joyqyndyghana qarsy túrar qauhar kórsete alady, artyndaghy qalyng eli jigerin janady.

Bizding bir kinaratymyz - bas kótergen azamatqa atqosshy bola almaytynymyzda. Kýnshilmiz, minshilmiz. Halqyna qaraylas qimyl qylghan qaysardyng búrynghy qateligin keshire bilmeymiz. Kezinde biz Ákejan «jep ketti» dep dauryqtyq. Onyng «jep ketkeninen» ýnireyip qalghan quys qaysy?!  Býgingi jep jatqannyng júmyryn jaba almaymyz, oghan jaghymsimyz, jalbaqtaymyz, kósem kóremiz, orden men ataq-dәreje dәmetemiz.

Mine bizding bilmey jýrgen qorytyndymyz osy bolsa kerek.

- Ermúrat myrza, oppozisiyalyq basylymdardyng kóbi tek qana bir jaqty pikir bildiruge nege qúmar? Onyng sebebi nede dep oilaysyz?
- Qazaqstannyng býgingi sayasy elitasy turaly pikiriniz qalay?
Gulishahar Hasanova

Gýlshahar, janym-au, «kóbi» degening qaysy?! Jalghyz qalghan «Svoboda slova» gazeti me? Olar tipti de kóp emes edi-au! «Tasjarghan» men «Respublika» jabylghan song ne qaldy?! «Jas Alash», «Svoboda» jәne «Qazaqstan» ýsheui me? Mәdeniyet jәne aqparat ministrligining aituy boyynsha elde ýsh mynnan astam BAQ bar eken. Sonyng endigi qalghan ýsheui kóp pe?! Ýsh mynnan astam BAQ-tyng bir jaqty jazyp jatqanyna janyng nege ashymaydy? Endigi qalghan ýsheuin kóp kórip otyrghanyna jol bolsyn, jaryghym! Basqa aitarym joq, qúy - týsin, qúy - týsinbe, erking bilsin!

Al «býgingi sayasy elita» degen tirkesinning «elita» degeni meni qatty oilandyrady. «Elita» degen kim? Ol - súryptalyp shyqqan, elekten ótken el erenderi emes pe. Al bizdegi «súryptalghan» elita elek ústaghannyng erkeleri ghana. Sondyqtan «sayasy elita» degen úghym - búl salystyrmaly (dúrysy - «otnosiytelinoe») týsinik. Tayauda bir polkovnik pe, general ma, bir oblystyng polisiyasyn basqarugha taghayyndaldy. Sol paqyrdyng «elitalyghy» el preziydentine jaqyndyghymen ghana ólshenedi. Polnyy kompress!

Elding ishinde nebir bilimdar, nebir súnghyla, nebir isker jigitter sol siyaqty kompres-polkovnikterdin  astynda jýr. Osy ma, bizding elita súryptauymyz?!

.

Ermúrat agha sizge súraghym Núrsúltan Nazarbaev qashan ketedi ornynan?..

Sizge tileytinim oigha alghan josparlarynyz tabysty bolsyn. Qazaqtyng qaysar azamaty degen abroyly atynyzdy әrqashan arqalap ótiniz. Shyryldap shyndyqty aituynyzgha tilektespin.

Tileginizge rahmet, sizdi de tәnir jarylqasyn!  Al «Nazarbaev qashan ketedi?» degen saualynyz óte fәlsәfalyq súraq boldy. Shamasy juyq manda kete qoymas. Jaratqannyng búiyrtqan jasy týgesilmey ketpeytin boluy kerek. Ketetin adamnyng týrin kórip jýrgen joqpyn. Halyqtyng batpaqqa batqan tirligi juyq arada týgesilmeytini jangha batady.

Qazir men «Nazarbaev qashan ketedi?» degen saualdan búryn, «osynyng ózimen birige eldi qaytip ózgertuge bolady?» degen súraqqa jauap izdep jýrmin. Aqyry ketpeytin týri bolsa, teketirespen ne óndire alamyz? Odan da Nazarbaevtyng tóniregine toptasyp, onyng ózin ózgeris jasaugha mәjbýr etuding mýmkindigi joq pa?

Siz mening búl oiyma renjiseniz de aitayyn: basqaday amaldy kórip túrghan joqpyn. Oppozisiya halyqty sonynan erte almady. Bәlkim halyq oppozisiyanyng sonynan ermegen shyghar. Qalay bolghanda da Almaty men Astananyng alandaryn әleumettik tolqugha toltyra almadyq, azamattyq qozghalys tyghyryqqa tireldi. Anyghynda toqyrap qaldy. Endi ne isteu kerek, aitynyzshy?

Meninshe, preziydent ózining endigi sayasy missiyasyn osynday qadammen ólsheui kerek. Halyqty túqyrtyp ústaumen onyng sayasy ómiri mәndi bolady dep oilamaymyn. Eger ol oppozisiyanyng eleuli serkelerimen til tabysyp, jana sayasy baghytty tandaytyn bolsa, onyng tarihtaghy aty Atatýrikting tóniregine tayap qaluy mýmkin. Basqasha jaghdayda ol tarihta «birinshi preziydent» qana bolyp qalady. Astana «Núrsúltan qalasy» bolyp ózgermeydi.

Sizdi júrtshylyq oppozisiyalyq jurnalistikadaghy qayghy-qasiretten biznes jasay qoyatyn sheber adam dep biletinin óziniz bayqamaysyz nemese olar bayqamaydy dep oilaysyz. (Jeke gazet taratatyn biznes kompaiyanyz bar ekenin aitpaghanda, halyqtan kómek súrap esep-shot asha qoi, sheteldikterdi jaghalap "oppozisiyalyq basylymdargha jeke baspahana ashpasaq kýnimiz qaran" - dep aqsha ainalymyna óz TOO-nyzdy úsyna qoyatyn siyaqty dýniyeler jetip artylady) Bireuding ýii órtenip jatsa, oghan retin tauyp bas ýitip alugha taptyrmaytyn pysyqaylyghynyzdy shәkirtterinizge ýiretesiz be?

Sizding qaramaghynyzda júmys istep aqshasyn ala almaghan jurnalistter zarlap qaptap jýr, solardyng bәri jinalyp ýlesin payyzymen talap etse jasyryn baylyghynyzdyng qansha bóligi ketedi dep oilaysyz?

Búl da bir óte dúrys súraqtar eken! Men búl súraqtardyng iyesin bilip otyrmyn. Oghan súraqtyng ekinshi jartysy joralghy bolady.

Osy orayda Altynbek marqúm aityp bergen bir qyzyqty jәit mening esime týsip otyr. «Bir kýni maghan Rahat Áliyev zvondady, - degen edi Altyken. «Mne popalisi dva jurnalista Ermurata Bapi, seychas ony u menya na kruchke, davay podumaem, kak ih ispolizovati protiv Kajegelidina y ih ludey» - depti KNB-nyng qúlaghyn ústaghan kýieu bala.

Ol kezde Altynbek marqúm aqyrghan aqparat ministri edi.

«Áriyne ministr retinde onday shansty paydalanyp qalu kerek boldy - dep, yumory ótkir Altynbek arqamnan qagha kýldi. - Sodan keyin men ol ekeuin shaqyrtyp alyp, Qajygeldin men Bapigha qarsy maqala jazyndar dep tapsyrdym. Olar әriyne qatyryp túryp jazdy. Esinde shyghar, olardyng jazghany birneshe gazette jariya boldy».

IYә, esimde! Qazir naqty qanday gazetter ekeni esimde joq, shamasy bireui «Qazaq әdebiyeti» boluy kerek. Mening óz jurnalisterimdi qalay «kidati» etkenim әldekimge qyzghylyqty bolsa, Rahat Áliyevting aldyna jyghylghan ekeu kim ekenin bilgisi kelgender bolsa, «Qazaq әdebiyetinin» 1998-99 jylghy tigindisin aqtaryp shyqsyn. Al olardyng internet-konferensiyada qoyyp otyrghan súraqtaryna jauap beruge mening qúlqym joq. Bylshylgha bóler uaqytym tapshy.

Aytpaqshy, aita keteyin, ol jigitterdi men býginderi de uaq-uaq keziktirip túramyn. Amandasady. Men de amandasamyn. «Jaghdaylaryng qalay, ne tyndyryp jatyrsyndar?» dep, ýlkendik niyetimdi bildirip túramyn. Olardy jata jazghyryp qayteyin, tәjikege týser jәiim joq, basqa da manyzdy sharualarym bastan asyp jatyr. Onyng ýstine nebir qudalau men qiyanattar qaumalaghan zamandar ótti ghoy, azamattar aghat ketken sәt bolghan shyghar dep, ózimdi uantyp qoyamyn. Mening osy jauabymdy oqyp, olar menen onashada keshirim súraytyn bolsa, bolashaq memuarda aty-jónderin atamaugha uәde etemin.

Súraq iyelerine taghy bir jәitti eskerte keteyin: mening qasymda on bir jyldan beri tapjylmay jýrgen Baqytgýl Mәkimbay siyaqty qaryndasym, birneshe inishek әriptesterim bar. Men «kidala» bolsam, olar mening janyma nege baylanyp qaldy eken dep oilaymyn. Aytpaqshy «Tasjarghan» jabylghaly alty ay boldy, biraq tar jol, tayghaq keshude jýrsem de, «Tasjarghandy» shygharysqan jigitterdi tastaghan joqpyn: tiyn-tebennen kende qaltyrmaugha tyrysamyn. Ýili-barandy Kenje bauyr-kýieu jaldap  jýrgen ýiding aqysy men onyng otbasynyng kýn kórisi mening bir mindetim. Al songhy kezde jiyi-jii syrqattanyp jýrgen Baqytgýl ashyghyp qalsa maghan syn.

Solay, qos bauyrym, sender de maghan jat emessinder!...

(Sony)