Býgin Týrki akademiyasynyng úiymdastyruymen L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetinde «Maqtúmqúly jәne dәstýrli týrki poeziyasy» atty halyqaralyq konferensiya bolyp ótti. Ol týrikmenning úly aqynynyng 290 jyldyghyna oraylastyrylghan.

Alqaly jiyngha týrkitildes elderding Astanadaghy elshileri, kórnekti memleket jәne qogham qayratkerleri, Qazaqstan Parlamenti Senatynyng jәne Mәjilisining deputattary, tanymal qalamgerler, týbi bir tuys memleketterding belgili ghalymdary men ghylymy mekemelerding basshylary qatysty.

Konferensiya Qazaqstannyng Enbek Eri Ábish Kekilbaevtyng betashar sózimen bastaldy. Zamanymyzdyng zanghar jazushysy «Shyghys poeziyasynyng jaryq júldyzy - Mahtymqúly Pyraghy tek týrikmen halqynyng ghana maqtany emes, týgel týrkining tegeuirindi aqyny hәm ortaq jauhary ekendigin aita kelip, sóz sonynda týrikmen tilinen ózi tәrjimalaghan Maqtúmqúlynyng «Myzghymas el» deytin ólenin oqyp berdi.

Osyghan deyin halyqaralyq TÝRKSOY úiymy týrki halyqtarynyng úly túlghalaryna arnap arnay «Maqtúmqúly» medalin  әzirlegen bolatyn. Shara barysynda osy syiyqtyng alghashqysy týrki tildes halyqtardyng әdebiyetin әlemge tanytyp, qazaq-týrikmen baylanystaryna  qosqan ýlesi ýshin  Ábish Kekilbaevqa berildi.   

Atalghan shara barysynda,  sonymen qatar, Týrikmenstannyng Qazaqstandaghy tótenshe jәne ókiletti elshisi Maqtúmqúly Aqmyradov, Týrki Kenesi  aqsaqaldar kenesining tóraghasy Ádil Ahmetov,  Qazaqstan jazushylar odaghynyng tóraghasy Núrlan Orazaliyn, Egemen Qazaqstan gazetining preziydenti Sauytbek Abdrahmanov, Týrikmenstan Ghylym akademiyasy Últtyq qoljazbalar institutynyng diyrektory Annagurban Ashirov, QR Preziydenti baspasóz qyzmeti basshysynyng orynbasary Bauyrjan Omarov jәne belgili týrkolog ghalym, professor Shәkir Ibraev bayandama jasap, ózekti pikirlerimen bólisti.

Jiynda arnayy qarar qabyldanyp, Maqtúmqúlynyng  әnderi shyrqaldy.

 Jiyn Týrki akademiyasynda Qazaqstan men Týrikmenstannyng arasyn odan әri  nyghaytudy kózdeytin, jobalardy talqylaytyn otyryspen jalghasuda.  

Maqtymqúly Pyraghy (1733-1783) Týrikmenstannyng Atrek  ózeni boyyndaghy Hajygovshan degen auylda dýniyege kelgen. Aqynnyng әkesi - Dәuletmәmed Azady da bilimdi, belgili aqyn, ghalym bolghan adam.  Mahtymqúly da aqyndyqpen ghana shektelmegen túlgha. Óz dәuirining qayratkeri, pәlsapashysy әri ghúlamasy. Onyng esimi shyghys poeziyasynyng jaryq júldyzdary Jәlәlәddin Rumi, Saghdi, Omar Hayam syndy dýldýldermen qatar atalady. 17-18 ghasyr týrikmen halqy ýshin basqynshylar basqa shyqqan auyr kezeng boldy. Jas Maqtymqúlynyng sol kezdegi qara halqynyng qamyn kýittep jyrlaghan jyrlary qazaqtyng hәkimi Abaydyng kóptegen tuyndylarymen óte úqsas.

Al týrikmen klassik aqynynyng danalyq pen ghibratqa toly, adamgershilik pen mahabbatqa ýndeytin, taqualyqqa negizdelgen jyrlary bolsa, Qoja Ahmet Yassauy hikmetterimen ýndesip jatady. Týrikmen aqyny óz kezinde qazirgi Ózbekstan, Qazaqstan men Tәjikstan dalasynda da sapar  shekken. Aqynnyng sonynda qalghan 500-den astam tuyndysy bar. Maqtymqúlynyng dýniyege degen filosofiyalyq kózqarastary, mahabbat ghazaldary men adamgershilikke, ruhany tazalyqqa ýndeytin ghibratty jyrlary parsy, әzirbayjan, týrik, tatar, bashqúrt, qazaq, t.b. kóptegen tilderge audarylyp basylghan. Biyl alghash ret korey jәne qytay tilderine audaryldy.

Biyik taular, boyshanmyn dep shirenbe,

Bir kýn qúlap, sen de tipyl bolarsyn.

Tereng teniz, tәkәpparsyp týnerme,

Suyng kepse, sen de bir shól bolarsyn,-

dep tógiltken birtuar aqyndy qazaq tilinde alghash sóiletken belgili aqyn-audarmashylarymyz: Ghaly Ormanov, Gh.Qayyrbekov pen D.Qanatbaev  bolatyn. Maqtymqúlynyng tandamaly shygharmalary qazaqsha 1947 jyldan bastap jeke jinaq bolyp shygha bastady.

 Abay-aqparat