ENBEKShIQAZAQ AUDANY MEMLEKETTIK TILGE NEGE ENJAR QARAYDY?
Almaty oblysynda memlekettik tilding mәrtebesi asyp, baghy janghany Serik Ýmbetovting túsynda boldy. Sekeng basqarghan jyldary basqany aitpaghanda, sol kezde birinshi orynbasar bolghan, qazirgi kezde Almaty oblysynyng tizginin ústap otyrghan Batalovtyng da beti beri qaraghany esimizde.
Al endi qarap otyrsaq, audandyq dengeyde budjetten qarjylandyrylyp kelgen mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimderining basyna qara búlt ýiirildi. Soghan qaraghanda, Elbasynyng biylghy «Qazaqstannyng ýshinshi janghyruy: jahandyq bәsekege qabilettilik» atty Joldauyndaghy «Tórtinshi basymdyq – adamy kapital sapasyn jaqsartu» bóliminde airyqsha atap kórsetilgen: «Qazaq tilining basymdyghy saqtalady. Onyng әri qaray damuyna zor kónil bólinedi. Sonymen qatar, býginde aghylshyn tili – jana tehnologiya, jana industriya, jana ekonomika tili» degen tapsyrmasy aidaladaghy jartasqa qarata aitylghan kezekti aiqay bolyp qalatynday.
Tilderdi damytu degen sózden qútylugha kiriskenderding kóshin oblystaghy ghana emes, elimizdegi eng iri audandardyng biri, últtyq qúramy da san-aluan, qazirgi kezde 300 myngha juyq halyq túratyn Enbekshiqazaq audanynyng әkim-qaralary bastady.
Naqtyraq aitqanda, Enbekshiqazaq audany әkimdigining 2017 jylghy 7 aqpandaghy №27 «Enbekshiqazaq audanynyng memlekettik organdaryn qayta qúru jәne shtat sanynyng limiytin bekitu turaly» qaulysymen «Enbekshiqazaq audanynyng mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimi» memlekettik mekemesi «Enbekshiqazaq audanynyng bilim bólimine» biriktiriluine baylanysty «Enbekshiqazaq audanynyng bilim jәne mәdeniyet bólimi» bolyp ózgertildi.
Osylaysha audandyq bólimning atauyndaghy «tilderdi damytu» degen sóz alynyp tastalyp, biriktirilgen audandyq bólim atauy «Enbekshiqazaq audanynyng bilim jәne mәdeniyet bólimi» bolyp shygha kelgen. Endi osy qaulyny jýzege asyru barysynda birinshi kezekte ortaq ataudan alynyp tastalghan tilderdi damytugha qatysty mamandardyng qysqaratyny da aitpasa da týsinikti. Soghan qaraghanda, bir ózinde kishigirim oblystyng halqy túratyn, alyp jatqan aumaghy da asa auqymdy, Jetisudy mekendeytin barlyq últtyng ókilderi meken etetin Enbekshiqazaqta tilderge qatysty mәsele «týbegeyli» sheshilgendey. Alayda osydan birneshe jyl búryn últtar arasyndaghy týsinbestikterding oshaghyna ainalyp, aqyry eki birdey eldi mekeninde kisi ólimine soqtyrghan oqighalardyng tirkelgenin qaulyny dayyndaghandar tars esterinen shygharyp alghan siyaqty.
Kemel Otyzbay
Abai.kz