Jurnalistika pәni boyynsha ótkizilip jatqan  IX olimpiadanyng birinshi kýninde bolashaq tilshiler «Arheologiya jәne etnografiya» GhZO kórme zalyna bardy. Ghylymy zertteu ortalyghy ejelgi dәuir jәdigerlerinen bastap, orta ghasyrylyq qalalargha deyin qamtylghan. Sol qalalardyng biri  — Jankent («jana kent» sózinen payda bolghan).

Sonday-aq, atalmysh qala óz dәuirinde oghyzdardyng da astanasy bolghan.
Arheologiya ortalyghy 3 baghytta júmys jasaydy:
1. Ortaghasyrlyq qalashyqtargha qazba júmystaryn jýrgizu
2. Ejelgi qalashyqtargha qazba júmystaryn jýrgizu
3. Etnografiyalyq materialdargha baylanysty zertteu júmystaryn jýrgizu
Sonymen qatar, ótken tarihty býgingi úrpaqqa pash etip túrghan kórmede Syrdariya ózenining de ózindik tarihy bar ekendigi aityldy.Ejelgi dәuirde Syrdariya ózenining 4 ýlken arnasy bolghan. Sonyng eng kónesi Inkәrdariya arnasy b.z.b 3 mynj jartysy-2 mynj ortasy. Arnanyng boyynda neoliyt, eneolit dәuirining eskertkishteri kóp kezdesedi. Alayda Qyzylqúm qúmynyng sebebinen dariya basqa arnamen agha bastaydy. Sol arna-Janadariya arnasy. Janadariya eskertkishining boyynda temir dәuirining Shirik -Rabat, Balandy eskertshiteri oryn tepken. Janadariya arnasy b.z.b 2-1 ghasyrlarda aghyuyn toqtatady. Syrdariya ózeni endi Quandariya arnasymen agha bastaydy. Búl uaqytta Jetiasar mәdeniyeti qalyptasty. Jetiasar mәdeniyeti — 200 sharshy shaqyrymdy qamtityn, bir jerde jinalghan qalashyq. Quandariya arnasy 700-800 jyl aqqan son, aghuyn toqtatqan. Al b.z.b 9 ghasyrdyng sonynda Syrdariyanyng qazirgi aghu joly qalyptasqan-mys. Syrdariyanyng qúyar túsynda «Batpaq» degen qalashyq ornalasqan, ortalyghy — Jankent bolghan. Osylarmen tanysa otyryp, bolashaq jurnalister Qorqyt qobyzynyng әlem boyynsha tek eki jerde ghana saqtalghanyn bildi. Olar: Germaniyanyng Drezden qalasy men Vatikan. Sonday-aq, atalmysh ortalyq 2005 jyldan beri tolyqtay arheologiyalyq eskertkishterge zertteudi bastap, býgingi kýnde sonyng nәtiyjesin de kórip otyr. Ortalyqta ornalasqan әrtýrli tarihy búiymdar men tabylghan keramika zattarynan kóruge bolady.

Aida Armanqyzy

Abai.kz