Júma, 29 Nauryz 2024
Din 8104 0 pikir 29 Qyrkýiek, 2018 saghat 09:27

Din salasyndaghy tújyrymdama ruhany damugha qyzmet etedi

Din salasyndaghy memlekettik sayasattyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasynyng bekitilui  mәselesi qazir qoghamnyng qyzu talqysynda ekeni belgili. Shyntuaytyna kelgende Din salasyndaghy týjyrymdama elimizdegi din salasyna jana qarqyn beredi.

Qazaqstan Tәuelsizdik alghan jyldardan beri memlekettik–konfessiyalyq qatynastarda zayyrlylyq modelin ústana otyryp damuda.

Qazaqstanda qazirgi tanda 18 konfessiyanyng mýddelerin bildiretin ýsh jarym mynnan astam diny subektileri resmy týrde tirkelgen. Osynday diny sanaluandyq jaghdayynda din salasyndaghy negizgi ýderister men ýrdisterdi elep-eksheytin memlekettik sayasatty janadan oy eleginen ótkizudi kýn tәrtibine qoyyp otyr. Osy túrghyda, Ministrikpen әzirlengen jәne tayada Elbasy jarlyghymen bekitilgen Din salasyndaghy memlekettik sayasattyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasynyng manyzy zor.

Din salasyndaghy memlekettik sayasatty qazirgi jahandyq ýderister men uaqyt talabyna say qayta tolyqtyru men jetildiru memleketimizding ishki jәne syrtqy qauipsizdigin qamtamasyz etuge mýmkindik bereri anyq.

Tújyrymdama din salasyndaghy memlekettik sayasattyng negizin qúraytyn dinaralyq kelisimning qazaqstandyq modeline sýiene otyryp, din salasyn retteu men jetildirudi kózdep әzirlengen.

Jalpy, Tújyrymdamany әlemde qalyptasyp otyrghan geosayasy jaghdaylardy, ishki jәne syrtqy qauipterdi eskere otyryp Qazaqstannyng qauipsizdigi men túraqtylyghyn nyghaytugha negizdelgen keshendi qújat dep qabyldauymyz qajet.

Otandyq sarapshylar Memleket basshysymen tayauda bekitilgen Qazaqstan Respublikasynyng din salasyndaghy memlekettik sayasatynyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasy elimizding ruhany damuyna qarqyn beretinin atady.

Qazaqstan Tәuelsizdik alghan jyldardan beri memlekettik–konfessiyalyq qatynastarda zayyrlylyq modelin ústana otyryp damuda.

Qazaqstanda qazirgi tanda 18 konfessiyanyng mýddelerin bildiretin ýsh jarym mynnan astam diny subektiler resmy týrde tirkelgen. Osynday diny sanaluandyq jaghdayy din salasyndaghy negizgi ýderister men ýrdisterdi elep-eksheytin memlekettik sayasatty janadan oy eleginen ótkizudi kýn tәrtibine qoyyp otyr.

Osy túrghydan alghanda Elbasy jarlyghymen bekitilgen Din salasyndaghy memlekettik sayasattyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasynyng manyzy zor – deydi sarapshylar.

«Din salasyndaghy memlekettik sayasatty qazirgi jahandyq ýderister men uaqyt talabyna say qayta oy eleginen ótkizie otyryp jetildiru memleketimizding ishki jәne syrtqy qauipsizdigin qamtamasyz etuge mýmkindik bereri anyq», - deydi dintanushy Kenshilik Tyshhan.

Onyng aituynsha, Tújyrymdama din salasyndaghy memlekettik sayasattyng negizin qúraytyn dinaralyq kelisimning qazaqstandyq modeline sýiene otyryp, din salasyn retteu men jetildirudi kózdep әzirlengen.

Ghalymnyng pikirinshe «Tújyrymdama Qazaqstannyng qauipsizdigi men túraqtylyghyn nyghaytu maqsatynda әlemde qalyptasyp otyrghan geosayasy jaghdaylardy, ishki jәne syrtqy ahualdy eskere otyryp әzirlengen keshendi qújat».

Elbasymen bekitilgen Tújyrymdamagha pikir bildirgen tanymal  dintanushy Múqan Isahan atalghan qújat memleket pen din arasyndaghy qarym-qatynastardy kýn tәrtibine sәikes jetildiruge, memleketting zayyrlylyghyn saqtau men diny talaptardy ústanu sheginde tuyndap otyrghan mәselelerding órkeniyetti  sheshimin tabugha kómektesedi dep sanaydy.

Ol osy orayda Tújyrymdama – Elbasynyng «Qazaqstannyng ýshinshi janghyru: jahandyq bәsekege qabilettilik» Joldauynda aitylghan tereng oilarmen ýndesken manyzdy qújat ekenin basa aitty.

Múqan Isahan, dintanushy:

-Osy uaqytqa deyin ruhaniyatqa adal qyzmet etip, jalpyadamzattyq qúndylyqtardy sanagha sinirgen dinning adam ómirinen alatyn ornyn tereng týsindiru óte manyzdy. Dinning atyn jamylyp, әlemdik qauymdastyqty alandatyp otyrghan ekstremizm qaupi Qazaqstandy da ainalyp ótpeytini belgili. Onyng ýstine qoghamda dinshildik dengeyi kýn sanap artuda. Din salasynda ontayly memlekettik sayasat qalyptastyru – kýn tәrtibindegi asa manyzdy mәselelerding biri.

Qazirgi tanda din salasynda tiyimdi memlekettik sayasatty qalyptastyru óte manyzdy bolghandyqtan, tәuelsiz Qazaqstan tarihynda alghash ret Qazaqstan Respublikasy Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligi tarapynan Qazaqstannyng din salasyndaghy memlekettik sayasatynyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasynyng jobasy әzirlenip, QR Ýkimetining qaulysy qabyldandy. Tek QR Preziydenti qol qoyghannan keyin jýzege asyru qajettiligi tuyndaydy. Tújyrymdamada qamtylghan din salasyndaghy auqymdy oilar jýzege assa, qoghamda túraqtylyq ornap, ruhany janghyru ýrdisi jedeldeytini mәlim.

Din salasyndaghy memlekettik sayasat tújyrymdamacy – Elbasynyng «Qazaqstannyng ýshinshi janghyru: jahandyq bәsekege qabilettilik» atty halyqqa joldauymen ýndesken manyzdy qújat.

Tújyrymdama ishki jәne syrtqy túraqtylyq pen qauipsizdikti qamtamasyz etuge baghyttalyp, ekstremistik sipattaghy diny aghymdardyng býlikshil әreketterine tosqauyl qongdy maqsat etedi. Óitkeni, diny alauyzdyq – memleketting zayyrly qaghidattaryn mansúqtap, dәstýrli qúndylyqtargha qauip tóndiredi.

Qogham әlemdik jahandanudyng syn-tegeurinderine jauap bere alatyn әleumettik damu men ruhany janghyrugha múqtaj.

Tújyrymdamada memleket pen din arasyndaghy qarym-qatynas, memleketting zayyrlylyghy jóninde tuyndap jatqan tolassyz mәseleler, qoghamda diny qaghidattardy, qúlshylyqty zayyrly memleket tóniregindegi mekemelerde oryndau nemese oryndamau, syrtqy kelbetke baylanysty talaptar, diny ekstremizm men terrorizmning aldyn alu sharalary siyaqty t.b ózekti mәseleler qarastyrylghan.

Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligi úsynghan tújyrymdamada qamtylghan negizgi mәseleler:

  1. Memleketting zayyrlylyq qaghidattaryn nyghaytyp, azamattardyng ar-ojdan bostandyghyn qamtamasyz etu;
  2. Din salasyn baqylau jónindegi Zannamany jetildiru;
  3. El azamattarynyng diny kózqarastarynyng zanmen qorghaluyn qamtamasyz etu;
  4. Diny destruktivti aghymdardyng últtyq qauipsizdikti, zayyrly memleketting konstitusiyalyq negizderin búzuyna jol bermeu;
  5. Halyq arasynda aqparattyq-týsindiru júmystaryn kýsheytu arqyly destruktivti diny iydeologiyagha qarsy immuniytet qalyptastyryp, etnosaralyq jәne konfessiyaaralyq birlikti odan әri nyghaytu.

Tújyrymdamada qoghamda dәstýrli ruhany qúndylyqtargha, evolusiyalyq damugha, zayyrly memleket qaghidalaryna negizdelgen últtyq biregeylikti nyghaytudy kózdep, diny ekstremizmge qarsy qoghamnyng immuniytetin qalyptastyratyn naqty sharalar úsynylghan.

Óz betimen diny bilim alugha attanyp, ol jaqta ekstremister men radikaldardyng arbauyna týsip, terroristik úiymdardyng qataryn toltyryp jýrgen jastarymyzdyng bar ekenin jasyrugha bolmaydy. Bilim alu tәrtibin retteu, jasóspirimderdi diny qyzmetke zansyz tartugha jol bermeu, diny әdebiyetterdi taratu tәrtibin jetildiru jәne t.b. mәselelerimen betpe-bet kelgen ata-analar arnayy hat jazyp, osy mәseleni zanmen retteudi úsynuda.

Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligi QR Bilim jәne ghylym ministrligimen birlesip, diny bilim alu ýshin úsynylatyn sheteldik teologiyalyq joghary oqu oryndarynyng tizimin jasaqtady. Yaghni, shetelderde diny bilim alghysy keletin azamattar QMDB belgilegen oqu oryndarynda ghana bilim ala alady.

Tújyrymdama jana geosayasi, ishki jәne syrtqy qaterler ayasynda Qazaqstanda túraqtylyq pen qauipsizdikti nyghaytudy qamtamasyz etuge baghyttalghan. Búl júmystar resmy týrde tirkelgen diny birlestikter men azamattyq qauymdastyqty tartumen barlyq mýddeli memlekettik organdardyng tyghyz әrekettestigi arqyly jýzege asyrylady. Tújyrymdamada elimizding damuynyng zayyrly qaghidaty túrghysynan din salasyndaghy memlekettik sayasattyng baghym baghyttary dúrys aiqyndalghan. Sondyqtan Tújyrymdamany tәjiriybelik iske asyru memleketting diny birlestiktermen ózara әrekettesuining qazaqstandyq ýlgisin damytudyng alghyshartyn qalyptastyrady.

Tәuelsizdikting shiyrek ghasyryndaghy jetistikterdi tiyanaqtap, әlemning damyghan 30 elining qataryna kiruge senimmen qadam basqan Qazaqstan memleketting zayyrly damuynyng konstitusiyalyq qaghidattaryn ústanady.

Qazaqstandyqtardyng diny jәne etnomәdeny әrqilylyghyna qaramastan, jalpyúlttyq birlik pen kelisimning qalyptasqan ýlgisi – elimizdi meken etken әrtýrli konfessiyalardyng jalpy әlemdik damugha qosqan qomaqty ýlesi.

Diny nanym – jalpyadamzattyq qúndylyqtarmen qatar, ruhany ýilesimdi, әleumettik qarym-qatynastar men azamattardyng sanasyndaghy әleuetti qamtityn airyqsha sala. Sondyqtan din salasyndaghy qoghamdyq qatynastardy retteuding úsynylyp otyrghan tәsilderi men memlekettik sayasat qaghidattary elding ózgeshelikterin jәne halyqtyng mәdeniy-mentaldy erekshelikterin eskeretin airyqsha sipatqa iye.

Eske sala keteyik, QR Preziydenti N.Á. Nazarbaev Qazaqstan Respublikasynyng din salasyndaghy memlekettik sayasatynyng 2017-2020 jyldargha arnalghan tújyrymdamasyn bekitti. Tújyrymdama QR Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligimen әzirlendi.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616