Qazaqstanmen tyghyz baylanysta júmys isteytin polyak ghalymy Genrik Yankovsky Shymkent qalasynda eki ay túryp, ondaghy qazaq tilining jaghdayyna kýiindi. Shymkentte ózin Reseyde jýrgendey sezingen lingvist-ghalym shydamay  Zamana gazetine hat joldapty.

Adam Miskevich atyndaghy Poznani uniyversiytetining ghylymy qyzmetkeri Genrik Yankovskiy Shymkent kóshelerindegi qazaq tilining ayanyshty jayyna jany uday ashyghan eken. Ony әsirese, qazaqtardyng sóz arasynda «esliy», «hotya by», «chtoby», «iliy», «potomu chto», «da», «horosho», voobshem, koroche» sózderin qoldanuy qatty tanghaldyrypty.

"Qazaq tilinin kýshti qorghany dep sanalatyn qalalarynyzda eki aigha juyq uaqyt ótkizdim. Osy arada túrghan jerim – №11-shi móltekaudan. Aynala Resey siyaqty. Kórshi-qolan dalada әngimelesip otyrghanda janyna bir orys kelse boldy, dereu bәri oryssha sóileuge kóshedi. Daladaghy qazaq balalary erteden keshke deyin oryssha sayrap, oinap jýredi", - degen shetel ghalymy  qazaqtardyng býite berse jer betinen joyylyp ketetinin uayymdady ma kim bilsin?

Men óz basym  Astanagha barghanda kóshede qazaqsha sóilesem, «vy kto, yujanin chto liy?», «Chimkentskiy chto liy?» dep tosyrqaydy ol jaqtyng qazaqtary. Al azdy-kópti qazaqshasy bar Shymkent qazaqtarynyng orystanuyna kýiingen polyak ghalymy Astana kóshelerinde qazaqsha sóilesip bara jatqan qazaqty kóruge zar bolar edi ghoy. Ol tipti, IYsekeshov, Á.Jaqsybekov, D.Akiyshev (Aqyshev) siyaqtylardyng óz ana tilinde sóilegen ne mýlde sóilemeytin týrin kórse, búl býkil qazaqtyng emes, Qazaqstan biyligining qazaq últyna jasap otyrghan qaskóiligi dep oilar ma edi, qayter edi?

Osy biz shynymen últtyq namystan airylghan últpyz ba, әlde jogharydaghy keybireuler qazaqty joy sayasatyn jýrgizuge әldeqaydan tapsyrma alghan ba?

Myrzan KENJEBAY

Abai.kz