Tatar bauyrlarymyzdyng basyna tóngen qauip-qaterlerding qay-qaysysy da qayta-qayta qoylana beredi. Ózderi ýlken últtyng qúrsauynda qalghandyqtan ba, bolashaghy ýshin qatty alandauly. Olardy әsirese tatar tilining qazirgi jay jandaryn jay tapqyzbaydy. Óitkeni keyingi kezderi respublika mektepterinde tatar tilin oqytudyng mindetti emestigi jayly pikirtalastar qatty órship túr. Búghan sebepker bolghan federasiya qúramyna kiretin respublikalarda jergilikti tilderge memlekettik mәrtebe berilgendigi jәne olardyng mektepterde mindetti týrde oqytyluy qajet degen bap olardyng Konstitusiyasynda aiqany jazylsa da RF preziydenti V.Putinnin  búl respublikalarda óz tilderin oqytudyng erikti týrde jýrgiziletindigi turaldy konstitusiyalyq nolrmalary jayly aiqany biraz shovinisterding qoltyghyna su býrikkendey boldy.

Preziydentting sózi respublikalardyng Konstitusiyasyna tikleley qayshy keletindigine qaramastan Putinning әirbir aitqanyn zang kóretin shovinister iske kirisip te ketti. Mine,Kremliding osynday óreskel de qatang sayasatynyng saldarynan elde tatar tilining ayasy kýnnen-kýnge tarylyp keledi. Prokuratura sekildi zang oryndary tipti mektepterge arnayy núsqau jibiru sekildi aradatushylyqqa da baryp otyr. Mine, osy jaghday últ bolashaghyna bey-jay qaray almaytyn ziyaly qauymnyng týn úiqysyn tórt bólip jýr. Tatar últjandylary jaqynda Tatarstan preziydenti Rustam Minnihanovqa, premier-ministr Aleksey Pesoshiyngha, sonday-aq parlament spiykeri Farid Muhametshinge jәne barlyq deputattargha ashyq hat joldady.

Ana tilining taghdyryna alandaghan olar deputattardan  eldegi  mektepterde tatar tilin saqtap qalugha, sonymen qatar Reseyding respublikalardyng memlekettik tilderining federealdyq standartyna mindetti týrde engizudi talap etedi.

Hatta deputattardy halyqtyng mýddesin qorghau ýshin saylaghandaryn esterine salady. «Aldymyzda eki ghana jol túr,--dep jazady olar.—Birinshisi, tatar tili ýshin adaldyqpen jan sala kýresip, jenilgen jaghdayda namys pen boydy biyik ústaghan qalpy sahnadan ketu. Ekinshisi, ózimizding jayly oryndyghymyzda qalyp, tatar tilin tarih qoqysyna laqtyryp tastau. Eger biz ekinshi joldy tandasaq,týbinde halqymyzdyng qarghysyna qalamyz».

Hatta qala basshylary men mektep diyrektorlaryn әlgindey zansyz núqsqaulargha qarsy túrugha shaqyrady. Prokuraturalardyng tatar mektepterin tekserudi toqtatudy talap etedi. «Prokuratura olardy teksergenshe nege internette qaptap ketken tatar halqy men tiline qarsy arandatushylyq әreketterdi teksermeydi?» dep tikeley súraq qoyady.

«Búl bizding songhy shebimiz,--delingen onda.—ol bizdi ne qoldaytyndarynyzgha, ne qoldamaytyndarynyzgha baylanysty. Eger bizding jolymyz ekige aiyrylsa, onda  elding alyp kompaniyalaryn basqa adamdar basqarugha keledi, basshylyq qúramy da ózgerui mýmkin. Sonda sizderdi eshkim de qorghamaytyn bolady».

Tuysqan tatar halqynyng ayasy tarylghan ana tilining bolashaghy ýshin qanday da kýreske dayyn. Olar ana tili joyylghan jerde ejelgi tarihy bar Tatarstannnyng da qúrdymgha keteindigine әbden senimdi. Keyde olardy osynday batyldyghy men tabandylyghyna eriksәiz riza bolasyn. Olardyng alandaushylyghy bizding de janymyzgha jaqyn, jýregimizge jyly tiyedi. Olarmen ishtey tilektes ekendigimizdi de jasyra almaymyz. «Bólingendi bóri jeydi» deydi halyq. Bóri tabyla qoymasa ormanda ay da jeterlik.

Jaybergen BOLATOV

Qostanay

Abai.kz