Júma, 29 Nauryz 2024
ShOLU 7631 0 pikir 15 Qantar, 2018 saghat 01:44

Nazarbaev pen Tramptyng kezdesui. Hafizding ýndeui

16-qantar kýni Qazaqstan preziydenti AQSh-qa barady. Nazarbaev pen Tramptyng resmy kezdesui Vashingtonda ótedi dep josparlanghan.  Aq Ýiding aqparaty búl kezdesuding resmy protokolynan qysqasha aqparat taratyp otyr.

Sóitip: «Tramp pen Nazarbaev BÚÚ Qauipsizdik kenesine tóraghalyq merziminde Halyqaralyq mәselelerdi sheshudegi Qazaqstannyng jetekshiligi jayly talqylamaq. Ásirese, Aughanstan daghdarysyna toqtalady»,-dep jazady atalghan derek kózi.

Aqordanyng da resmy aqparaty qos elding basshylarynyng biylghy jylghy birinshi jýzdesuin Qazaqstannyng BÚÚ Qauipsizdik kenesine tóraghalyq etuimen tikeley baylanystyryp otyr.

«Kezdesu barysynda ekijaqty strategiyalyq әriptestikti arttyru, ónirdegi qauipsizdik jәne ekonomikalyq baylanys mәseleleri sóz bolady», - dep jazady. Búl endi Aqordanyng aqparaty.

Bizge belgili resmy aqparat mynaday: preziydent Nazarbaevtyng resmy sapary 16-18 qantargha josparlanghan. Búl saparda Núrsúltan Nazarbaev pen Donald Tramp kezdesedi. Kezdesu Aq Ýide ótedi. Tipti, AQSh saparynyng aldynda, preziydent Nazarbaev AQSh-tyng Qazaqstandaghy Elshisi Jorj Kroldy qabyldap, kezdesuding jay-japsaryn talqylady. AQSh-Qazaqstan әriptestigine 26 jyl. Býginge deyin eki el basshylary 70-ke juyq qújat qabyldaghan.

Nazar audara ketetin jayt, búl Qazaqstan preziydentining 2018 jylghy júmys jospary boyynsha shetelge jasaytyn birinshi sapary bolmaq.

Búl kezdesu jayly bizding sayasattanushylar ne deydi? Erlan Qariyn Qazaqstan men AQSh әriptestigin nyghaytuy әbden mýmkin búl kezdesu jayly bylay dedi:

«Búl kezdesude qazaq-amerikan әriptestigin әri qaray damytu mәselesi men Ortalyq Aziyadaghy AQSh róli talqylanuy mýmkin. IYә, Qazaqstan ónirlik memleket. Qazaqstan Halyqaralyq diskussiyagha belsendi aralasuda. Qazaqstan yadrolyq qarugha qarsy bastamany qoldaushy memleket. Sondyqtan kezdesude osy mәsele sóz bolu yqtimal. Búl kezdesuding birneshe manyzy bar».

Erlan Qarinning aituynsha, Núrsúltan Nazarbaev pen Donald Tramptyng kezdesui Resey preziydenti Vladimir Putiyning AQSh-qa sapary aldynda ótpek.

Al әlemdik BAQ preziydentterding kezdesui jayly ne jazyp jatyr? Biz sholu jasadyq.

AUGhANSTAN MÁSELESIN ShEShUGE QAZAQSTAN QAUQARLY MA?

Al «Thediplomat» basylymy resmy protokolda raporttalghan aqparattan ózge, kezdesude talqylanatyn basty mәselelerge toqtalypty.

«Anti-yadrolyq baghdarlama sekildi kýn tәrtibinde Aughanstan mәselesi de bar. Búl eki mәsele de OA liyderleri AQSh-qa kelgen sayyn talqylatyn úzaq jylghy mәsele. Aughanstanda jalghasyp jatqan soghys jana fazagha jetkenine jәne Soltýstik Koreyanyng yadrolyq ambisiyasy men 2017 jyly jetken jetistigine baylanysty búl mәsele qayta manyzgha ie bolyp otyr.

Yadrodan bas tartu iydeyasy qazaqqa tәn. Jәne Qazaqstan 1991 jyly Sәbet odaghy kýiregennen keyin múragha qalghan auqymdy yadrolyq arsenaldan óz erkimen bas tartqan. Shiyrek ghasyrdan beri Astana yadrodan bas tartyp, atom energiyasyn beybit maqsatta paydalanudy úsynyp keledi. Qazaqstan 2015 jyly Atom energiyasy jónindegi Halyqaralyq agenttikpen (MAGATE) azaytylghan uran óndiru bankin qúru jayly kelisim jasasqan. Ol boyynsha, memleketter bankten azaytylghan mólsherde uran alyp, elektrenergiyasyn óndire alady. Sóitip, óz betinshe uran óndiru azayady. Sәikesinshe tәuekel de azayady. 2017 jyly bankting qoymasy ashyldy. Búl atalghan operasiyanyng manyzdy kilti edi. Aytpaqshy, Qazaqstan uran óndirisinde jetekshi el sanalady. 2016 jylghy kórsetkish boyynsha әlemdik uran óndirisining 39 payyzy Qazaqstangha tiyesili»,-dep jazady basylym.

HAFIZDING ÝNDEUI

Jaqynda «YouTube» kanalynda Qazaqstanda bilim alyp jatqan aughan studentterining preziydent Nazarbaev pen Tramptan kómek súraghan beyne jazbasy jariya boldy.

«Men aughan soghysynda tiri qaldym. Men jaqyndarymnyng ólimin kórdim. Men әkemning kóz jasyn kórdim. Búl qorqynyshty. Qorqynyshtysy mening qaryndasymdy mektepke jibermeu. Sebebi, ol qaytyp kelmeui әbden mýmkin. Men kek qaytarghym kelmeydi. Men sabyrgha keldim. Men býgin Qazaqstanda, beybit jerde jaqsy bilim alyp jatyrmyn. Maghan týrli últtyng arasynda beybit ómir sýrudi ýiretti. Men Aughanystanda da osylay ómir sýruimiz kerektigin týsindim.

Men barlyq әlem liyderlerine, AQSh preziydentine aitqym keledi. Donald Tramp myrza, siz Úly memleketting preziydentisiz. Siz әlemdegi eng yqpaldy adamsyz. Sizding qolynyzdan keledi. Soghysty toqtatynyz! Aughanystanda beybitshilik ornatugha kómektesiniz! Tek siz ghana barlyghyn kelissóz ýsteline otyrghyza alasyz.

Men Qazaqstan preziydentine aitqym keledi. Qúrmetti Núrsúltan Nazarbaev, siz әlemdik masshabtaghy liydersiz! Siz múnday konfliktterdi sheshudi qoldap, talay ret mәlimdeme jasadynyz. Astanada ótken Siriya kelissózderining qorytyndysyn barlyghy kórip otyr. Sizding Donald Tramppen kezdesetininizdi janalyqtardan bilemin.

Sizden ótinerim, mening sәlemimdi oghan jetkizinizshi. Beybit dialogty osy Astanada jasanyzshy.

Men jastargha qayrylamyn. Mening ótinishimdi qoldanyzdarshy. Men aughan studentterining fleshmobyn jariyalaymyn!»

Búl Qazaqstandaghy aughan studenti Hafiz (Qaderi) Hannyng qayryluy. Ol Astanada túrady. Sondaghy Jogharghy oqu oryndarynyng birinde oqidy. Atys-shabystan kóz ashpay, ýrey jaylaghan otany «Qazaqstanday jaynasa», - deydi. 23-jastaghy Hafizding ýndeui jelide keng tarap ketti.

Týiin. Qazaqstan BÚÚ Qauipsizdik kenesine tóragha. Qantardyng ortasy boldy. Endi eki aptada tóraghalyq tizgindi Kuveytke tapsyramyz. Osy joly Núrsúltan Nazarbaev pen Donald Tramptyng kezdesuinde anti-yadrolyq bastama qayta kóteriledi. Onda da Astana bastamasymen qúrylghan atom bankining jay-japsary talqylanbaq. AQSh-tyng Ortalyq Aziyadaghy róli men Qazaqstan-AQSh qarym-qatynasy jәne Aughanstan mәselesi sóz bolmaq.

Qazaqstandyq BAQ pen AQSh aqparaty bir auyzdan osy mәselelerge mәn beripti. Aqparattyng deni resmy protokolgha negizdelgen shaghyn anons. Degenmen auqymdy materialdar joq emes. Solardyng birsypyrasyna aldaghy uaqytta tәrjima jasaugha uәde beremiz.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1581
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3610