Qytay qysym dәl qazir óte qyzu talqylanatyn taqyryptardyng biri. Qytayda 9 kýn túryp, osydan 10 kýn búryn oraldym. Shinjiyang ólkesining (qysym qatty bolyp túrghan últtyq aumaq) ortalyghy Ýrimji qalasyna bir kýn ghana ayaldadyq. Sharuamyz ishki qytayda boldy da sol jaqqa attanyp, 8 kýn qonyp qayttyq. Jyjiyang ólkesining Y ÚU degen kishkentay qalasynda boldyq.

Ol jaq tynysh eken, jalpy ishki Qytay mýldem tynysh, endi she adamdary qazaq pen úighyrdy ómirlerinde birneshe ret qana kóredi ghoy. Tek isting adamdary eken, biz barghan qalanyng xalqy. Árkim óz sharuasymen qarbalas, kliyentti qúdasynday syilaydy, kishipeyildigimen ishi bauyryna kiredi. Y ÚU qalasy qytaydyng eng ýlken xalyqaralyq sauda ortalyqtarynyng biri, ol turaly sizderge qyzyq bolsa keleside jazayyn.

Jә, Ýrimjige oralayyq! Ýrimji әuejayyna kelip týsken boyda keden qyzmetkerleri qarsy alatyny belgili ghoy, menimen birge barghan Qazaqstanda tuyp ósken jergilikti 3 kisini kóp bógemedi, әdettegidey kedendik rәsimderin ótegen song jiberdi, kezek maghan kelgende pasportymdaghy tuylghan jeri Shina degen jazudy kóre sala, shashyn qyryqqan qaratory qyz betime jalt qarady da:

- Qytay azamattyghynan qashan bas tarttynyz?

- 2003 jyly.

- Qytay azamattyghy kýshin joyghandyghy jayly anyqtamanyz bar ma?

- Joq.

- Nege joq, azamattyqtan bas tartqanynyz ras pa?

- Áriyne ras, ol kezde onday anyqtama berilmeytin, onyng qajeti de bolmady ...
...
Ary qaray qyryqpa shashty qyz taghy bir er әriptesin shaqyrdy, ol meni shetke qaray jýruimdi ótindi, ol jerden meni bir úighúr jәne bir qazaq jigit kýtip túr eken, әngimeni solarmen jalghadym, qysqasy "Anyqtama nege joq, vizany qalay ashtyn, múnda tuysqanyng bar ma? Ne maqsatpen jýrsin? Búrynghy qytay qújatyndaghy aty jóning men meken jayyng qanday?" degen siyaqty súraqtar tónireginde boldy. Sotkalarynda arnayy qosymsha ornatylghan eken, bet әlpetindi skanerlep tekseredi eken. Qazaqstan azamattyghyn alghannan keyin de Qytaydyng ekinshi buyn udostovreniyesin jasatqan bolsang skanerlegende anyqtalady eken... Sonymen qoyshy әiteu barlyq deregimdi jazyp aldy da jiberdi.

Ishki Qytaygha baryp qayta kedennen óterde taghy osyghan úqsas kórinis pen osyghan úqsas súraqtar qayta bastaldy... Biraz bógegen song jiberdi.

Eng bastysy menen talap etkeni qytay azamattyghynyng kýshin joyghany jayly anyqtama, endi múnysyn qate dey almaymyn. Búryn múndaydy teksermegesin endi bilinip jatyr ghoy. Shyndyghyn aituymyz kerek, Qazaqstan azamattyghymen qosa qytay udostovreniyesin de ústap jýrgen qandastar óte kóp boldy, kóp asqangha bir tosqan, qos azamattyqqa әlemde eshqanday el jol bermeydi. Qazaqstangha kelip túraqty tirkeu (jasyl karta) alyp eki el arasynda vizasyz shauyp jýrgender qanshama edi bayaghyda. Moyyndauymyz kerek zang búzu jaghynan pәk emes edik, pәginiz ne belden bastyq kezinde, endi osynyng bәrin qatang tekserip jatyr.

Qazirgi sayasy qysymnyng sebebi osy zanbúzushylyqtardyng kesiri dep kesip aitugha da kelmeydi, jipting bir úshynda ýlken sayasat jatqan da shyghar...

Jibergen qatelikterimizdi de moyynday bilsek, qatemizdi tanyp, sabaq ala bileyik, múnymmen Qytay biyligining últymyzgha jasaghan qiyanatyn aqtaghanym emes, qordaly mәselening 1 payyzyn ghana ózimshe bezbenge salghanym dep bilesizder!

Serjan Qasen

Facebook-tegi paraqshasynan