Faraby arabtargha týsine almay jýrgenin týsindirip berdi
Ejelgi Saqtar men Grekterding mәdeny damuyndaghy sinkrettilik (ýndestigi) - Ál-Farabiyding Aristotelidi týsinuine jol ashty. Faraby Aristotelige "týrki әleminin" ókili retinde ghana bara aldy...
28 kýngi leksiyamda (QazÚU) Ál-Farabiyding Aristotelge "kelui" arab órkeniyetinen emes, Ejelgi grek jәne Ejelgi saqtar mәdeniyetterining sinkrettiliginen ekenin - Antika mifologiyasy men Saq múragerleri - qazaqtardyng dәstýrleri men anyzdarynyn, senimderinin, tipten - Qúdaylarynyng úqsastyghyn mysalgha keltire otyryp tolyq dәleldep shyqtym.
Múnday konsepsiyany kótergen ghylymy júmysty tappaghan edim... Men oqyghan enbekterde "Ál-Faraby arab órkeniyetining jemisi" dep qorytyndylanghan eken...
Alayda, búl mәselege dýniyetanymdyq dengeyde, dýniyetanymdyq rakurspen qaraytyn bolsaq, onda - eki alyptyng dialogiyasy úqsas mәdeny ortadan shyqqanda (rodstvennye dushy degendey) ghana mýmkin bolatyny zandy!...
Onday mýmkindikti Farabiyge ózi ósken, qanyna sinirgen "Saqtar zamanynan kele jatqan týrkilik negizi" gana bere alghan.
Al Grek pen Arabtarda múnday "dýniyetanymdyq tuystyq" baylanys óte әlsiz...
Endeshe, Ál-Faraby "araby dýniyetanymmen" ózi "birinshi ústaz" ataghan Aristoteli ilimine tereng boylay almas edi! Olay bolghanda - Ál-Farabidyng ózi de "ekinshi ústaz" dengeyine kóterilmes edi!
IYә, arab órkeniyeti "Aristotelge qajettilikti" tudyrdy jәne Aristoteli men Farabiydi "jolyqtyrdy"! Ol ýshin - alghys!
Biraq búl syrtqy forma ghana - mazmúny emes: mәselen, situasiya basqasha bolghanda - Ál Faraby kez kelgen tilde Aristoteli turaly óz enbekterin jaza alar edi!
Yaghni, Ál-Faraby arabtargha "týsine almay jýrgenin týsindirip berdi" dese bolady...
Ábdirashit Bәkirúly
Abai.kz
