QR Parlament Mәjilisining tóraghasy
Núrlan Nyghmatullinge!

 Qúrmetti Núrlan Zayrullaúly!

Týrik parlamentining spiykeri M.Shentop myrza bizding elge kelip ketkennen keyin biraz mәselening әli kýnge deyin basy ashylmay qalyp otyr. Qazirge deyin núrshylar men gýlenshiler sektasy turaly az jazylghan joq.  Fetkullah Gýlenning júmysyna saraptama jasap qarasaq, onyng jamaghatyndaghy kapitaldyng jalpy kólemi 50 mlrd dollardan asyp ketedi eken.

Búl aqshanyng bәrin olar zandy jolmen tauyp otyrghan joq. «Núrshylardyn» esirtki tasymaly men qaru-jaraq saudasy siyaqty tabysy kóp kәsipke de qatysy boluy mýmkin. Týrik baspasózi osyghan deyin olardyng Týrkiyadaghy bar kapitaldyng 30 payyzyna («islam kapitaly») deyin iyelik etip otyrghanyn talay ret jazdy. Memleket tarapynan qysym kórgennen keyin núrshylar astyrtyn әreketke kóship, spesslujbagha úqsaytyn arnauly qyzmetti de qúrypty. Olar týrkitildes halyqtar túratyn basqa elderding ekonomikasyna, sayasaty men dinaralyq qatynasyna deyin aralasyp, әrtýrli aqparat jinaudy qolgha alyp, Týrkiyada ghana emes, osy elderding biyligine de astyrtyn týrde óz adamdaryn eptep engize bastady. Dәl qazir núrshylar osynday «ókildikterin» әlemning 65 elinde ashypty. Ortalyq Aziyada núrshylardyng 128 liyseyi júmys istedi. Sóitip jýrip olar jyljymaytyn mýlik satyp alady da, ol jerdi adeptary (mýritteri) jinalatyn, jasyryn bas qosatyn ortagha ainaldyrady. Ózderi diny úiym retinde tirkelmeydi. Sondyqtan olardyng júmysyn baqylap otyru mýmkin emes.

Týrkiyadaghy Said Núrsidyng «núrshylar» dep atalatyn (jogharyda aitylghan) diny jamaghaty bar. Solardyn  jәne «Hizmettin» iydeyalaryn osy gýlenshiler iydeologiyalyq baza retinde paydalanady. Biylikti birtindep jaulap alyp, biyliktegi elitadan jaqtastar jinap jatqan gýlenshilerge kónil bólmeuge bolmaydy. Búl mәsele últtyq qauipsizdikke kelip tireletin ýlken mәsele. Oghan bey-jay qarau – bolashaqqa balta shabumen bәrdey nәrse. Qazaqstannyng tәuelsizdik alghan jyldary gýlenshiler óte kýshti iydeologiyalyq jýie men qarjy jýiesin qúrdy. Onyng ishinde uniyversiytetter, 30-dan astam qazaq-týrik liyseyleri men basylymdar da bar. Olardy biznesmender, qogham qayratkerleri men sayasatkerler de jaqsy qoldaydy. Kóp adamnyng kónilin tapqan. Ýkimet mektepke deyingi jәne orta bilim beretin salany barynsha baqylaugha aluy qajet. Osy jaqynda týrikting barlau qyzmetining otstavkagha shyqqan qyzmetkeri Núry Gýndeshting kitaby jaryq kórdi. Avtor onda núrshylardyng Amerikanyng Pensilivanya shtatynda ornalasqan bas kensesi bar ekenin jazypty. 1990 jyldary núrshylar Ortalyq Aziyada әreket etken SRUdyng (OBB) agentterine barynsha qoldau bildirip, olardy baspanamen qamtamasyz etip otyrghan eken.

Qazir Qazaqstannyng biznesmenderining kóbi osy sektanyng mýshesi degendi estip jýrmiz. Olardyng naqty sanyn anyqtap, memleket múnday diny jamaghattardyng júmysyn der kezinde әshkereleui kerek. Qazaq-týrik liyseylerining attaryn tez ózgerip, iydeologotary - týrik oqytushylaryn jyldamdatyp Europadaghy bólimshelerine attandyryp jibergenine qaraghanda, búlardyng qazir biyliktegi lobbiy óte kýshti. Jan-jaqqa jol ashyp alghan. Jasyryn jýrgen osy sektanyng maskasyn sheship, onyng bizdegi mýshelerinin  aty-jónin atap túryp aitatyn uaqyt keldi. Búlardyng bәri bolashaqta elge qauip tóndiretin, memleketti teokratiyalyq, bir sektanyng soyylyn soghatyndar basqaratyn diny sipattaghy memleketke ainaldyrghysy keledi. Qazirden bastap iske kirisip, osynday jasyryn júmys istep jýrgen jamaghattardyng jolyn kespesek, erteng qatty ókinip qalghaly túrmyz!

Jurnalist Jolymbet Mәkish

Abai.kz