Sóz qúdireti jetkize almaytyn óner týri kýy óneri. Qazaqtyng kýy óneri ekige bólinedi. Biri shertpe kýi, ekinshisi tókpe kýi. Osy tókpe kýiding qúdiretin әlemge tanytyp jýrgen óner iyesi, zamanymyzdyng zanghar túlghasy, úlanghayyr Qazaq dalasyndaghy 7 kýishilik aimaqtyng biri Manghystau kýy ónerining kórnekti ókili Serjan Ysqaqúly Shakrat aghamyz biyl 80 jasqa tolyp otyr.

Serjan Ysqaqúly Shakrat – respublikadaghy mandayaldy ýzdik dombyrashylardyng biri, el arasynan shyqqan tuma talant, «tókpe» kýy ókili. Ol dombyra tartudyng halyqtyq ejelgi ýlgisin boyyna darytqan. Manghystau kýy dәstýrining qazirgi tu ústaushysy. Ataqty Alym Janbyrshiyn, Shamghúl Ybraimov, Múrat Óskinbaev syndy dombyrashylardyng layyqty shәkirti. Manghystaudyng kýy oryndau sheberligin shyndap, ony býkil elge jәne shet jerlerge tanytyp, taratqan maytalman.

Seraghanyng eng jaqyn ústazy, ózining nemere aghasy Alym  Janbyrshin ólkege keninen tanymal aituly azamat, aituly kýishi. Ol jayly arnayy týsirilgen derekti filimde bar. 

Osy filimde Seragha ózining Alym aghasy jayly súhbatynda: «Men ol kisini kóke deytinmin. Mening bolmysym, adamdyghym, azamattyghym, ómirlik ústanymym, dombyragha degen qúmarlyghym, kýishilik ónerim, bәri-bәri sol kisining tәrbiyesimen qalyptasty. Men ony ózime ústaz túttym.  Maghan Alymday bolu qayda dep, basymdy iyip túryp moyyndaymyn» - degen eken. 

Ol 1939 jyly Manghystaudyng Ýshtaghan ónirinde dýniyege kelgen, bilimi joghary. Qazaqstan Memlekettik uniyversiytetin 1961 jyly jurnalist mamandyghy boyynsha bitirgen. 

Enbek jolyn Manghystau audandyq «Jana ómir» gazetinde bastap,  «Ara», «Júldyz» jurnaldarynda qyzmet etti. Esimi el arasynda syqaqshy qalamger retinde de tanymal. Onyng jazghan kóptegen әzil – syqaq әngimeleri respublikalyq, oblystyq baspasóz betterinde jariyalanyp, «Tamashalarda» oinaldy. 2001 jyly «Kýte túrynyz», 2007 jyly «Manghystau kýlkisi», 2011 jyly «Manghystau kýlkisi 2» atty kýldirgi әngimeler jinaqtary jaryq kórip, kópshilikting yqylasyna bólendi. «Ezude kýlki oinasyn» jinaghy Manghystau aqyn-jazushylarynyn  50 tomdyghyna endi.

  Qazaq óneri, onyng ishinde Manghystau óneri, foliklory jayynda oblystyq telearnada «Manghystau maqamdary», «Auyl aitqyshtary» atty qyzghylyqty habarlar úiymdastyrdy. Kýy ýiretken telesabaqtar jýrgizdi.

Birneshe satiralyq tuyndalary Qazaq radiosynyng «Altyn qorynda» saqtauly. Serjan Shәkirat birneshe jyl múnay salasynda da qyzmet etti. Alayda, bar yntasy kýige auyp, ónerge degen inkәrligi bәrinen de basym týsti.

Ónerpaz agha bir sózinde «Men dombyragha, dombyra maghan yntyq  boldyq, dombyra meni qalamgerlikke qimady», dep әzildegeni de bar.

Sóz reti kelgesin mysal retinde Seraghanyng «Eki shaldyng kýlgeni» atty shaghyn әngimesin keltire keteyin:

- «Qay bir jyly Nauryz merekesi toylanarda ýlken teatrlandyrylghan kórinis úiymdastyryldy. Maghan Qúrmanghazynyng rolin somdaudy tapsyrdy. Mәdeniyet ýiinen úzyn aq saqal aldym, Qúrmanghazy saqaldy kisi bolghan ghoy. Ýstime shapan, basyma bórik kiydim. Túraqty kiyip jýretin kózildirigimdi alyp qoydym. Sóitip alanda, sahnanyng syrtynda túrmyn. Kezegim kelgende kýy tartuym kerek, Dinanyng rolinde bir jas bala oinaydy, soghan bata beruim kerek. Solay túrsam, qasyma әkem keldi. Sol kezde seksennen asqan shaghy, marqúm. Mening bóten oiym joq, әkeme sәlem berdim: «Assalaumaghaleykum!» dep. «Uaghaleykumassalam!» dep betime qarady da, «kimsin?» deydi. Men әkem tanymay túr dep oilaghan joqpyn, kim bop túrghanymdy súrap túr-au dep týsindim de: «Men Qúrmanghazymyn» dedim. «A, Qúrmanghazy. Qúrmanghazynyng kýiin tartasyng ba?» dedi. «Iya» deymin. Sodan túryp-túryp, «Ózing kim bolasyn? Qay tughansyn? Dausyng tanys siyaqty, jýzindi de shyramytyp túrmyn...» deydi. Men әkemning tanymay túrghanyn sonda bildim. Endi kýleyin desem, saqalym jeliminen bosap kete me dep, iyegimdi basyp әreng shydap túrmyn. Ol «Nege kýlesin?» degendey qaraydy. Sodan men de qulyqqa kóship: «Óziniz kim bolasyz?» dep súradym. Ol: «Men Shәkiratov Ysqaq degen shalmyn» deydi. «Al men Shәkiratov Serjan Ysqaqúly degen shalmyn» dedim. Sodan qyran-topan kýlki... Aynalamyzdaghy merekege jiylghan halyq ta estip, kýlisip jatyr. Sonday jaghday ghoy...».

Kýishilik óner adamgha Allanyng bergen syiy. Bala Serjangha eshkim ýiretken de, ýgittegen de joq. Dombyragha qol sozyp, ózi estip jýrgen kýilerdi kýmbirlete berdi. Múndaydy halyq túqym qualaytyn, tuma talant dep ataydy. Aytsa aitqanday, Serjannyng óz atasy Shәkirat ta ónerge jaqyn bolghan, әigili jyrau Qashaghan Kýrjúmanúly da Serjannyng arghy naghashysy. Atasynan qalghan qara dombyrany alghash ret 5 jasynda ústap, әnderding әuenin salyp, «Kenes» kýiimen bastapty. Alghash ret sahnagha 8 jasynda shyghyp «soqyr Esjan», «Qyz Aqjelen» kýilerin oryndaghan. Sol bala jasynan dombyra әuenine eldi úiytqan úly kýishi bolsam degen armangha qol sozady. Adamnyng armany qanshalyqty biyik bolsa, shyghar shyny da sonshalyqty biyik bolady demekshi, Aghamyz sol qara dombyramen jattyghudy jәne syrlasudy kýni býginge deyin toqtatqan emes. Birde sóz arasynda Roza jengemiz, qaqaghan qystyng bir kýninde ýidegi jylu toqtap qalghanda, Aghamyzdyng dombyrasyn tongha orap, mәpelegenin aityp, bәrimizdi bir mәz qylyp tastaghany da bar. Demek, aghamyz búl óner shynyna Allanyng qalauy, armannyng asqaqtyghy jәne enbekqorlyghynyng arqasynda shyqty dep batyl aita alamyz.

Tuma talant demekshi, Serjan aghamyzdyng әkesi Ysqaq kәkemizding óz auzynan estigen bir әngime de Manghystauda sәby bir jasqa shyghyp «túsau keser» jasaghan kezde, aq jaymanyng ýstine balanyng aldyna әr týrli zattar: kitap, dombyra, qobyz, aqsha t.t. búiymdar qoyady. Bala osylardyng qaysysyna qol sozyp úmtylsa, sony keleshekte kәsip etedi dep, boljaytyn dәstýri bar. Serjan agha basqasyna qaramay, dombyragha qol sozdy, dep otyratyn.

Serjan aghanyng әkesi Ysqaq Shәkiratúly kәkemizding de esimi el esinde saqtalghan ayaauly túlgha. Ol ómir boyy aghartu salasynda qyzmet jasady. Qanshama shәkirtterge ústazdyq jasady. 1938 jyly Ýshtaghanda 7 jyldyq mektep salynghanda, osy mektepting alghashqy  diyrektory boldy. 

Ysqaq kәkemiz 80 jasqa tolghanda, ózining eng alghash enbek jolyn bastaghan Ýshtaghan mektebinde merey toyy atap ótildi. 

«Mektep oqu isining mengerushisi Ótelbayúly Nauryz Qarjautegi yqylas tilegin ólenmen jetkizdi.

Susyndatyp bilim nәrimen,

Manghystaudy sharladyn.

Qiynshylyq kórseng de

Ústazdyq joldan taymadyn,

Aqmúryn, Jynghyldy, Úshtaghan,

Taushyq, Túshybek

Balalaryn oqytyp,

Bilim beru boldy armanyn.

Múrtty aghaydyng minezin

Bilgender aityp jyr qyldy.

Qart shәkirtter búl kýnde,

Ótkenin aityp, syr qyldy.

Sinirgen enbek esh bolmas

Azamattar úigharyp,

Seksenge kelgen shaghynda

Úlan asyr toy qyldy.

Keshegi soghys kezinde

Rumyn, Vengr, Bolgardy

Qútqarystyng kóppenen.

Álpining asyp tauynan,

Otandy qorghap jauynan.

Jasqanshaqtyq etpegen,

Omyrauyng toly ordenge

Kópting qoly jetpegen.

Seksen jas sizge kóp emes,

Ómirdegi biyik bir beles,

Qúdayke batyr Qosaydy

80 jasta kóripti.

90-gha jet jasqanbay,

Kórmegen 80 jas emes.

Yseke, tipti seskenbe,

Izim menen izbasty

Aytysqanda Qashaghan

Jengen eken seksende.

Adayda batyr er Qarmys

Jalghyz baryp jauymen

Soghysqan eken seksende.

Seksennen de ótipsin,

Quat bersin bir Allan,

Ómir berse, Yseke,

Jýz degen jasqa jetesin.

Osylaysha, Yseke,

Artyndy kórip qartayyp,

Múratyna jetip ótesin, — degende shapalaqtyng ýnimen zal ishi kýnirenip ketti. Ózining ústazdyq qyzmeti turaly este qalghandardy eske týsirdi. Ústazdyq joldyng qiyn ekenin, balanyng minezin týsinuding ózi bir qaraket ekenine toqtaldy.

— Birde,- dedi ol, — balausalau kýnimiz. Ústazdyq qyzmetke de ysylmaghanymyz ghoy, Jynghyldy mektebinde Bekes degen balagha qansha ýiretsem de aitqanymdy qabyldata almadym. Alay aittym, bylay aittym, olay ýirettim, bylay ýirettim, aitqan sózim qonbady. Dymymnyng qúryghany sonday Bekeske:

— "A" dep ait, — dedim.

— "A" dep ait, — dedi Bekesim.

— "B" dep ait, — dedim.

— "B" dep ait, — dedi Bekesim.

Sasqalaqtaghan men:

— Oipyrmay, endi qaytem, — dedim ózime-ózim.

— Oipyrmay, endi qaytem, — dedi Bekesim.

Múndaydyng talayy kezdesti ghoy. IYә, baldar, talay kýnder ótti ghoy. Biraq ol kezding baldary oqytushysyn qatty syilaytyn edi. Qazir jastar arasynan tәrtipsizdik, araq ishkishter, nashaqorlar shyghyp jýr. Múny mektep tәrbiyesinen de kóretinder bar. Búl dúrys emes. Balagha birinshi tәrbiyeshi ata-ana, olardyng tәrbiyesinen onasha qalghan bala mektep tәrbiyesinen de basyn alshaq ústaydy. Ata-ana osy jaghyn oilap qarauy kerek.

Ardager ústazdyng arqasyna shapan jabyldy. Mektep kórkem ónerpazdarynyng kýshimen ýlken konsert kórsetildi. Mereytoy qúrmetine men jәne ústazdyng sýiikti úly belgili dombyrashy Serjan ekeumiz óner kórsettik. (Izbasar Syrtanov: "Zerdemdi sen ashpasang neter edim?!." http://www.elarna.com/video.php).

Osy joldardyng avtory mende Ysqaq kәkemizding qasyna erip, talay jerding dәmin tattym. Talay әngimesin tyndadym. Kәkemiz aghartushylyq pen qatar jurnalistika salasynda da eleuli enbek etti. Kәkemizding shejire-tariyh, últtyq tәrbie taqyrybyna  arnalghan enbekteri respublikalyq BAQ-tardy údayy jariyalanyp túrdy jәne ony oqyrman ystyq yqylaspen qabyldap jatatyn.

Serjan aghamyzdyng Manghystaugha tәn anyz, aitys kýilerdi tarihy qyzghylyqty әngimelermen oryndauy óte әserli. Mәselen, «Aqsaq qúlan – Joshy han», «Nar iydirgen», «Ýsh ananyng aitysy», «Qúlshardyng kempirmen, qyzben tartysy», «Esirding Hiua sapary» atty toptama kýilerdi tarihyn aita otyryp sheber oryndauy el arasynda keninen belgili. Ol Manghystaudyn  eskilikti halyq kýilerimen qatar ataqty halyq sazgerleri Abyl, Esir, Esbay, Óskinbay, Qúlshar, Qartbay, Múrat, Alym shygharmalaryn mәnerli oryndaushy, ózindik ereksheligi mol. Manghystau kýishilerining býgingi eng kórnekti ókili dep tanylady.

Sonymen qatar úly sazgerler Qúrmanghazy, Dina, Dәuletkerey, Qazanghap shygharmalarynyng da bir qataryn joghary dengeyde jetik mengergen.

Ol sonday-aq Manghystaudyng ejelgi jyr-terme sazdaryn iyelengen birden bir ónerpaz. Shynayy aday әuenderining 20 shaqty núsqasyn dombyrada mәnerli oryndaydy.

Serjan aghamyzdyng ózge kýishilerden erek, ózindik qoltanbasy, ózgeshe naqyshy, ózindik janalyghy da bar. Aghamyzdyng әserli de órnekti ong qol qimyldarymen oryndaytyn «Kerbez kerik», «Bógelek», «Kóroghly», «Terisqaqpay», «Janyltpash» t.b. kýileri әrqashanda kórermendi eriksiz tәnti etedi. Ony kórgen jas kýishiler ýirenuge qúmartyp túrady.

«Serjan Ysqaqúly – búrynghy Býkilodaqtyq halyq shygharmashylyghy festivalidarynyng birneshe dýrkin jәne «Joldas әn» («Tovarish pesnya») telefestivalining laureaty.

1985 jyly Leningrad etnografiyalyq institutynyng shaqyruymen osy institutta, Cherkasov atyndaghy teatr, kino, muzyka institutynda leksiya – konsertter berdi. 1987 jyly Samarqanda ótken halyqaralyq muzyka simpoziumyna qatysty. Sol simpoziumnyng qorytyndysymen shyqqan «Konserty v Registane» degen kýitabaqqa oryndaghan shygharmasy endi.

«Dala sazdary» siyaqty halyqaralyq dәstýrli muzyka festivalidaryna túraqty shaqyrylyp jýrgen eng beldi dombyrashylardyng biri.

1989 jyly «Aziya dausy» festivalining eng alghash ashyluyna qatysty. Taghy da sol jyldyng jeltoqsan aiynda Qazaqstan halyq shygharmashylyghynyng Mәskeudegi esepti konsertinde oinady. 1990 jyly mausym aiynda Kiyevte ótken 2-halyqaralyq foliklor festivalining laureaty boldy.

Ol eki ret «Kýy keruen» festivaline qatysyp, «Altyn dombyra», «Altyn qobyz» syilyqtaryn aldy. Jәne eki ret «Mәngilik saryn» kýy merekesine qatysyp, songhysynda (2008) «Dәulesker» ataghyn iyelendi.

2015 jyldyng 2 mausymynda Astana qalasynda Serjan aghamyz «Kýy qúptany» atty keshin «Shabyt» shygharmashylyq sarayynda ótkizdi.

«Shakrat Serjan Ysqaqúly kýy tartady» atty telefilim týsirildi jәne ol «Prikosnoveniye» degen derekti kinonyng bir keyipkeri. 2008 jyly «El» produserlik ortalyghy osy tókpe kýy sheberi turaly «Telaghys» kinosyn týsirdi. 1985 jyly onyng oryndauynda «Manghystau kýileri» atty ýlken kýitabaq, 2001 jyly osy attas audiokaseta, al 2002 jyly «Aqjarma», 2007 jyly «Múra – Dombyra» jәne 2009 jyly «Dәuleskerlik dәstýr» atty diskileri (CD, DVD)  shyqty» (Ensiklopediyalyq derekterden). 

Aghamyz Kenestik kezenning ózinde birneshe festivaliderding dýrkin-dýrkin laureaty atanyp, Mәskeu, Leningrad, Samarqand, Kiyev sahnalarynyng sәnine ainalghan Seragha keyin qazaqtyng dombyrasy men kýy óneri qanatynda Týrkiyada, ýsh ret Fransiyada, Beligiyada, Italiyada, Shveysariyada, Ispaniyada, Amerikada alqaly jiyn aldynda óner kórsetti.

 Aytuly festivaliderde Aghamyzdyng kýmbirletken kýileri qazaqtyng kýy óneri dala sazyn aiday әlemge pash etip, sheteldikterding qoshametine ie boldy. Keyinnen konsertterge arnayy shaqyrtqandary da boldy. Jýlde men marapat-maqtaulardyng sany sheksiz, ol turaly da, ol keyipker bolghan da kinolentalar ómirge keldi, kýitabaghy, audiotaspalary, zamanauy disk tabaqshalary shygharyldy.

Seragha ghúmyr boyy ózi jinaqtaghan Manghystaudyng kýy múrasyn kelesi úrpaqqa beruge, jas talanttardy tәrbiyeleuge zor kónil bólip keledi. 1993 jyly ashylghan Manghystau óner kolledjinde ol ýshin әdeyi engizilgen «Manghystau sazdary» klasyn jýrgizedi, búghan deyin 1991-1993 j.j. Aqtaudaghy №2 qazaq óner mektebinde sabaq bergen edi. Onda «Esbay», «Esir», «Qúlshar», «Óskenbay» kýilerin nasihattap, jighan múralaryn shәkirtterine de ýiretuden bir tanghan emes. Astana muzyka Akademiyasy men Qúrmanghazy atyndaghy Qazaq Últtyq konservatoriyasynda jәne Atyrauda, Aqtóbede master klastar ótkizdi.

Birde jurnalist, aqyn Baqtybay Jaylau inimiz aghamyzdan shәkirtteri jayly súraghanda:

- «Shәkirt degen kóp. Mysalgha, oblystyq kolledjimiz ashylghaly on alty jylday uaqyt boldy ghoy, sodan beri qanshama balalar bitirip ketti. Solardyng barlyghy mening shәkirtterim dep aita alamyn. Dәstýrli Manghystaudyng kýy mektebinen. Qazir men tartqan, men taratqan kýilerdi oryndau da joghary dengeyde. Qazaqstannyng qay týkpirinde bolmasyn «Manghystaudyng kýiin, Serjan aghanyng tartqan kýiin tartamyz» dep jýrgen jetkinshekter kóp. Solardyng bәri mening shәkirtterim.

Juyrda birinshi ret Qúlshar kýishi atyndaghy konkurs boldy. Soghan alpys bala qatysty. Ýsh topqa bólindi: kishi top, orta top, ýlken top bolyp. Kishi toptaghy on ýsh jasqa deyingi balalardyng ózi otyzdan asty. Sonyng bәrining tartqany – Qúlshardyng kýileri. Al endi Qúlshar degen – mening kýishim ghoy. Shamam kelgenshe shygharyp, tartyp jýrmin. Soghan bәri yntyzar bolyp, menshe oryndap shyqty. Ol mening kónilime hosh, quanyshty jaghday boldy» dep jauap bergen eken.

Osy enbekti jazu barysynda Serjan aghamyzgha eng ýzdik shәkirtterin ataudy ótingenimde, eng birinshi kezekte Republikagha belgili kýishi Roza Aydarbaevany, keremet dombyrashy Qúrmanghazy atyndaghy orkestrding bas diriyjeri Abylay Tilepbergenovty jәne Daniyar Saghynghalyúlyn asa ystyq iltipatpen atady. Ústazy shәkirtim dep, maqtanyp jýrgen Sizderge myng alghys!

Aghamyz el arasyndaghy Manghystau kýilerin jinaqtap, rettep bir jýiege keltirip, úrpaq sanasyna siniru baghytynda da ýlken enbek etude. Qúlshar kýishi atyndaghy konkurs osy aitqanymyzdyng aiday aighaghy bolmaq. 

Manghystaugha tәn taghy bir jaqsy janalyq Esir, Múrat, Serjan atyndaghy respublikalyq kýishiler sayystary túraqty ótkizilip túrady. 

Serjan aghamyzdyng tórt dombyrasy bar. Onyng biri Atadan miras bolyp qalghan qara dombyra bolsa, qalghan ýsheuin Manghystaulyq has sheber Núrjan Músaev jasaghan. Núrjan zamandasymyzda on sausaghynan óneri tamghan azamat. Oblystyq Núrmúqan Jantórin atyndaghy muzykalyq drama teatrynyng әrtisi jәne dombyra jasaushy sheber retinde elge keninen tanymal. Onyng qolymen  800-den asa últtyq aspap jasalyp, 2017 jyly Atyrauda ótken aimaqtyq «Ýkili dombyra» sayysynda bas jýldeni jenip alghan. Sheberlerdi shang qaptyrghan onyng ózi de dombyranyng qúlaghynda oinaydy.

Ol jayly Serjan aghanyng ózi «Mende 4 dombyra bar. Sonyng ýsheuin osy Núrjan inim jasaghan. Núrjannyng dombyralary qolgha jatyq. Sodan keyin ýni, dybysy dombyranyng sabyna, ón boyyna birkelki shyghady. Óte jaqsy» dep bagha bergen. 

Memleket tarapynanda Seraghamyzdyng enbegi eleusiz qalyp jatyrghan joq.  1995 jyly «Qazaqstan Respublikasynyng enbek sinirgen qyzmetkeri», 1999 jyly Qúrmanghazy atyndaghy Qazaq últtyq konservatoriyasynyng qúrmetti professory ataghy berildi. «Qúrmet» ordenimen, «QR Konstitusiyasyna 10 jyl», merekelik medalidimen marapattaldy. Kýishi Serjan Shәkiratty Respukblika júrtshylyghy erekshe qúrmetteydi.

Ýsh ret Manghystau oblysynyng Qúrmet gramotasymen, Qazaqstan muzyka qoghamynyng Gramotasymen dәriptelgen. Ol – Aqtau qalasynyng Qúrmetti azamaty jәne Manghystau oblysynyng Qúrmetti azamaty (2012 j.).

Al, endi bir sәtke Serjan aghanyng kýishilik óneri jayly zamandastaryna sóz berelik: 

 Núrghisa Tilendiyev, әigili sazger:  Serjan oryndaghan kýidi tyndap otyryp «Mynauyng súmdyq qoy!» dep tang qalghan. 

Ábish Kekilbay, jazushy, qogham qayratkeri:  «Serjan oryndaghan qay shygharma da tamsantpay, tebirentpey, tenseltpey qoymaydy. Meylinshe, tylsym interpretatorlyq terendik. Ghajayyp oryndaushylyq sheberlik. Asqan artistizm. Batyssha aitqanda, virtuoz! Shyghyssha aitqanda, birtuar! Qazaq dalasynda eshqashan qatary azayyp, qarqyny kemip, tolas tauyp kórmegen kýy bәigesinde tamsantqan ýstine tamsanta týsetin dýldýlding de dýldýli. Shashasyna shang juytpas sanlaqtyng da sanlaghy. Ol ol ma?! Bir ózi – bir mektep Abyl, Qúlshar, Esir, Aral, Óskinbay, Qartbay, Múrat, Shamyghúldar qalyptastyrghan Manghystau kýishilik dәstýrin shartarap qazaq dalasyndaghy barlyq oryndaushylyk ýrdisterding eng bir sýt betindegi qaymaqtay sýley ýlgilerimen ýilesimdi jarastyrghan jana bir oryndaushylyq mektep dýniyege keldi. Kýide oidaghy terendik pen sezimdegi sergektikti tereng qabystyrghan serilik mektebi – Serjan mektebi boy kóterdi. Kýy serisi Serjan – saz sahnasyndaghy jana qúbylys.

Ábish aghanyng Qúlshardyng «Kerbez kerik» kýiin tyndap otyryp Serjandy bylaysha suretteytini bar: «bútarlanghan sekseuilding sereygen keltegindey seksiyip túrghan ong qolyn kenet jylansha iyrelendetip, tiygen jerining bәrin jalap-súqtap, perne boylatyp, jylmandata, jorghalata jónelgende, qapelimde kózboyaushygha tap bolyp arbalyp qalghanday óz-ózimnen eligip bara jatqanymdy sezbey qalamyn...

Serjannyn, qolyna dombyra tiyse boldy, aidyn betin qanatymen sipay úshqan aq shaghaladay oinaq salyp qoya beretin aq sýirik sausaqtarynan kózimdi aiyra almaymyn», - degen eken. (http://www.elarna.com/video.php).

Gýlayym Shyntemirqyzy, "Egemen Qazaqstan" gazetining menshikti tilshisi: «Býgingi qazaq kýy óneri turaly oy qozghap, kýishiler jayly sóz saptaghanda esimi aldymen auyzgha iligetinderding biri – Seragha, yaghny Serjan Shәkirat. ...2008 jyly «Mәngilik saryn» kýy fes­tivalinde «Dәulesker» ataghyn iyelengen Seragha kýishi Manghystau oblysynyng barlyq audan, qalalaryn aralap «Kýy tyndanyz kýmbirli, sóz tyndanyz kýldirgi» atty eseptik konsert berip, kesh ótkizdi. Taqyryby aityp túrghanday, әri kýishi, әri qalamger S.Shәkirattyng qos qyryn, qos qabiletin ortagha salghan keshter. El-júrty syrbaz agha, salmaqty ústaz, saliqaly ata, sypayy zamandas, sanlaq kýishi Seraghanyng qasiyetti dombyrasyn qolyna ústap, sahnanyng sәnin keltire beruine, qazaq kýilerining baghyn asha beruine tilekshi. Taghdyr-Tәnirding syiy da osy bolghay...».

Ghalym Árip, QJO Manghystau oblystyq filialynyng diyrektory, tanymal aqyn, jazushy: «Fransiyada jylma-jyl últtyq mәdeniyet bayqauy úiymdastyrylady. Bir joly bayqaugha Manghystau ónirinen dombyra qúlaghynda oinaytyn dәulesker kýishi Serjan Shәkirat aghamyz qatysyp, asa sheber virtuoz retinde fransuzdardyng qúrmet-qoshemetine bólengen edi. Biyl 80 jasty alqymdaghan Seraghannyng 50 jyldyq mereytoyyn úiymdastyrugha jetekshilik ettim. Sol kezde Abay atyndaghy mәdeniyet sarayynda kýy qúdireti men kýishi sheberligine tәnti bolysqan  ózge últ ókilderining týregep túryp tyndap, ruhany lәzzat aluy, tolassyz qoshemet bir sәtke ýzilmeui әli kýnge deyin kóz aldymda. Mine, osynyng ózi – qazaqtyng úly mәdeny múrasynyng qúdiretine degen sheksiz qúrmetting bir kórinisi». (https://mangystaumedia.kz/30/85831/).

Sózimizding sonynda Serjan aghanyng ózine sóz bersek: «Jalpy, qolyma dombyrany 5-6 jasymda ústaghan ekenmin. 1946 jyly agham әskerden keldi. Negizi soghysqa bizding ýiden ýsh adam attandy. Atam, әkem jәne agham. Qúdaygha shýkir, ýsheui de aman oraldy. Agham әskerden kelgende auyl-aymaq toylaugha kiristi.

Auylda Alym Janbyrshin degen dombyrashy agham bolatyn. Mening tikeley ústazym. Sol kisiden halyq kýy súraydy ghoy. Ol kisi de soghysta bolghan. Maydan dalasynda qolyn shygharyp alghan eken. Kópshilik  kýy súraghan son, dombyrany qolyna alady da, sәl tosylyp qalady. Sóitse, qalay tartylatynyn úmytyp qalghan eken.

Ol kezde men 7 jastaghy balamyn. «Maghan beriniz, kórsetip jibereyin»,-deppin. Sonda әlgi kisi qatty quanypty. Kýige osylay keldim»,-deydi Serjan Shәkirat.

«Bir kýni dombyrashylardyng jarysy ótetin boldy. Ol kezde oqu isining mengerushisi Aron Óteuov degen keremet adam bartyn. Sol kisi «Ysqaqtyng dombyrashy balasy bar eken ghoy, sony aldyrtyndar»,-dep tapsyrghan eken. Men oiyn balasymyn. Jalang ayaq, dop quyp, jerding shanyn shygharyp  jýgirip jýrgen jerimnen alyp ketken. Sodan ne kerek, jarystan birinshi oryn alyp keldim».

«Negizgi mamandyghym – jurnalistika salasy. Alayda, búl baghytta kóp ayaldamadym. Qyryq jyl múnay salasynda qyzmet ettim. Kóp marapattarymdy osy múnay  salasynda jýrip aldym. Biraq, jurnalistikadan ketkenimmen, ony týbegeyli tastap kettim dey almaymyn. Ózim satira, әzil-syqaq, felietongha jaqynmyn. Ángime, ocherk, publisistikagha da qalam terbeymin. Býginge deyin jazyp kelemin».

Kópshilik Serjan Shәkiratty «nota bilmeytin kýishi», dep tanidy. Búl turasynda ol: «Nota bilmeytinim ras. Birde Almatygha barghanymda maghan muzyka zertteushileri keldi.  Kýi, nota turaly әngime boldy. Sodan men: «Osy notany ýirenip alsam qaytedi, qiyn emes shyghar?», dedim. Zertteushiler shoshyp ketti. «Notagha jolamanyz. Áytpese, sizding halyqtyq óneriniz ózgerip  ketui mýmkin»,-dedi. Sodan beri notasyz kele jatyrmyn»,-deydi. «Serjan Shәkirat – nota bilmeytin kýishi» https://qazaqstan.tv/news/99737/).

IYә, Serjan aghamyz Qúrmanghazy, Dina, Dәuletkerey, Qazanghap, Abyl, Esir, Esbay, Qúlshar t.t. siyaqty qazaqtyng kýy óneri zamanauy notasyz da muzyka әlemining eng biyik shynyna shygha alatynyn býgingi úrpaqtyng kózine kórsete otyryp dәleldep bergen birden-bir óner iyesi. 

Aghamyz ózine ústazym dep, Alym Janburshinmen qatar Shamghúl Ybyrayymúlyn jәne Múrat Óskenbaevty asa ystyq iltipatpen eske alyp jýretinin óz auzynan talay estidik. Býkil shәkirt ataulygha, shәkirt bolsanyzdar osy Serjan aghaday bolynyzdar! degim keledi.

Serjan Ysqaqúly Shәkratov aghamyzdyng Ata-tegi (ruy): Kishi jýz (Begarys)-Alshyn-12 Ata Bayúly-Aday-Álniyaz (Búzau)-Aytumys-Shylym (Bәibishe Jemeney) úrpaghy bolyp tabylady. Aghamyz búl ónerge kezdeysoq kelgen joq. Serjan agha sonau týpkirdegi dombyrany dýniyege әkelushilerding tikeley úrpaghy bolyp tabylady. (Qara: «Dombyrany dýniyege әkelgen qazaq ruy) https://abai.kz/post/44512).

SERJAN AGhAMYZDYNG 80 JASQA TOLU MEREYTOYY MANGhYSTAU OBLYSY ÁKIMShILIGINING ÚIYMDASTYRUYMEN OSY BIYLGhY 2019  JYLDYNG QARAShA AYYNYNG 7-SI KÝNI SAGhAT 16.00-DE AQTAU QALASY, ABAY ATYNDAGhY MÁDENIYET SARAYYNDA ÓTEDI. 

Qojyrbayúly Múhambetkәrim

Abai.kz