Ýstimizdegi jyldyng sәuir aiynda Ýkimet basshysy Kәrim Mәsimov memlekettik qyzmetke jana mamandardy qabyldaugha jyl sonyna deyin moratoriy jariyalanghanyn aitqan bolatyn. Alayda, arada kóp uaqyt ótpey jatyp dualy auyz bolmasa da, dýmdi sheneunikterding arasynan osy moratoriyding kýshin jong turaly úsynys tastaushylar tabyldy. Keshe Parlament Mәjilisining jalpy otyrysynda deputat Múrat Ábenov memqyzmetke qatysty moratoriydi alyp tastau qajettigin aityp, Premier-Ministrding atyna saual joldady.
– Memlekettik qyzmet salasyndaghy bos túrghan 8 myng júmys ornynyng 7 mynnan astamy aimaqtardyng ýlesinde. Olardyng 790-y ghana ortalyq organdarda. Ózderiniz bilesizder, biylghy jyly qolgha alynghan daghdarysqa qarsy baghdarlama, negizinen, aimaqtarda jýzege asyrylmaq. Odan ózge jergilikti ózin-ózi basqaru turaly zan, basqa da zandar men baghdarlamalar tolyp jatyr. Sol sebepti, dәl qazir memqyzmetke qatysty jariyalanghan moratoriydi alyp tastau qajettigi tuyndaydy, – deydi deputat Ábenov.
Shyndyghynda, songhy uaqytta jastar arasynda júmyssyzdyq problemasy órshy bastady. Mәselen, ótken jyly 15-24 jas aralyghyndaghy tepse temir ýzetin júmyssyzdardyng ýlesi 7,4 payyzdy qúrasa, biyl qos býiirden qyspaqqa alghan daghdarys búl kórsetkishti taghy kóteretini aitpasa da týsinikti.

Ýstimizdegi jyldyng sәuir aiynda Ýkimet basshysy Kәrim Mәsimov memlekettik qyzmetke jana mamandardy qabyldaugha jyl sonyna deyin moratoriy jariyalanghanyn aitqan bolatyn. Alayda, arada kóp uaqyt ótpey jatyp dualy auyz bolmasa da, dýmdi sheneunikterding arasynan osy moratoriyding kýshin jong turaly úsynys tastaushylar tabyldy. Keshe Parlament Mәjilisining jalpy otyrysynda deputat Múrat Ábenov memqyzmetke qatysty moratoriydi alyp tastau qajettigin aityp, Premier-Ministrding atyna saual joldady.
– Memlekettik qyzmet salasyndaghy bos túrghan 8 myng júmys ornynyng 7 mynnan astamy aimaqtardyng ýlesinde. Olardyng 790-y ghana ortalyq organdarda. Ózderiniz bilesizder, biylghy jyly qolgha alynghan daghdarysqa qarsy baghdarlama, negizinen, aimaqtarda jýzege asyrylmaq. Odan ózge jergilikti ózin-ózi basqaru turaly zan, basqa da zandar men baghdarlamalar tolyp jatyr. Sol sebepti, dәl qazir memqyzmetke qatysty jariyalanghan moratoriydi alyp tastau qajettigi tuyndaydy, – deydi deputat Ábenov.
Shyndyghynda, songhy uaqytta jastar arasynda júmyssyzdyq problemasy órshy bastady. Mәselen, ótken jyly 15-24 jas aralyghyndaghy tepse temir ýzetin júmyssyzdardyng ýlesi 7,4 payyzdy qúrasa, biyl qos býiirden qyspaqqa alghan daghdarys búl kórsetkishti taghy kóteretini aitpasa da týsinikti.
Deputattyng aituynsha, aldaghy birer aidyng ishinde 323 myng student joghary oqu oryndary men kolledjderdi tәmamdap, bildey bir diplom iyesi atanbaq. Olar mamandyghyna say kәsip taba ala ma, әlde onsyz da qarasy qalyng júmyssyzdardyng sanatyn tolyqtyra ma?! Ol az deseniz, biyl «Bolashaq» baghdarlamasy boyynsha baqanday 800 student sheteldik bedeldi oqu oryndaryn bitiredi. Búl – búryn-sondy bolyp kórmegen kórsetkish. «Bolashaqtyn» arqasynda ózge elde «iynemen qúdyq qazyp» kelgen bilikti mamandardyng Qazaqstangha kelgennen keyingi bolashaghy qalay bolmaq?! Osy tektes mәselelerding shetin shygharghan deputat:
– Oqudy jana bitirgen jastar qoghamnyng eng az qamsyzdandyrylghan bóligi deuge bolady. Daghdarys kezinde biznes qúrylymdargha da júmysqa ornalasu onaygha týspeydi. Basqa júmys oryndaryn qalyptastyrugha aqsha shyghyndap jatqan kezde, budjetten tiyisti qarajaty bólingen segiz myng orynnyng bos túrghany kónilge qonbaydy, – dep otyr.
Jaqyn kýnderi mamandyq iyesi atanyp, ýlken ómirge qadam basatyndardyng kópshiligi eki qolgha bir kýrek izdegender emes. Olardyng elu myngha juyghy óz bilimderimen granttyq jәne nesiyelik negizde bilim alghandar. Endigi uaqytta bilimderine layyqty jaqsy júmysqa ornalasudy kózdeydi. Juyrda «Jas Otannyn» jastar qanaty «Jastardyng kadrlyq rezervi» degen atpen bayqau úiymdastyrghan bolatyn. Sol bayqauda bar-joghy otyz júmys ornyna 800-den astam adamnyng ótinish bildirgeni kóp jaytty anghartsa kerek.
Daghdarysqa deyin memqyzmetting mardymsyz jalaqysyn kózge ilmey, jeke menshik sektorlardan nәpaqa izdeudi jón sanaghandar qazir túraqty júmys pen jalaqynyng qadirin týsinip jýr. Bolashaqta qyzmet jolynda órleudi maqsat tútatyndar ýshin de memqyzmetting jóni bólek. Ábenov pen onyng әriptesterining úsynysyna baylanysty Ýkimet moratoriydi alyp tastasa, búl talay adamnyng jolyn ashugha septigin tiygizetini sózsiz.
• Biyl Qazaqstanda 323 myng adam joghary oqu oryndary men kolledjderdi tәmamdaydy.
• «Bolashaq» baghdarlamasy boyynsha 800 adam shetelding bedeldi oqu foryndaryn bitiredi.

Aybyn AQPATShA
«Núr Astana» gazeti 18 mausym 2009 jyl