«Vaksinalau indetti boldyrmaugha kómektesedi»
Kardiologiya jәne ishki aurular GhZIY-nyng respublikalyq allergologiya ortalyghy: vaksinalau indetti boldyrmaugha kómektesedi
Adamzat tarihynda infeksiyalar adamnyng sonynan birge erip keledi. Túmau, sheshek, tyrysqaq, ish sýzegi indetterinen milliondaghan adamdar qazagha úshyraydy.
Vaksinalar egu prosesine payda bolatyn jәne aghzany naqty auru tudyrghyshtan qorghaugha qajetti, belsendi, arnayy immuniytetting payda boluyna yqpal etedi. 1976 jyly aghylshyn dәrigeri Djenner siyr sheshegine úshyraghan siyrlarmen júmys isteytin fermerlerding tabighy sheshekpen auyrmaytynyn bayqaydy. Ol bir balagha siyr sheshegin egu arqyly onyng tabighy sheshekpen auyrmaytynyn dәleldep berdi. Vaksinalar, virustar, bakteriyalar әli keng etek jaymay túrghan sol bir zamanda oilap tabylghan osy әdis Europada keng óris alyp, keyinirek barlyq әlemdegi sheshekting joyyluyna negiz boldy.
Iindetter qay zamanda bolsyn bar bolghan jәne býginde bar. Indetterding betin qaytaratyn eng tiyimdi tәsil – búl vaksinalaudy uaqytynda jýrgizu. Vaksinalaudy aldyn ala jýrgizu demografiyanyng ósui, ólim-jitimning azangy jәne ómir sýru úzaqtyghyn arttyrudyng eng manyzy qúraldarynyng biri bolyp tabylady. Vaksinalaudyng tiyimdiligin býkil әlem moyyndap otyr: densaulyq saqtau salasynda eng ozyq nәtiyjege qol jetkizgen, búdan asqan eshbir baghdarlama joq.
Qazaqstan Respublikasyndaghy profilaktikalyq ekpelerding kýntizbesine 21 infeksiya enip otyr. Bizding elimiz TMD memleketterining ishinde birinshi bolyp, jana tuylghan sәbiyler men jasóspirimderge V gepatiytine qarsy vaksinasiya jasau, qyzylsha, qyzamyq, epidparotiyt, pnevmokok, HIYB-infeksiyalaryna (NIB-infeksiyasy otiyt, bronhiyt, jedel respiratorlyq infeksiya jәne pnevmoniya siyaqty gemofilidik tayaqshalar arqyly tuyndaytyn aurular toby) qarsy qúramdalghan ekpeler egudi engizdi. Biz alghashqylar sanatynda poliomiyelitke qarsy inaktivti vaksina saludy paydalanyp kelemiz. Bizding últtyq kýntizbemizde túmaugha, A gepatiytining virusyna, týineme, tulyaremiya, oba, kóktemgi-kýzgi ensefalitke qarsy epiydemiyalyq kórsetkishter boyynsha ekpeler salu kózdelgen.
Qazaqstanda profilaktikalyq ekpelerdi saludyng tolyghymen memlekettik túrghydan qarjylandyrylatynyn aita ketken jón. Profilaktikalyq kýntizbege engizilgen ekpelermen qatar, epiydemiyalyq kórsetkishter boyynsha tegin ekpeler salu jýrgizilip otyrady.
Ekpelerdi eguden bas tartu - balany qorghaudan airyp qana qoymay, basqa balalardy da qauipke úshyratady, osylaysha qoghamda infeksiyalyq aurulardyng taraluyna jol beredi, sóitip balalar ólimining úlghangyna jәne jalpy densaulyqtyng tómendeuine soqtyruy mýmkin.
Abai.kz