«Qazaqstan» Últtyq telearnasy kýlli týrki dýniyesining ghúlama oishyly Ábu Nasyr әl-Farabiyding 1150 jyldyq mereytoyyna oray derekti filim týsirdi. Kórermenge «Órkeniyet shyraqshysy» atauymen úsynylghaly otyrghan eki bólimdi tarihiy-zertteu tuyndysy 18 qantar 20:35-te efirge shyghady.

Derekti filimning týsirilim júmystary 5 ay kóleminde ghúlama ghalym dýniyege kelgen, tarihta «Zernuk», «Vesidj» degen atpen belgili Oqsyz jerinen bastalyp, ejelgi Otyrar, Kair shaharlarynda jalghasty. Sonymen qatar, týsirilim toby ghúlama ómirden ótken Damask qalasynda bolyp qaytty.

Kemeline jetken shaghynda Ábu Nasyr elin tastap, Baghdadqa nege attandy? Úly oishylgha qatysty «Otyrar kitaphanasynyng negizin qalaghan» degen anyz shyndyqqa qanshalyqty janasymdy? Nelikten barsha órkeniyetti әlem oghan «ekinshi ústaz» dep taghzym etedi?

Derekti tuyndyda osy saualdargha jauap berilip, Ál-Faraby adamzattyng asyl qazynasy - ghylym jetistikteri men azat oidyng qútqarushysy retinde sipattalady. «Ekinshi ústazdyn» arab elderinde jaryq kórgen enbekterining basym kópshiligi saqtalghanyn, al tughan elindegileri Týrkistan órkeniyetimen birge joghalghany aitylady.

«Ál-Faraby býgingi qazaq dalasynan shyghyp, býkil arab fәlsafasynyng negizin qalady. Óz zamanyndaghy barlyq ghylym men ilim týrlerin jýiege keltirdi. Onyng ómiri turaly derek az, alayda ruhany múrasy úshan-teniz. Biz onyng suretin alghashqy últtyq tengemizge saldyq, esimin basty uniyversiytetimizge berdik. Alayda, enbekterin óz tilimizge әli tolyq audara almay otyrmyz. Onyng últtyq ayamyzgha qaytyp oraluy dәl osy mindetpen ólshenedi. Sebebi, ol eline oraludy ómir baqy ansap ótti.

Bizding paryzymyz – «Parasat padishasy» atanghan úly ghalymnyng ataghyn ghana emes, ruhany múrasyn, arman-múratyn, izgilik ústanymdaryn tughan eline qaytaryp, últtyq ruhaniyatymyzdyng ajyramas bólshegine ainaldyru», - deydi filim avtory, jurnalist Darhan Ábdik.

Tuyndyda ghalymnyng zertteu enbekterine qatysty otyrartanushy Bekjan Beysenbay, ghalym, ónertanu professory Tynysbek Qonyratbay, «Ál-Farabi» ghylymiy-zertteu ortalyghynyng diyrektory, professor Jaqypbek Altaev pikir bildiredi.

Derekti filim «Qazaqstan» Últtyq telearnasynyng efiyrinen 18,25 qantar kýnderi saghat 20:35-te shyghady.

Abai.kz