Manghystau oblysy ekologiya departamentining basshysy Ruslan Tókenov júrtshylyqpen kezdesu ótkizip, ekologiyalyq ahual turaly sóz qozghady. Ótken jylda atqarylghan júmystar turaly bayandap, alda túrghan mindetterge toqtalyp ótti jәne aumaqtyq departamentting negizgi basym baghyttary turaly aityp berdi. 

Kezdesude túrmystyq qatty qaldyqtardy joi, qoqysty qayta óndeu, múnay ónimderining tógiluining aldyn-alu, tas karierleri jәne taghy basqa ózekti mәseleler sóz boldy. 

Tabighat qorghau qúrylymdarynyng jәne tabighat paydalanushy kәsiporyndardyng ózara is-qimyldaryna qogham ókilderi tәuelsiz taldau jýrgizui qajet. Jalpy jergilikti atqarushy organdary men basqa da mýddeli taraptar ótkizetin kez-kelgen ekologiyalyq sauyqtyru sharalaryna qogham ókilderin kóptep tartqan dúrys, sebebi júrtshylyqtyng pikirin eskeru ózektiligin joghaltqan emes. 

Alghashqy bolyp sóz alghan Ruslan Tókenov, barlyq oryn alghan zansyz әreketterge departament tarapy shúghyl әreket etuge qashanda dayyn jәne júrtshylyqty habardar etip otyru boyynsha býginde basymdyq berilip otyrghandyghyn aitty. Qajettilik tuyndasa, departament basshysy shalghaydaghy auyldargha deyin ózi jeke barugha tas-týiin dayyn.  

 «Ayta ketu kerek, ekologiya mәselesine kóp kónil bólinude. Jospargha sәikes barlyq audandardy, tipti auyldardy jeke aralap, halyqpen kezdesu oida bar. Áriyne, qorshaghan ortany qorghauda birqatar týitkildi mәseleler bar jәne olardy tez arada sheshu kóp jaghdayda mýmkin bolmay jatady. Bizding mekeme tarapynan birqatar sharalar alynghan bolatyn. Biraq múnymen toqtap qalu oiymyzda joq, kerisinshe júmystar әli de kýsheye týspek. Óz basym ashyq dialog qúrugha әrdayym dayyn ekenimdi aitqym keledi jәne kýndelikti azamattardy jeke súraqtarymen qabyldaydmyn», - dedi ol. 

Eko-ambassador Ádilbek Qozybaqov ekologiyalyq qyzmetting ghalamdyq vektoryna kónil bólu qajettigin jәne tabighatty qorghauda ghylymy júmystargha basymdyq berilgeni dúrys dep sanaydy. 

Mysal retinde ol Germandyq tabighat qorghau odaghynyng (NABU) júmysyna toqtaldy. 1899 jyly qúrylghan úiym alghashynda qústardy qorghau qoghamdastyghy bolyp óz júmysyn bastaghan. Sanauly adamnan qúralghan qoghamdyq birlestik mýshelerining sany jyldan jylgha arta týsken. Býginde birlestikting qúramynda 620 myng mýshesi bar jәne olar jyl sayyn jarna tóleydi. Ózderining artyq qarajatyn úiymnyng damuyna júmsap otyrghandar taghy bar. 

Mәselen, týrli sebeptermen otbasyn qúrmay, býginde zeynetke shyqqandar qatarynda ózderining mýlikterin, әsirese ýileri men kólikterin NABU paydasyna ótkizgender de az emes. 

Biylik tabighat qorghau sharalaryna qatysty sheshim qabyldamas búryn, aldymen atalmysh úiymnyng pikirine qúlaq asady. Yaghni, Germaniyanyng azamattary ózderi qúrghan odaq arqyly atqarushy biylikting kez-kelgen sheshimine әmirin jýrgizip otyr. Eger de elimizding әrbir ónirinde azamattardyng basyn biriktiretin qoghamdyq úiymdar qúrylatyn bolsa, uaqyt óte olardy Qazaqstannyng tabighat qorghau odaghyna biriktiru arqyly ýlken kýshke ainaldyrugha bolar edi.  

 «Adaldyq alany» jobalyq kensesining jetekshisi Áset Manov, Manghystau júrtshylyghyn jappay ekologiyalyq tәrbie mәselesine kónil bóluge shaqyrdy. Sonda ghana  adamdarda tabighatqa degen qúrmet bolaryna senimdi.  

Kez-kelgen adam býgingi tanda tabighatpen tyghyz qarym-qatynasta ekendigin jadynan shygharmauy tiyis. Jalpy biosferany saqtap qalugha ýles qosyp, tabighatqa degen kózqarasty týbegeyli ózgertip, jana ekologiyalyq mәdeniyetti qalyptastyru baghytynda keshendi sharalardy jýzege asyru qajet. Barlyq mýddeli taraptar bir jaghadan bas, bir jennen qol shygharyp júmystanuy kerek. Ekologiyalyq forum, Kaspiy tenizin taza ústau mәselesi, jasyl ekonomika jәne taghy basqa ekologiyalyq bastamalar jergilikti atqarushy biylik tarapynan әli de bolsa qoldau tapsa degen úsynys aityldy.

Manghystau oblysy ekologiya departamentining baspasóz qyzmeti

Abai.kz