Nege ekeni belgisiz, elimizdegi ózderin tym erkin sanaytyn orys tildi portaldar kórshimiz Reseydegi bizge onsha tanymal emes «ataqty jazushy Eduard Limonov dýniyeden ótti» dep aidyn-kýnning amanynda kýnirenip jatyr. Olardyng aituynsha kezinde Resey ýshin erekshe enbek sinirip, artynda tarihtan esh uaqytta óshpeytin mәngilik shygharmalar qyldyryp ketipti. Múnday talant dýniyege tym siyrek keletin kórinedi.

Jәne de bir qyzyghy, búl portaldar әlgi jazushy degendi maqtaugha kelgende auyzdarynan su qúryp, birine-biri asyp ketuge tyrystandyghyn qaytersin. Mәselen, bizdegi bir tanymal portal Limonovtyng jazghan romandaryn tize kelip, «ol sonday-aq sayasy qayratker ertinde de tanymal edi» dep dәriptese, ekinshi bir portal «Reseyding ataqty jazushysy men sayasy qayratkeri Eduard Limonov dýniyeden ótti» dep synsyp jatyr. Al elimizdegi taghy bir tanymal portal әlgi Limonovtyng Reseydegi demokratiyany damytu jolyndaghy janqiyarlyq enbegin tizbeleudi azsynyp, ataqty Biy-biy-siyding tilshisi Iliya Barabanov degenning әlgi jazushyny jer-kókke syighyzbay maqtaghan sózin qosa basypty.

Al endi Limonov degen kim? Onyng qazaq eline qanday qatysy bar? Ony osynshama dәripteytindey adam ba edi degen saualdargha toqtalyp kórelik. Ózgesin bylay qoyghanda, aldymen kópshilikke tanymal Vikiypediyagha kóz salalyq. Sózimizdi búrmalady demes ýshin ondaghy bir absazty tolyq keltire ketelik. Vikiypediya osy jazushysynng ómirbayanyn aita kelip: «Prinimal uchastie v boevyh deystviyah v igoslaviiy na storone serbov (vo vremya Bosniyskoy voyny poznakomilsya s Jeliko Rajnatovichem iy Radovanom Karadjichem, v gruzino-abhazskom konflikte[ na storone Abhaziiy, v moldavsko-pridnestrovskom konflikte na storone Pridnestrovskoy Moldavskoy Respublikiy. Obvinyalsya v tom, chto v 2000—2001 godah gotovil voorujyonnoe vtorjenie v Kazahstane dlya zashity russkoyazychnogo naseleniya»  degen «erlikterin» de jasyrmay jazady.

IYә, shovinizmning aiyqpas syrqatyna shaldyqqan Limonov degen jazushynyng bet-beynesi osynday. Ol kezinde «Qazaqstannyng teristigindegi orystar qonystanghan oblystardy Reseyge qosu kerek» degen Soljinisynnyng sandyraghy men Jirninovsiyding osynday arandatu iydeyasyn odan әri damytyp, osy jolda bel sheshe kýresken «batyr». Onyng 2016 jylghy sәuir aiynda Soljinysinge eliktep jazghan «IYdealinaya Rossiya» maqalasynda: «Kazahy soglasyatsya ily net—eto ih delo, no devatisya im budet ososo nekuda.Ogromnui stranu kazahy ne uderjat. Pomojem imu Vozimem ih izlishki. Nam nujen Russkiy miyr? Tak davayte ego sobirati vmeste», - dep arandatuyshyq oiyn eshkimen qysylmastan, ashyq bildiredi.

Al múny da az deseniz, sonau 2014 jylghy aqpannyng 20-synda Total.kz portalyndaghy «Eduard Limonov predlojil Kremlu zahvatiti Severnyy Kazahstan» degen maqalagha kóz salynyz. Ondaghy myna bir joldar onyng kim ekendigin aiqyn tanytady. «Stoit otmetiti, chto eto ne pervye podobnye zayavleniya Limonova otnosiytelino Kazahstana. Eshe v serediyne 90-h skandalinyy pisateli pry podderjke mestnyh kazakov planiroval vosstanie v togda eshe Kokshetauskoy oblasti. Odnako «revolusionery» byly svoevremenno neytralizovany kazahstanskimy spesslujbami. A v 2001 godu Limonov y neskoliko ego soratnikov byly zaderjany uje rossiyskimy spesnazovsamy v Gornom Altae, gde ony planirovaly sozdati partizanskui bazu dlya voorujennyh vylazok na territorii nashey strany. Po obviynenii v hraneniy orujiya y sozdaniy nezakonnogo voorujennogo formirovaniya vse ony poluchily razlichnye turemnye srokiy.», - degendi oqysanyz jetip jatyr.

Sonda deymiz-au orystardyng úlylyghyn ansap, ondaghy «Orys әlemi» ýshin janyn shýberekke týiip, sonau Serbiyagha baryp soghysqan, Ukrainanyng territoriyasyn bólshekteudegi separatisterge kómektesken, tipti kezinde elimizde qaruly kóterilis әzirlegen adamdy óz elimizdegi orys tildi portaldar nege sonshama dәripteydi? Búlar qayda ómir sýrip otyr? Shynymen әli de ózderin úly Reseyding bir bólshegi dep eseptey me? Bizdegi portaldar «asa tanymal sayay qayratker» dep bagha bergen Limonov sekildi shovinist pen separatisting ólgenine sonshama kýnirengenine qaraghanda dәl osylay demeske lazymyz joq.

Qazaqta: «Jaman ýidi qonaghy biyleydi» degen maqal beker aitylmaghan. Múnyng ózi ekinshi jaghynan bizde últtyq birtútas iydeoldogiyanyng mýldem joq ekendigin, biyliktting orystildi baspasózden yghyp túratyndyghyn, jalpy tәuelsiz dep atalatyn elding iyesi - qazaqtargha kim bolsa sonyng qoqandaytyndyghyn aiqyn tanytady. Álde búl elding iyesi bizden basqa bireuler me eken?

Jaybergen Bolatov

Abai.kz