Kesheli beri WhatsApp jelisinde moyyndaryna úyaly telefondarynyng nómirleri men «Biz – ashpyz» degen sózdi paraqsha qaghazdargha jazyp alghan adamdardyng jalpy halyqqa ýndeui jariyalanyp jatyr. Búl kórinisti bizding qúzyrly oryndar birden «ýrey tudyrushylardyng isi», «arandatushylardyng әreketi» dep, kelte qayyryp, sholaq sheshim qabyldauy mýmkin. Bәlkim, mynau beynejazbadaghy kómekke zәru múqtaj jandardyng arjaghynda resmy biylikke: «Shoq, shoq, bәlem, saghan osy kerek!» – deytin bireuler túrsa, túrghan da shyghar. Biraq mәsele qazir onda emes, mәsele – osynday jadau haldi adamdardyng iri qalalarda, sonyng ishinde Núr-Súltan, Almaty, Shymkent siyaqty qalalarda ómir sýrip jatqanynda. Al búl – búltartpas shyndyq.

Osydan ýsh jyl búryn Abai.kz aqparattyq portalynyng tilshileri Almaty qalasyn aralap, «Bosqyndar eline sapar» atty maqala jazghan bolatyn. Suretterge qaranyz:

Suretterden kórip otyrsyzdar, osynau jadau kórinisti Abai.kz portalynyng tilshisi bir jaqtan kóshirip әkelgen joq, әsem Almaty shaharynyng shetkeri audandaryn, tipti, «Optovka» atalyp ketken ortalyq kóshening (Rozybakiyev – Rayymbek) qaltarysyndaghy jataq ýilerdi aralap jýrip týsirdi. Taygha tanba basqanday etip kórsetti. Jәne tilshiler «Bosqyndar eline sapary» barysynda 2017 jyly uaqytsha tirkeu kezinde 690 myng ishki migranttyng túraqty qonys tappay kóship jýrgenin anyqtaghan bolatyn. Al 2016 jyldy qortyndylaghan Almaty qalasynyng sol kezdegi әkimi Bauyrjan Baybek megapolis túrghyndarynyng jansany 2 millionnan asqanyn habarlaghan edi. Alayda Almatyny tónirektep jýrgen baspanasyz júrt әkimning әlgi esebine endi me, enbedi me – belgisiz. Sol «belgisizder» býgingi alasapyran zamanda Almatydan alysqa kete qoyghan joq. Núr-Súltan men Shymkenttegi, ózge qalalardaghy ahual da – osy. Ókinishtisi, sangha da, sanatqa da ilinbegen búl qauym – Ýkimet tarapynan beriletin әleumettik jenildikter men jәrdemaqylardan da qaghylghan qauym. Mine, biraz kýn bop qaldy, qalalyq әkimshilik qyzmetkerleri men eriktiler jasaghy (volonterlar) búrynnan tizimde bar, túrmys-tirshiligi belgili ýilerge, sonyng ishinde jalghyzbasty qarttargha: Nina apaygha, bab Zinagha, t.b. azyq-týlikti jetkilikti etip jetkizip berip jatyr. Dәri-dәrmekpen de qamtamasyz etude. Sonda myna júrt she? Olar Qazaqstannyng halqy emes pe?..

Jә, qazir kinәlasatyn uaqyt emes, tar kezen. Tar kezenge tap boldyq. Sondyqtan qúzyrly mekemeler Abai.kz portalynyng redaksiyasyna qonyrau shalyp, әdettegidey «maqala men beynejazbalardy alyp tastandar» dep, әkirendemey mәselening mәnine kóz jiberip, oilansyn, ong sheshim qabyldasyn deymiz. Júmysy joq, asyraushysy joq ashyqqan analar men balalar erteng karantinge qaramay kóshege aqtarylsa qaytemiz? Olardy basqa soghyp, bóksege teuip jaldamaly pәterlerine quyp tyghugha bolatyn shyghar. Alayda qaghynyp túrghan mynau indet baspanasyzdar arasynda tarap ketse, oghan toqtam bola qoyy qiyn. Endeshe, әkim qaralar, jergilikti biylik osyghan deyin jәrdemaqy alyp jýrgenderdi jarylqay bermey jaldamaly pәterlerde túratyn jandargha da kónil bóluge tiyis. Ol ýshin aulasynda barak ýiler salynghan audandardaghy ahual aldymen qatang baqylaugha alynyp, azyq-týlik pen ózge de kómekke zәru adamdardyng múqtajdyqtary anyqtaluy qajet. Ony anyqtau biylikke mindet.

Janaghyday jyrtyq ýi, jalang tósekte kýneltip jýrgen qarapayym halyqtyng deninde túraqty júmys joq. Biri - taksist, ekinshisi - satushy, ýshinshisi - jaldamaly júmysshy...

Qúzyrly biylik qos qalada, Almaty men Núr-Súltanda karantin jariyalap, sarbazdardy sapqa qoyyp, kýni keshe ghana ol tәrtipti odan әri qataytyp, qytay virusymen (koronavirus) kýresti kýsheytti, bilemiz. Anau kәri qúrlyqtaghy qater (indetting jappay taraluy) bizde de qaytalanbauy ýshin, bizding biylik kórshi el (Qytay) kórsetken ýlgini jetekke alyp, temirdey tәrtip ornatudy qúp kórgen eken. Qosh! Múnday qoghamdyq tәrtip kerek te shyghar. Tek, odan keyin ne bolmaq? Karantindegi halyq qazir eptep-septep kýnin kórer. Al sol karantin taghy bir aigha jalghasatyn bolsa she? Baspanasyz, júmyssyz, resmy tirkeude joq, as-auqatyn әzer tauyp iship jýrgen halyqtyng әleumettik jaghdayy bir ay ýiqamaqty kótere me? Joq! Demek, qoghamdyq narazylyqtar sonda bastalady. Bizdiki qauipting sózi. Áleumettik jarylys virustan da qauipti bolmaq.

Sondyqtan, búl azamattargha әleumettik jaghdaylar qarastyryluy kerek. Áleumettik azyq-týlik paketteri әzirlenip, tegin azyq-týlik taratyluy kerek, jaldamaly pәterding jambaspúlyn tóley almay otyrghan adamdardyng mәselesin jedel qarastyratyn arnayy call center-ler iske qosyluy kerek, olar arzan arendalyq ýilermen qamtamasyz etilui t.b. kerek.

Jogharydaghy: «Biz - ashpyz», - dep dabyl qaghyp jatqan analardyng janayqayy - eldegi júmyssyzdardyng realdy kartinasy. Búl rette Ýkimetting óz esebi bar shyghar. Dese de, bizding mindet resmy aqparattar men qatar el ishindegi osynday jayttardy der kezinde jariyalap túru kerek ekendigin mәlimdeymiz.

Alash júrty aman bolsyn!

Abai.kz