«Jýre bersen, kóre beresin» deushi edi. Múny da kórdik. Jarty jylgha da jetpeytin uaqyttyng ishinde jer-jahan bir tarynyng qauyzyna syidy da ketti. Bayaghy Núq payghambar kemesining kýiine keldik te qaldyq. Týpsiz-sheksiz Galaktikadaghy myndaghan júldyzdardyng biri ghana sanalatyn Kýn jýiesindegi toghyz planetanyng biri ghana bolyp tabylatyn Jer atty ortaq kemege mingen adamzat keruenining jolaushylary qazir o bastaghy teng jaralghan qalpyna jaqyndady da qaldy. Milliarderdi de, qayyrshyny da kózge kórinbeytin, jýrgeni bilinbeytin jaumen betpe-bet keltirip, hali birdey qorghansyz etip  qoyghan Qúdiretke aitar sóz joq tipti.

Qúdiretke aitar sóz joq. Halyqqa aitar sóz bar. Aldynghy kýngi keshte sol sóz aityldy. Bizding kýtken sózimiz. Memleket basshysynyng Mәlimdemesi – erekshe kezding erekshe sózi.

El basqarghan adamnyng enseliligi osynday syn saghatta kóriner edi. Kórindi.  Ár nәrseni ózining atymen atau kerek. Búl syn saghat qana emes, búl – ózinshe bir soghys. Býkil adamzat birigip alyp, ortaq jaumen shayqasyp jatqan soghys. Qolgha júghylyp jýrip-aq saghat sayyn el-elde, jer-jerde jýz-jýzdegen jandardy jútatyn jalmauyzben kýn demey, týn demey jalghasatyn  jahandyq aiqas. Qazirgi kezenge tap osylay qaramasaq bolmaydy. Búl soghysta biz adamzatty, elimizdi, halqymyzdy, tuysqandarymyzdy, bauyrlarymyzdy, ata-anamyzdy, jan-jarymyzdy, balalarymyzdy, nemerelerimizdi, shóberelerimizdi, ózimizdi, bizge bir-aq ret beriler ómirimizdi, kórer kýnimizdi,  jútar auamyzdy qorghap shayqasamyz. Shayqasugha tiyispiz. Shayqaspasaq shalqamyzdan týsemiz. Batpandap kirip, mysqaldap shyghatyn qauipti dertpen myltyqsyz maydanda qarusyz qalyp qoygha bolmaydy.

Bizding basty qaruymyz – tótenshe jaghdaydaghy tótenshe jauapkershiligimiz.

Toqaevtyng Mәlimdemesinen keyin Qazaqstanda koronavirus keseline baylanysty tótenshe jaghdaydyng der kezinde jariyalanghanyna kózimiz jete týsti. Virustyng jappay taraluyna jol berilmeytinine ýmit oyana týsti. Ahualdy baqylauda ústap otyrghanymyzgha, eng bastysy – alda da ústay alatynymyzgha  sene týstik. Osynyng ózi – olja. Senim – úly kýsh.

Preziydent qazirding ózinde әlemning 177 memleketin sharpyp ýlgergen koronavirus indetining bizde de taraluyna oray elimizding barlyq ónirlerinde karantindi kýsheytudi tapsyrdy. Sabyr saqtap, týsinistik tanytqan tughan halqyna alghysyn aitty. Adam ómirine arasha týsip jatqan dәrigerlerdi beybit kýnning batyrlary atady. Eldi dýrbelenge týspeuge, dýrlikpeuge shaqyrdy.

Qasym-Jomart Toqaevtyng Mәlimdemesi tótenshe jaghday rejiymining ekonomikalyq jәne әleumettik saldaryn joidyng joldaryn naqty núsqauymen, keyinge qaldyrmaytyn mәselelerdi sheship beruimen de qúndy.

Negizgilerin atap-atap aityp kóreyik.

Indetpen kýresting alghy shebinde, óz densaulyghyn tәuekelge tigip jýrgen aq jelendi jandargha ýsh aigha deyin qosymsha ýstemaqy tólenetin bolyp otyr. Onyng aldy  ayyna million tengege deyin baratyny búdan búryn aitylghan.

Zeynetaqy da, jәrdemaqy da, atauly әleumettik kómek te inflyasiyagha sәikes indekstelinetin boldy. Búl maqsatqa 200 milliard tengeden astam qarajat bólingeli jatyr. Eng tómengi jalaqy mólsherindegi kómek endigi jerde óz betinshe júmys istep jýrgenderge de kórsetilmekshi. Jalpy, elimiz boyynsha 3 milliongha juyq adamgha qoldau jasalmaqshy. Búl aitugha ghana onay. Bizdegi 18 million halyqtyng shamamen 10 milliondayy eresekter desek, enbek eter jastaghy әrbir ýshinshi adamgha qosymsha qarajat beriledi. Túrmysqa qajetti zattar men azyq-týlikti tegin alatyn azamattardyng qatary kóbeyedi.

Preziydent kóktemgi egis nauqanyna qosymsha 100 milliard tenge bóludi tapsyrdy. Diqandargha janarmaydy jenildikpen satu oilastyrylatynyn aitty. Koronaviruspen jaghalasyp jýrip, egisting uaqytyn ótkizip alsaq nemese osy isti qalay bolsa solay úiymdastyrsaq,  onda jaghdayymyz shyndap qiyndauy mýmkin edi. Azyq-týlik qauipsizdigi – strategiyalyq mәsele.

Osy kýrdeli kezende ekonomikanyng eng kóp zardap shekken salalaryndaghy shaghyn jәne orta biznes subektileri alty aigha enbekaqy qorynan tólenetin salyqtan bosatylghaly otyr. «Kәsipkerlerge kómek kórsetuimiz kerek. Óitkeni, olar – ekonomikamyzdyng tiregi», dedi Toqaev.

Preziydentting «Dәl osy kezde halyq memleketke qoldau kórsetui kerek» degen sózine erekshe kónil bóluge tiyispiz. Virus memleketting myghymdyghyn synaqqa salyp jatyr. Mysaly, aldymen Qytaydy synaqqa salyp edi, Qytay synaqtan abyroymen shyqty. Alysyp, arpalysyp jýrip, aqyry indetti jendi. Qalay jendi? Tek ekonomikasynyng nyqtylyghymen, medisinasynyng myqtylyghymen jengen joq. Eng aldymen memleketshil sananyng myqtylyghymen, halyqtyng tәrtiptiligimen, saqtyghymen, jinaqylyghymen, jauapkershiligimen jendi. Birligimen, eldigimen jendi. Jón sózge kónetin, memleketine senetin halyq ekenin kórsetti. Solay etsek, shydamdylyq, tózimdilik jәne jauapkershilik tanytsaq, qazaqy beyqamdyqtan qútylsaq, saqtanghandy saqtaytynyn úghynsaq, búl indetti biz de jenemiz. Búl mindetti sheshu onay bolmaydy dep aitu tipti jetkiliksiz, qiyngha týsedi dep aitu da jetkiliksiz, búl mindetti sheshu bizge óte qiyngha týsedi. Biraq óte qiyngha týsedi degen sóz sheshilmeydi degen sóz emes qoy. Óte qiyndyqpen sheshiledi degen sóz ghoy! Sol qiyndyqtargha shydas bersek boldy ghoy!

Mәlimdemeni teledidardan  jariya etkendegi Toqaevtyng tastýiin túrysy, әr sózin shegelep aitqan sheshimdi kelbeti týbi osylay bolaryna sendire týsedi.

«Basty toylarymyz әli alda» dedi Preziydentimiz.

Aytqany kelsin!

Aytqanyn keltireyik!

Sauytbek Ábdirahmanov,

Mәjilis deputaty.

Abai.kz