Dýisenbi, 30 Qyrkýiek 2024
46 - sóz 2769 1 pikir 24 Sәuir, 2020 saghat 11:52

Bilimning tarauyna ne kedergi?

Bilimning tarauyna ne kedergi (sybyrlap: nadandar emes) jәne nege ghalymdardyng bizge paydasy joq

Myna qarapayym aqiqatty myqtap týiip alu kerek eken. Bú joly ýnemi qarghysqa qala beretin qiyaly nadandargha emes, myna kәdimgi ózimizge. Álemde salystyrmaly týrde onalmaytyn, ýmitsiz qaranghy nadandar sany túraqty 15 payyzdy qúrady delik. Al ejelep ýiretudi qajet etpeytin, elden ozyp biletin zerekter sany 15 payyzdy qúraydy desek, búlar jeme jemge kelgende kóp nәrseni sheshpeydi eken.
Qoghamdaghy tarazy basyn eki jaqtyng bir jaghyna búratyn búlar emes. Ortadaghy 70 payyz.

Ortadaghylar asyp bara jatqan danyshpan emes, biraq dәiek pen aighaqty tyryssa týsine alatyn, nadandyq pen parasattan dәmesi alma kezek payda bolatyn, týptep kelgende qoghamgha tiygizer taza paydasy әlgi eki shetki toptan artyq bolatyn tirlikke jaramdy adamdar kategoriyasy. Memleket kelbetin anyqtaytyn da osy top.

Bayqaytynym 15 payyz sauatty qauym 15-payyz ýmitsiz nadandarmen soghysta tauy shaghylyp, býkil halyqtan kónili qalsa, әlgi 15 payyz qaranghylyq taratushylar masattanyp, ortadaghy potensialy bar kópshilikti artqa tarta beredi. Odan el de, qogham da eshtene tappay, batqan shyrmauyghyna shyrmala beredi. Solarmen qyrylyp, dem tauysudyng ornyna sening keminde eki sóilemine ilese alatyn adamdarmen jәne óz qaranghylyghyn mәrtebe kórmeytindermen bóliskening dúrys. Olar az emes.
Nege internette keyde oflaynda ózinnen basqanyng bәri topas siyaqty, halyqtyng bәri tegis qaranghy siyaqty sezim qalyptasady?

Sebebi, tómengi 15 payyzdyng dausy qatty shyghady. Olar ózderine óte senimdi.

Pikir jazar búryn kóp adam oilanady, tarazylaydy, kóbi eshtene jazbaydy, taqap súramasang aitpaydy tek oqumen shekteledi.
Jazyp qoysa da, kýmәndanyp otyrady, qate jibermedim be osy, artyq aitpadym ba eken dep. Múnymnan basqany qoyyp, eng qúrysa ózime ne mәni bar dep oilanady.

Al keshirersizder, qaranghy adam nadandyghyn taratpasa ishi auyrady.
Ol nadan ózing boluyng da mýmkin. Sebebi, senen tym artyq biletinder saghan esuas kórinui de tabighy jaghday.

Nәtiyjesinde jelige kiresin, oqudyng ózi miyndy kemi 10 myng jyl keri qaray sekirtetin pikir oqisyn. Poyyzgha minesin, bir siqyrly yutub kontentke toyyp alghan "Hristos" tósegin tósemey jatyp, el-júrtqa sayrap otyrady "kak ona esti" ghalamzattyng býkil syryn shashyp tastap.
Ony tyndap, ýndemegenning bәri topas pa?

Qúday biledi, keybirining aqyly jetkenimen, temperamenti kónbis, anau-mynaugha alandamaydy. Ishinen, "oy, soryndy úrayyn-ay", deydi de angry birds- in oinay beredi.

Biz basqa elderden qatty topas emespiz, tek óte úmytshaqpyz. Kóshpendi ómir mida kóp úghymdardy saqtaugha ýiretpegen ghoy deymin.

Elding bәri ghalym boluy shart emes әri qajet te emes. Ghalymdar jalpy materialdyq túrghyda eng paydasyz halyq. Sodan ghoy, milliarder bolyp ketken ghalymdar az. Ghalymgha obal ma? Joq. Obal emes. Ghylym men bilim eki bólek. Bizding ómirdi jenildetetin ghalymdar emes. Injenerler. Tehnologtar. Ghalymdar kýndelikti paydasy bar shopaq ta óndirmeydi. Osy tústa, maghan renjuiniz mýmkin. Ghalymdar paydasyz ba sonda?

Joq. Ghalymdar ónertapqysh injenerleri joq el ýshin ghana paydasyz. Sebebi ghalymnyng maqsaty paydaly birdene jasau emes, ghylym kókjiyegin keneytu. Qorshaghan orta turaly paydaly-paydasyz aqparat jinau. Ony sorttap, paydagha asyratyn ónertapqyshtar.

Ghylymdaghy 99 payyz aqparattyng paydasy joq. Ázirge. Sebebi injener-tehnologtar ol bilimdi kýndelikti paydagha asyru jolyn әli oilap tappady.
Ghalym mentaliyteti men ónertapqysh mentaliyteti eki bólek dýniye. Ghalym kóbelekti ne ýshin zertteu kerek dep basyn qatyrmaydy. Zertteydi, tapqanyn tirkeydi. Boldy.

Kóbimiz ónertapqyshtar siyaqty payda kategoriyasymen oilaymyz. Elge, jerge, ózime, otbasyma payda qaysy dep. Ne ýshin degen saualgha jauap izdeymiz. Ghylym óitpeydi. Ónertapqysh psihologiyasy biznesmen psihologiyasyna jaqyn. Ghalym - kishkentay bala siyaqty. Bәrimiz ol satydan tym erte ósip ketemiz de, payda әlemine sýngiymiz.

Sondyqtan, aqparat tym kóp bolsa, birden qorghanys mehanizmi iske qosylady mida, "Maghan dәl osy, dәl qazir kerek pe?"

Aqparat tym kóp, әri kýrdeli bolsa, tipti de "Aqsha bola ma joq pa, sony aitshy, myjymay" degen apattyq signalizasiya qosylady. Onyng bәri tabighy reaksiya.

Aqparattan qútyla almaysyn, demek týbi miyng tolyp qalady. Onyng dúrys dýniyemen toluy ýshin degenmen, biz filitrlerimizge kýtim jasauymyz kerek. Keyde filitrlerdi shygharyp, qaghyp, tazartyp, janasyna almastyryp otyruda mәn bar.

Keshegi kýnge deyin Qytayda banangha SPID virusyn shprispen salyp bayghús qazaqqa satatyny jayly pikirge sengen el ekenimizdi de úmytpayyq.
Filitrlerimiz qauaghymyzgha tolatyn aqparattyng dәldigin anyqtauy kerek, onyng jaghymdylyghyn emes. Dәl kerek kezde senimindi aqtamaytyn qyzyq biraq jalghan aqpardyng paydasynan ziyany kóp. Odan ishpystyrarlyq shynayy aqpar tәuir. Sondyqtan, aqparatty oghan kýndering týspey túryp tekserip alghan paydaly.

Odan bólek dengeyindi esker. Senen tym kóp biletin adammen әngimeng jaraspay qaluy mýmkin. Potensial súhbattasyng senen keng bolyp, әngimeng jarassa da, sen ony salystyrmaly aqymaqtyghynmen әrneni súrap sharshatyp jiberuing mýmkin. Vyshmattan sabaq bere alatyn adamgha qosu-aludy ýiretuin tegin talap etu daghdygha, bilimge jasalghan qiyanat.

Qysqasy, birdene ýirenem deseng ózinnen ol saladan sәl ghana kóbirek habardar adamgha jýgin, ýiretem deseng de ózinnen habary sәl azyraq adamgha ýiret, sonda bilim susyny nadandyqtyng tik jaryna soqtyqpay, tekpishekpen kerek jerine jetedi.

Asqar Bazarbaydyng әleumettik jelidegi jazbasy

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2592