Seysenbi, 1 Sәuir 2025
46 - sóz 8807 23 pikir 28 Sәuir, 2020 saghat 15:11

Býgingi qazaq arabizmge batyp ketpese eken

Dinning әseri myqty ghoy. Qazaq bir-birimen "Priyvet", "Zdravstvuyte" dep amandassa, oryssha amandasty dep renjiytinder joq emes. Al arabsha "Assalaumaghaleykum" dep amandassa, oghan ózimiz arabsha "Uaghaleykum assalam" dep jauap berip, ol azday "qazaqsha amandasty" dep aitamyz. Paradoks pa? Mening oiymsha terenge ketken paradoks.

Endi "iftar", "suhur", "salyat" siyaqty sózderding jap-jaqsy qazaqsha balamasy bar ekenin jyrlap jatudyng keregi joq shyghar. Jalpy sol birde bir últtyng DIN men ÚLTTY qatar alyp jýre almaytynyn tarih dәleldegen (din shyqqan elding ózinen basqa). Din mindetti týrde ózining shyqqan jerining әserin, mәdeniyetin, yqpalyn әkelmey qoymaydy. Sondyqtan bolar, qazaqtyng 30-40 payyz sózderi parsy-arabtyng sózderi.

Qazaq tilinde kóptegen jaqsy amandasular bar. "Aman-esensiz be?", "Esen-amansyz ba?", "Mal-jan aman ba?", tipti býgingi HHI ghasyrdyng jastary qoldanatyn "Qalaysyn?" degen sózi de taza qazaqtyng sózi. Sol "mashallah", "inshallah", "subhanallah" degen sózderding "qúdaygha tәubә", "qúday búiyrsa", "qúday saqtasyn" degen әr-aluan versiyalary bar. Múqaghaly Maqataevtyng "Armysyndar Adamdar!" degen ólenin qalaysha eske almaysyn

Osyghan oray, býgingi qazaq sol "araby dizayngha" az-maz "qazaqsha dizayndy" qossa eken, mýlde sinip ketken arabizmnen ajyramasa da, sol arabizmge batyp ketpese eken degen tilegim bar.

Samat Núrtazanyng әleumettik jelidegi jazbasy

Abai.kz

23 pikir

Ýzdik materialdar

Azamat

Qayrauly qara semser

Esbolat Aydabosyn 176
Bolghan oqigha

Tilendiyev nege Tarazidyng qúlaghyn qyrshyp aldy?

Tóreghaly Tәshenov 198
Anyq-qanyghy

Europagha Resey aumaghynsyz shyghu joly

Ashat Qasenghaly 183
Altyn Orda

Bizge beymәlim Baraq han

Jambyl Artyqbaev 126