Býgingi әleumettik jelining «qaharmany» – Álisher әkә Usmanov bolyp túr. Orysta jýrip kәsip qylghan ózbek oligarhy Maqtaaraldaghy ýi-jayyn su basqan aghayyngha kómek beripti. «Týrkistan» әleumettik damu koperativtik qorynyng shotyna 5 million 202 myng dollar audarypty. Búl aqsha Maqtaaraldaghy 5202 adam otbasyna taratylyp beriletin kórinedi.

Usmanovtyng kómegi - 5 mln. 202 myng dollar

Búl aqparatty Týrkistan oblysy әkimdigi taratqan. Onda: «Resey kәsipkeri Álisher Usmanov su tasqynynan zardap shekken Maqtaaral audanynyng evakuasiyalanghan 30420 túrghyny ýshin «Týrkistan» әleumettik damu korporativtik qoryna 5 mln. 202 myng AQSh dollaryn audardy. Búl qarajat evakuasiyalanghan 5202 otbasynyng jeke shotyna týsedi», - dep jazylghan.

Mirziyeev: Kómek beruge әzirmiz

2 mamyrda Qazaqstan men Ózbekstan preziydentteri telefon arqyly sóilesip, Maqtaaraldaghy ahualdy talqylaghan. Sonda, ózbek preziydenti Shavkat Mirziyeev Týrkistandaghy su basqan auyldardy qalpyna keltiru ýshin kómek jiberetinin aitqan. Búl aqparatty Aqorda taratty.

Keyin, ózbekting «podrobno.uz» deytin sayty Mirziyeevting sózin jariyalapty.

«Biz bauyrlas qazaq halqymen ejelden irgeles túrdyq. Bir ózennen su ishtik. Bir tughan bauyr boldyq. Biz quanyshta da, synaqta da bir-birimizge arqa sýiep, kómektesip otyrdyq.

Eshkim kýtpegen búl tehnogendik apat tek bizding ghana eldi mekenderge emes, kórshi bauyrlarymyzgha da shyghyn әkelip otyr. Áriyne, ókinishti jaghday. Biz de tabighy apattyng saldaryn jong ýshin qazaqstandyq bauyrlargha kerekti kómek beruge әzirmiz», - depti Mirziyeev.

Al keshe Týrkistan oblysy әkimdigi Ózbekstannan 100-ge juyq arnayy tehnika men 200-ge tarta maman kelgenin habarlady. Janaghy 100-ge juyq tehnikanyng ishinde órt sóndirushi kólikter, ekskavatorlar, traktorlar, su sorghyz kólikter, jýk kólikteri men avtobustar bar eken.

Preziydentting qúdasy

Sonymen, Reseydegi dәu qaltaly shondardyng alghashqy ondyghyna kiretin ózbek oligarhy Álisher Usmanovtyng kómek qarajaty tengege shaqqanda 2 milliard tengeden asyp jyghylady eken.

Álisher Usmanov – ózbek. Reseylik kәsipker. Reseydegi eng auqatty adamdardyng tiziminde 9 orynda. Onyng baylyghy – 12,6 milliard dollar dep baghalanypty. «Forbes» dereginshe, Álisher Usmanov 2015-2019 jyldary aralyghynda qayyrymdylyqqa – 1,3 milliard dollar júmsapty. Onyng 400 milliony ótken jyly jasalghan qayyrymdylyq.

Ózbekstan preziydenti Shavkat Mirziyeevpen qúda eken. «Forbes-tegi» bir súhbatynda: «Men búghan deyin de talay ret aitqanmyn. Men ózimning ózbek bolyp tughanymdy maqtan tútamyn. Ol mening tughan jerim ekenin maqtan tútamyn. Menen Ózbekstangha, onyng basshylyghyna qanday kómek kerek, kez kelgen uaqytta kómektesuge әzirmin», - depti.

Qos birdey «Dostyq» ordeni

Aytpaqshy, 2019 jyldyng mamyrynda eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaev Álisher Usmanovqa I dәrejeli «Dostyq» ordenin taqqan. Al 2011 jyly osy ordenning II dәrejesimen marapattalghan eken.

II dәrejeli orden – «Qoghamdyq kelisimdi saqtaugha sinirgen tabandy enbegi men beybitshilikti nyghaytugha qosqan ýlesi, halyqtar arasyndaghy dostyq pen baylanysty nyghaytugha qosqan ýlesi ýshin» berilgen.

I dәrejeli orden – «Memlekettik jәne qoghamdyq qyzmettegi enbegi, Memleketing mәdeny damuyna qosqan ýlesi, halyqtar arasyndaghy dostyq pen baylanysty nyghaytugha qosqan ýlesi ýshin» berilgen.

Ras, ózbek oligarhy qayyrymdylyq qyldy dep shulap jatyrmyz. Shyntuaytyna kelgende orystardyng óz ishinde Álisher әkә Usmanov turaly pikir әrtýrli. Júrttyng bәri birdey jaqtyra bermeytin «persona». Ol týsinikti de. Olar ýshin Usmanov – shetten kelgen shýregey. Dese de, onyng búl jolghy qayyrymdylyghy kópting kónilinen shyqqany ótirik emes. Ol әueli óz elining (Ózbekstannyn) abyroyy ýshin jasady. «Usmanovtyng kómegi - qazaq pen ózbekting arasyn jaqyndata týsedi», dep jatyr әleumettik jelidegi júrt.

Taghy da әlgi 50 baydy izdeymiz

El-júrttyng әngime qylyp jatqany ózbek bayynyng qayyrymdylyghy. Al bizdikiler she? Bizde de bar ghoy... Ras, bizdikiler janaghy Usmanovpen qalta tenestire almaytyn da shyghar. Biraq, erekshe auqattylardyng reytingisinen týspeytin әlgi 50 dәuimiz de tesik qalta, jyrtyq kónil, jarym qúrsaq jandar emes-ti. Tipti, olardyng iyeligindegi dýniye-mýlikti qarasanyz – qazaqtaghy qazba-baylyq halyqtan búryn osy bir az ghana toptyng iygiligine júmsalypty-au, degen oigha qalasyz.

Jә, sonymen bizdikiler ne berip jatyr?

Býgin ghana bir aqparat shyqty. «Bolat Ótemúratov» qory Maqtaaraldaghy aghayyngha ýy salu ýshin 6 million dollar audarypty. Shamamen 2,5 milliard tenge. Búl aqshagha Maqtaaralgha 150 ýy salynady eken. Salynghanda da, Myrzakentting ortalyghynan jana yqshamaudan boy kótermek kórinedi. Oghan qyzylsudyng qúrsauynda qalghan Dostyq, Janatúrmys, Jenis auyldarynyng túrghyndary qonystanady-mys.

Aytpaqshy, Bolat Ótemúratovtyng 6 million dollarlyq qayyrymdylyghy aqparatqa tarasymen-aq, jelidegi júrt: «Usmanov pen Ótemúratovtyng qayyrymdylyq jarysy», degen sóz aita bastady.

Hosh! «Forbes» tizimindegi Bóken, Bolat Ótemúratov qarap qalmapty. Al ózgeleri she? Ótemúratovty aittyq. Ári qaray – Vladimir Kiym, Timur Qúlybaev, Dinara Qúlybaeva, Ádiljan Ibragimov, Rashid Sәrsenov, Kenes Raqyshev, Ghalymjan Esenov, Baqytbek Bayseitov, Núrlan Smaghúlov. Búlar qazaqstandyq «Forbes-taghy» alghashqy ondyq. Beseuining dәuleti milliard dollarmen, qalghan beseuiniki million dollarmen esepteletin dәuler.

Endeshe, Ótemúratovtan ózgeleri nege tynysh otyr? Álde olar su basqan auyldardaghy ýisiz-kýisiz qalghan halyqqa kómek beru ýshin «әldekimderden» búiryq kýtip otyr ma?

Abai.kz