Ol kezde biylik bizding ýndeuimizge qúlaq asqan joq...
QÚRMETTI JASTAR!
EAES basyn kótergen kezde biz, orta buyn, bey jay qaramadyq. O kezde men óz biznesime qaramay búl mәlimdemeni óz qolymmen jazghanmyn. Shahanov aghamyzben birge býkil oppozisiyany ýgittep qoldaryn qoyghyzyp jariyaladyq. Búl 2010 jyly, nauryz aiy bolatyn.
Biraq o kezde biylik bizding ýndeuimizge qúlaq asqan joq.
"KEDEN ODAGhYNA ENU - TÁUELSIZDIKTEN AYYRYLU
Respublikamyzdyng barlyq azamattaryna!
Tәuelsizdigimizge qauip tóndi. Resey Federasiyasy men Qazaqstan Respublikasy 2010 jyldyng 1-shildesinen bastap Kedendik odaqqa kiredi. Bastapqyda Belorussiya da búl odaqqa qosylmaq bolghan. Olar óz mýddelerin joghaltatynyn alghashqy kelissózder kezinde anyq bayqady da, odan bas tartty. Kórshilerimiz - Ózbekstan, Qyrghyzstan, Tәjikstan, Týrikmenstan búdan syrt qaldy. Tәuelsizdikterin qasterlegendikten de Ukraina, Gruziya, Armeniya men Baltyq jaghalauyndaghy ýsh memleket múny tipti auyzgha da almady. Eger ekonomikalyq jaghynan tiyimdi bolsa, olar Keden odaghyna moyyn búrmas pa edi. Reseyden qúqaydy kóp kórgendikten olardyng eshqaysysy keshegi Kenestik zamandaghyday bodandyq qamytyn qayta kiygisi kelmedi.
Respublikamyzdyng barlyq azamattaryna!
Tәuelsizdigimizge qauip tóndi. Resey Federasiyasy men Qazaqstan Respublikasy 2010 jyldyng 1-shildesinen bastap Kedendik odaqqa kiredi. Bastapqyda Belorussiya da búl odaqqa qosylmaq bolghan. Olar óz mýddelerin joghaltatynyn alghashqy kelissózder kezinde anyq bayqady da, odan bas tartty. Kórshilerimiz - Ózbekstan, Qyrghyzstan, Tәjikstan, Týrikmenstan búdan syrt qaldy. Tәuelsizdikterin qasterlegendikten de Ukraina, Gruziya, Armeniya men Baltyq jaghalauyndaghy ýsh memleket múny tipti auyzgha da almady. Eger ekonomikalyq jaghynan tiyimdi bolsa, olar Keden odaghyna moyyn búrmas pa edi. Reseyden qúqaydy kóp kórgendikten olardyng eshqaysysy keshegi Kenestik zamandaghyday bodandyq qamytyn qayta kiygisi kelmedi.
Biz, Qazaqstandaghy eluden astam qoghamdyq birlestikterdi, demokratiyalyq, oppozisiyalyq sayasy partiyalardy, ziyaly qauym ókilderin, tәuelsiz basylymdardy, jastar úiymdaryn biriktirgen «Tәuelsizdikti qorghau» halyqtyq-demokratiyalyq qozghalysy atynan ýstimizdegi jyldyng 18-nauryzynda Kedendik odaqqa kiruge narazylyq bildirip, mәlimdeme jasadyq. Qazaqstan Respublikasynyng preziydenti N.Nazarbaevqa, Senat pen Mәjilis tóraghalary Q.Toqaevqa, O.Múhamedjanovqa, premier-ministr K.Mәsimovke joldanghan ol mәlimdemege jauap qaytarylghan joq. Qazaqstandyq biylik qoghamdyq úiymdarmen, halyqtyng pikirimen sanasqysy kelmeytinin, alghan baghytynan qaytpasyn sezdirdi.
Sondyqtan da biz halyqqa arnalghan osy Ashyq hatta mynany mәlimdeymiz:
- Kedendik odaqty jәne Birynghay ekonomikalyq kenistikti qúru Qazaqstannyng tәuelsizdigi men ekonomikalyq mýddesine zor zalalyn tiygizedi.
Qazaqstan qazirding ózinde syrtqy sauda sayasaty salasyndaghy derbes ókilettigin Mәskeuding últtyq organnan joghary túrghan Keden odaghy komissiyasyna amanattady. Birynghay ekonomikalyq kenistik shenberinde búl organgha Qazaqstan ózining mynanday manyzdy derbes ekonomikalyq ókilettikterin:
- birynghay valutany qalyptastyrudy;
- birynghay bazalyq tarifterdi belgileudi;
- makroekonomikalyq sayasatty kelisudi ótkizip beretin bolady. Sóitip tengening ornyna ortaq valuta jasaydy; elektr, gaz, temirjol, t.b. qatysty bazalyq tarifterdi ózi belgiley almaytyn bolady; budjet tapshylyghy, memlekettik qaryz, inflyasiya, valuta baghamy, múnaygha qoyylatyn baghalardy týrlishe shamalau, memlekettik satyp alu, auyl sharuashylyghyna subsidiya beru siyaqty mәselelerdi óz betinshe sheshu mýmkindiginen aiyrylady.
Makroekonomikalyq sayasatty ýilestiru, negizgi baghyttardy aiqyndau, kedendik odaqqa mýshe elderding ekonomikalyq-monitoringin iske asyru osy komissiyagha jýktelmek. Múnyng bәri de odaqtyq ýkimetti qalpyna keltiruge kiriskendikti kórsetedi. Reseyding atyshuly sheneunikteri KSRO ýlgisindegi birlestikti qúru josparyn ashyqtan-ashyq mәlimdep jýr. Resey Federasiyasynyng territoriyasyn búrynghy odaqtas respublikalar esebinen úlghaytudy kózdegen olardyng jariya etilgen shaqyrularyn RF Syrtqy ister ministrligi nemese joghary lauazym iyelerining birde-biri teriske shygharghan joq. Qazaqstan ýkimeti soghan keliskendey-aq ýnsiz qaldy, qarsy pikir aitugha jaramady.
Qazaqstannyng Reseymen ekonomikalyq birlestigi teng dәrejede qúrylyp otyrghan joq. Halyqaralyq integrasiya ústanymy boyynsha jaqyndasushy elderding shama-sharqy, industrializasiyalandyru dengeyi qaraylas boluy shart. Sonda ghana ishki salalyq bәsekelestikti terendetuge, ónimning sapasyn arttyryp, baghasyn tómendetuge mýmkindik tuady. Keden odaghy shenberinde ishki salalyq bәsekelestik turaly sóz qozghaudyng ózi artyq. Óitkeni Qazaqstanda shyn mәninde dayyn ónim shygharatyn salalar joqtyng qasy. Múnday jaghdayda shyghatyn qorytyndy bireu: reseylik salalyq monopolizm aumaghy keneyedi, syrtqy baj salyghy aspandaghan kýiinde qalady. Aqyrynda Qazaqstan reseylik óndiristing basybayly tútynushysyna ainalady. Elimizdegi baghanyng sharyqtap ósip, el halqynyng kedeylene beruine ol da bir sebep.
2010 jyldyng I-toqsanynda ghana inflyasiya ósimining qarqyny ótken jylghy osy kezenmen salystyrghanda edәuir artty (Byltyr - 2,8 %, biyl - 3,6%). Jemis pen kókónis - 12,6, qant - 8,1, sýt jәne et ónimderi - 4,1 payyzgha qymbattady. Azyq-týlik baghalarynyng baghasy - 5,4, azyqtyq emes tauarlar baghasy - 6,7, al qyzmet kórsetu 10,2 payyzgha kóterildi. Búl tek inflyasiyanyng bastapqy qarqyny. Kedendik odaqtyng adamdardyng әleumettik jaghdayyn qúldyratatyny jónindegi búrynghy eskertpemiz dәl keldi.
Qazaqstan parlamenti qoldanystaghy jiyrmadan astam zandy Keden odaghy negizinde Resey Federasiyasy zandarynyng ynghayyna oray qayta ýilestirudi shúghyl týrde qolgha aldy. Búl - elimizdegi zang shygharushy organyn - parlamentti Resey Federasiyasy Dumasyna tәueldi etetin alghashqy qisyq qadam. Múnday tәueldilik Qazaq memlekettiligin joygha deyin aparyp soghary dausyz. Biz ghasyrlar boyy ata-babalarymyz armandaghan, kýresip, qan tógip, myndaghan qúrbandyqpen qol jetkizgen tәuelsizdikten aiyrylyp qalugha nemese ony Reseymen bólisuge týbegeyli qarsymyz!
20 jyl ishinde Malayziya, Singapur, Indoneziya, t.b. elder damyghan últtyq memleketterge ainaldy. Al býgingi Qazaqstannyng ekonomikasynyng tórtten ýsh bóligi sheteldik kapitalgha tәueldi. Syrtqy qaryzymyz - 111 milliard dollar. Búl elding jalpy ishki ónimine ten. Dýniyege kelgen әrbir Qazaqstan azamatynyng shetel aldyndaghy qaryzy - 7 myng AQSh dollary. Múnyng bәri «Qazaqmys», Euraziya toby, «MittalStiyl» siyaqty oligarhiyalyq toptardyng 15 jyl boyy budjetti tolyqtyrugha tiyesili ýles qospauynan, ekonomikanyng 20 payyzyn qúraytyn múnay salasynan ondaghan milliard dollardyng budjetke týspeuinen jәne el ekonomikasyn sheteldik kompaniyalardyng basqaruynan tuyndady.
Qazaqstan ýkimeti ekonomikany damytudy, innovasiya, industrializasiya jónindegi baghdarlamalardy tek qaghaz jýzinde ghana jasay biledi. Ony iske asyrugha qabiletsiz, qúlyqsyz jәne mýddelilik tanytpady. Sondyqtan da óz elimizdegi óndiristi, kәsipkerlikti, auyl sharuashylyghyn damytudyng ornyna, últtyq, memlekettik mýddeni algha shygharyp, ony qyzghyshtay qorghaudyng ornyna sheteldikterding ynghayyna jyghylugha beyim túrdy. Otanshyldyq, patriottyq sezimdi joghaltqan, jemsaulyq, jaghynghyshtyq, jalghan aitushylyq әdetterdi boyyna sinirgen basshylardan esh qayyr joq! Olar memleket basshysyn qatelikke úryndyrmaudy, kerek kezinde týzetip otyrudy ózderine mindet sanamaydy. Kedendik odaq arqyly Reseyge sayasy jәne ekonomikalyq jaghynan tәueldi etu - sonday satylghyshtardyng isi.
Qadirli otandastar!
Biz Sizdermen birge biylik úsynghan alghashqy doktrinagha, «qazaqstandyq últqa», Qytaygha jerdi jalgha beru mәselesine qarsy túrdyq. «Kóp qorqytady, tereng batyrady», qalyng qauym - Sizderding qoldaularynyzben belgili dengeyde jeniske jettik. Búl kýreste de birge bolayyq.
KEDEN ODAGhYNA JÁNE BIRYNGhAY EKONOMIKALYQ KENISTIKKE ENUGE qarsymyz! Qazaqstan Respublikasynyng tәuelsizdigine qater tóndiruge jol bermeymiz!
Qazaqstan Respublikasyn ózining tughan otany sanaghan әrbir azamat osy ýndeudi qoldaydy, konstitusiyalyq qúqyghyn paydalana otyryp, oghan qol qoyady jәne qol jinaugha at salysady dep senemiz."
Múhtar Tayjannyng jelidegi jazbasy
Abai.kz
