Preziydent Ákimshiligi jetekshisining orynbasary Abaev Dәuren myrzagha!
Qúrmetti Dәuren Áskerbekúly!

Aldymen aitarym mening Aida Balaeva hanymgha jazghan hatyma oray Sizding maghan arnaghan postynyzdy oqydym. Riza boldym. Qazaq tilining parqyna, qadirine, sózben sóilem órgen qabiletinizge kónilim toldy. Ekinshiden biylikte otyrghan Memleket qyzmetkerining tvorchestvo adamyna arnaghan haty – búl ýlken jaqsylyqtyng nyshany. Kóktemde kelgen alghashqy qarlyghashty kórgendey quanyp qaldym. Preziydent әkimshiliginde isteu kez-kelgenning qolynan kele bermeydi...Oghan kýsh-qayrat, jiger, bilim, shydamdylyq jәne Adaldyq kerek. Eng negizgisi – Ýlken jýrek kerek. Jәne osy qasiyetter sizding boyynyzda bar dep senem.

«Jany kýigen – tәnirisin qarghaydy» degendey meniki jan aiqay bolatyn. Onda da «olardy qúrtu kerek, joy kerek» degendik emes. Kerisinshe osynday kemshin tústardan arylsaq Qazaq Televiydeniyesi onalar degen ýmitten tughan.
Dәuren bauyrym!!! Siz de, men de osy Elding azamattarymyz. Siz Memleketting mәselesin aitsanyz, men qoghamnyng joghyn joqtaymyn. Jaqsy ýrdis. Oiyma bayaghyda osydan 25-30 jyl búryn qogham qayratkeri jurnalist Kamal Smailov pen jazushy Sherhan Múrtazanyng bir-birine jazghan hattary týsedi. Ekeui de býgin joq. Biraq sol eki aghamnyng El ýshin, qogham ýshin kótergen mәseleleri qanday qúndy, qanday paydaly bolatyn. Mýmkin sol hattar keybir sheneunikterge únamaghany da bolar. Alayda búl hatpen syrlasu, oryssha aitqanda «Epistolyarnyy janr» býginde qúrydy. Jәne osy dәstýrdi jalghastyrsaq ta odan eshkim ziyan shekpes degen oidamyn.

Men sol Abaygha arnasam da, Abaevqa arnasam da janyma jaqyn adamgha arnaghanym aighaq...

Qadirli Dәuren bauyrym!

«Oynay berseng – bala bolasyn, oilay berseng – dana bolasyn» degen maqaldy jaqsy bilesiz... Meninshe Bizde osy aitqan ekinshi oilanu prosesi qazir órship túrghan siyaqty. Gamletting qoyghan filosofiyalyq súraghy «Byti ily ne byti» qazir de qoghamnan jauap izdeydi. Biz – osy – qanday Memleket qúrdyq? Qayda baramyz? Bizding alghan jolymyz – dúrys pa, búrys pa? Bizding basty qúndylyghymyz ne? Nege bizding qoghamda kedeyler kóp? Nege bizde әdiletsizdikter kórinip jatady? Nege júrttyng kóbi – kreditke tәueldi? Osylay mәngi bola ma? Álde biz de silkinip, ózge Elder siyaqty týrlenip, ózgerip, janaryp, jasaryp – Álemdegi ekonomikasy damyghan, ghylymy – bilimi, mәdeniyeti, órkeniyeti órkendegen Úly kóshting sonynda qalmasaq eken degen tilek qana. Osy túrghyda Ózinizge aitar oilarym bar. Ol ekeuimiz de kótergen problema - iydeologiya. Men iydeologiya joq desem, Siz - bar deysiz. Jón sóz. Bar. Biraq osy iydeologiya dildaldalap tórt ayaqtap әreng túr. IYә, mende emosiya jeterlik. Tvorchestvoda emosiya aldynghy qatarda bolady. Alayda aitayyn. Mening úghymymda iydeologiya degen Eling ýshin, jering ýshin, tiling ýshin, Mәdeniyet ýshin, qoghamdaghy әrbir kelensizdik ýshin – jankeshtilik. IYdeologiya eshqashan materialdyq qúndylyqtardan túrmaydy. Yaghny búl Otan ýshin otqa týs – «kýimeysin» degen Baukenning kredosy. Nazym Hikmet aitqanday «Men janbasam lapyldap, sen janbasang lapyldap, ol janbasa lapyldap, kim janady lapyldap?» degen qaghida. Bizge qazir osynday Lapyldap janatyn Azamattar kerek.

IYә, iydeologiyanyng minberi «onyng fundamenti – negizi әriyne partiyalar. Al, bizde she? Bar ma? Bar... Biraq, olardyng sany bar da, sapasy joq. Barlyq partiyanyng programmalary bir-birinen aumaydy. Pashadaghy pisirgen qyzyldy-jasyldy júmyrtqaday. Biraq ashsang ishi birdey. Keybir partiyanyng kósemderin, yaghny liyderlerin kórseng tang qalasyn. Bireui – komiyk, bireui –tragiyk, bireu – romantik artister sekildi. Ony óziniz de bilip otyrghan bolarsyz. Esime Yuliy Rayzmannyng «Kommunist» degen filimi týsedi. Urbanskiy oinaydy. Netken jankeshti geroy. Filimning sonynda kórermen jylap otyrady. Mine iydeologiya degen osy. Men Kommunistik iydeologiyany joqtap otyrgham joq. Men iydeologiyanyng Memlekettik túrghyda qalay sheshilgenin menzep otyrmyn. Bizge qazir, yaghny partiyalargha jana tynys, jana dem, jana serpin kerek. Týptep kelgende Preziydentting algha qoyghan josparyn iske asyratyn – janashyr sayasy úiym qajet. Ol – «Núr Otan» bola ma, «Auyl» bola ma, Kommunister bola ma bilmeymin. Biletinim bizge qazir Eli ýshin bas qatyratyn Úlandar qajet. Bylay qarasang – Sol partiyalardaghy» azamattardyng basym kóbi jas, jigerli siyaqty. Alayda sol jigitterdi keshke kafe, sportzalda - qala berdi toylarda kózing shalyp qalady. Mening olargha kafege, toygha nege barasyng degenim emes... Olar da adam, jas barsyn... Biraq byltyr bir ýiden 5 sәby úlanyn ólgende olar nege sonda jýrmedi dep qynjylam.

Aynalayyn Dәuren bauyrym! Meninshe, Elge, Halyqqa qyzmet uaqytpen ólshenbeui kerek. Otangha degen mahabbat adamnyng qanynda, janynda boluy tiyis. Taghy da,«Tәke, jaqsylyqty kórmeydi ekensiz?» deuiniz mýmkin... Nege? Kórem. Oqimyn. Ótken joly «Maqtaraldy su alyp, el dýrbelenge týskende, kómekke kelgenderding ishinde «Núr Otan da» boldy. Rahmet! Riza boldym.
Birneshe milliondy halyqqa kómekke berdi.Alghysyn aldy. Byltyr Arystaghy jarylysta da solay bolghan. «Kórmes týieni de kórmes» degendey men kórmeydi emes-kórem. Biraq, búl jetkiliksiz. «Tәp-tәuir-aq әn edi – púshyq aityp qor qyldy» degendey Partiya qúru jaqsy iydeya. Ol Memleketting de qoghamnyng da damuyna zor әser etetin, katalizator. Biraq, mening oiym osy partiyalar nege kóbinde ýnsiz deymin? Nege osy úiymdar tek saylaudyng aldynda ghana tiriledi? Nege osy jigitter basqa kezde typ-tynysh jýr? Nege olar auyl mәselesinen bastap kedeyshilik taqyrybyna deyingi salalargha tis jarmaydy? Qanday partiya bolmasyn onyng Liyderi – bir-aq adam, jalghyz. Alayda, onyng isin, iydeyasyn, oiyn halyqqa jetkizetinder solar emes pe? Partiya tek sahnadaghy aitysta ghana emes, ómirdegi tartysta da Elmen birge bolu kerek dep oilaymyn. Men eshkimdi kinәlaghym kelmeydi. Men tek «Shirkin-ay, sonday bolsa eken ghoy.» dep oilaytyn janmyn. IYә, jәne sizde dәl mendey oilaydy dep ýmittenem. Sebebi ekeumiz de osy elding úlymyz... Bireuimiz biylikte, bireuimiz ómirde, bireuimiz sayasatta, bireuimiz ónerde. Joldarymyz basqa da, maqsat –mýddemiz bir. Ol – óziniz aitqan – Tәuelsiz Qazaqstannyng Kók tuynyng qay salada bolmasyn biyik boluy. Jәy ghana kóterilmey – ekonomikasy myqty, ghylym –bilimge susyndaghan, adamgershilikpen órnektelip, mәdeniyetpen әrlengen, bizge Tu kerek. Jәne búghan jiger men qayrat, aqyl men jýrek kerek. Jәne osynday jastar bizde bar dep senem...

Teatrda monolog degen úghym bar. Ol tek ishki oi. Meniki de sol monolog qana. Múnday monolog kez-kelgenning ishinde jýr. Al, bizding qogham da teatr syndy. Sondyqtan bizge dәl qazir monolog emes - dialog kerek. Sonda ómir teatrynyng da, qogham teatrynyng da tek jaqsaratynyna senimim mol.
P.S: Siz maghan «pulit» turaly jaqsy aittynyz. Dúrys delik. Biraq meniki qoldaghy pulit – joldaghy pulit bolmasa eken, sol pulit sanada, jýrekte, tәrbiyede bolsa eken deymin. Jәne sol pulitti basarda, ózim sýietin, asygha tosatyn bizding kanaldarda últtyq sanany qozghaytyn, jýrekti terbeytin, tәrbiyeli dýnie bolsa eken degen tilek bolatyn. Sonda - Núr ýstine núr bolmay ma?

Qúrmetpen Talghat Temenov

Abai.kz